Ρεαλισμός ή χάος

Σπάνια έχουν προκαλέσει οι εκλογές στην Ιρλανδία τέτοια αμηχανία. Η πλειοψηφία της κυβέρνησης έχει κάνει φτερά, ο πρωθυπουργός Έντα Κένι έχει υποστεί σοβαρό πλήγμα, αλλά μια νέα πλειοψηφία ή ένας νέος άνδρας στην κορυφή δε διαφαίνονται στον ορίζοντα. Τα πάντα φαίνονται δυνατά αυτή την Κυριακή, τίποτα δεν αποκλείεται: προσφυγή σε νέες εκλογές, κυβέρνηση μειοψηφίας ή ακόμη και η τολμηρή κίνηση δημιουργίας ενός μεγάλου συνασπισμού – αλλά σε αυτή την περίπτωση πρέπει πρώτα οι παλιές έχθρες να παραμεριστούν.

Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για ένα μοναδικό στο είδος του εκλογικό αποτέλεσμα. Ο Κένι κι ο συνασπισμός ανάμεσα στο Fine Gael και το Εργατικό Κόμμα έβγαλαν τη χώρα μέσα σε πέντε χρόνια από την κοιλάδα των δακρύων, μείωσαν το μέγα χρέος, έδωσαν ώθηση στην ανάπτυξη, καταπολέμησαν την ανεργία – αλλά οι ψηφοφόροι γύρισαν τις πλάτες τους και στα δύο κόμματα, τα τιμώρησαν, πήραν μέσα από τα χέρια τους την πλειοψηφία.

Όλα αυτά επειδή δεν ευεργετήθηκαν όλα τα τμήματα του πληθυσμού από τη μεγάλη έκρηξη; Οι επικριτές σημειώνουν: η στατιστική είναι ένα πράγμα, η κατάσταση των ανθρώπων κάτι άλλο. Παρά όσα δείχνουν οι αριθμοί της ανάπτυξης, πολλοί Ιρλανδοί αισθάνονται στο περιθώριο – και απάντησαν με μία τυπική ψήφο διαμαρτυρίας. Μαζί με τον Κένι πλήρωσε για την πολιτική λιτότητας και το Εργατικό Κόμμα, το οποίο ουσιαστικά έπεσε στην αφάνεια.

Η ειρωνεία της ιστορίας: Οι μεταρρυθμιστές τιμωρήθηκαν από τους ψηφοφόρους,

αλλά το κόμμα Fianna Fail, το οποίος ήταν στο τιμόνι όταν η Ιρλανδία γλιστρούσε στο χρέος, ανταμείφθηκε εκλογικά. «Ιρλανδικό παράδοξο» θα το έλεγε κανείς. Ή αλλιώς: Οι περισσότεροι ψηφοφόροι έχουν κακή μνήμη.

Και τώρα τι; Οι υποθέσεις δίνουν και παίρνουν. Ένα σενάριο που ακούγεται συχνά έχει ως εξής: Το Fianna Fail θα επιστρέψει στην εξουσία. Η νεκρανάσταση του Fianna Fail είναι πράγματι αξιοθαύμαστη: φαίνεται πως ισοφαρίζει στο εκλογικό αποτέλεσμα με το Fine Gael.

Ανατροπή των ιστορικών δεδομένων

Για πρώτη φορά στην εκατοντάχρονη ιστορία της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας τα δύο ιστορικά αντίπαλα κόμματα από την εποχή του ιρλανδικού εμφυλίου είναι σε θέση να σχηματίσουν από κοινού κυβέρνηση. Η εναλλακτική θα ήταν νέες εκλογές, κάτι που κανείς δεν επιθυμεί στην πραγματικότητα. Το γεγονός ότι τόσο ο Κένι όσο και ο αντίπαλός του Μάικλ Μάρτιν είχαν αποκλείσει πριν από τις εκλογές τη συνεργασία δεν αποτελεί παρά μικρό εμπόδιο.

Ωστόσο είναι ακόμη νωπές οι μνήμες του εμφυλίου πολέμου από τη δεκαετία του 20, από τις αντίπαλες παρατάξεις του οποίου προήλθαν τα δύο κόμματα. Αν και αυτά συνέβησαν σχεδόν 100 χρόνια πριν, οι τάφοι δεν έχουν ακόμη κλείσει. Αντίθετα, οι εκλογικές αναμετρήσεις υπήρξαν πάντοτε βίαιες από την ίδρυση της Δημοκρατίας, για να λησμονηθούν τώρα εν μια νυκτί.

Μέχρι σήμερα ένα από τα δύο κόμματα κατάφερνε να σχηματίσει κυβέρνηση με τη βοήθεια μικρότερων σχηματισμών. Ωστόσο σχολιαστές από το Δουβλίνο σημειώνουν ότι τα κύματα των εκλογών σηκώθηκαν τόσο ψηλά που κανένα από τα δύο στρατόπεδα δεν μπορεί να τα αγνοήσει. Τελικά τα δύο κεντροδεξιά κόμματα ίσως και να μην είναι και πολύ μακριά πολιτικά όσο φαίνεται.

Όμως ο επικεφαλής του Fianna Fail Μάικλ Μάρτιν δήλωσε σύμφωνα τα μέσα ενημέρωσης, ότι θα πρέπει να γίνει πρώτα προσπάθεια για μια κυβέρνηση με μικρότερα κόμματα και ανεξάρτητους βουλευτές. Μια τέτοια πλειοψηφία είναι πράγματι μαθηματικά δυνατή, αλλά θεωρείται μάλλον μη ρεαλιστική: τα κόμματα και οι υποψήφιοι διαθέτουν απλά πάρα πολύ λίγες έδρες και ακόμη λιγότερα κοινά.

Πιο σοβαρή όμως ακούγεται τώρα μια πιο προσωπική ερώτηση: μπορεί ο Κένι να επιβιώσει πολιτικά; Αναμφίβολα παλεύει να σχηματίσει κυβέρνηση. Αλλά είναι αβέβαιο αν θα το πετύχει. Η εφημερίδα «Sunday Independent» παραθέτει τα εξής λόγια ενός πρωτοκλασάτου βουλευτή του Fine Gael: «Ο πρόεδρος πρέπει να αποδεχθεί την ευθύνη γι αυτό το λουτρό αίματος».