Καταφθάνουν οι «ελεγκτές» του Ευρωκοινοβουλίου

Οι προσδοκίες για την εμπλοκή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην εποπτεία του ελληνικού προγράμματος είναι υψηλές, οι εκτιμήσεις μάλλον ετερόκλητες. Κάποιοι θεωρούν τους ευρωβουλευτές απλούς παρατηρητές, πολλοί προτιμούν την ενεργό εμπλοκή τους, ενώ ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος κάνει λόγο για έναν «ειλικρινή διαμεσολαβητή», ο οποίος θα εκπροσωπεί διαφορετικές απόψεις από «διαφορετικές πολιτικές προοπτικές». Ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Δημήτρης Παπαδημούλης, o οποίος συμμετέχει στη νέα ομάδα εργασίας, επιμένει ιδιαίτερα στη λογοδοσία και στη διαφάνεια. «Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα ασκήσει ουσιαστικό κοινοβουλευτικό έλεγχο στην εφαρμογή του προγράμματος για την Ελλάδα» λέει ο έλληνας ευρωβουλευτής στην Deutsche Welle. «Θέλουμε τη μέγιστη δυνατή διαφάνεια. Διεκδικούμε την πρόσβαση σε όλα τα σχετικά έγγραφα, πολύ περισσότερο που η έκθεση των ελεγκτών (Ελεγκτικού Συνεδρίου) για το πώς δούλεψε η Task Force στην Ελλάδα καταγράφει έλλειμμα στρατηγικού σχεδιασμού και σημαντικά προβλήματα στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων και του προγράμματος».

Τριάντα ευρωβουλευτές της επιτροπής οικονομικών υποθέσεων του Κοινοβουλίου περιλαμβάνει η ομάδα εργασίας, η οποία παρακολουθεί το έργο του «κουαρτέτου» των ελεγκτών. Η πρώτη επίσκεψή της στην Αθήνα αναμένεται στις 30 και 31 Μαρτίου. Ο έλληνας αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου υπενθυμίζει ότι η ομάδα εργασίας έχει συσταθεί μετά από πρόταση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα. Με την επισήμανση αυτή συμφωνεί ο Μίλτος Κύρκος, ευρωβουλευτής με «Το Ποτάμι», δηλώνει ωστόσο ότι οι σχετικές προσδοκίες της κυβέρνησης μπορεί να διαψευστούν. Επιπλέον δε, η ομάδα εργασίας θα μπορούσε να επωμιστεί εποπτικό ρόλο όχι μόνο προς τις Βρυξέλλες, αλλά και προς την Αθήνα, υποστηρίζει. «Το πολύ ενδιαφέρον είναι ότι η όλη ιδέα ξεκίνησε από τον πρωθυπουργό, ο οποίος το πρότεινε στους θεσμούς. Η κυβέρνηση ελπίζει ότι θα έχει έναν ρόλο συμπαράστασης στην πολιτική της, καθώς κάθε φορά εμφανίζεται διωκόμενη. Φοβάμαι όμως, για την κυβέρνηση, ότι το Κοινοβούλιο θα παίξει πολύ πιο ουσιαστικό ρόλο και θα πάει σε βάθος. Δηλαδή θα δει τί υλοποιείται και τί όχι, και αν αυτό που υλοποιείται είναι αυτό που έχουμε συμφωνήσει να υλοποιήσουμε».

«Αρμοδιότητα της Κομισιόν»

Αν και πολλοί βλέπουν την ομάδα εργασίας ως «ελεγκτή των ελεγκτών», το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, η μεγαλύτερη πολιτική ομάδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, δεν φαίνεται να βλέπει θετικά έναν αναβαθμισμένο ρόλο «επιτηρητή». Ο επικεφαλής της Κ.Ο. του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος Μάνφρεντ Βέμπερ προειδοποιεί για πιθανές επικαλύψεις ανάμεσα στη νομοθετική και την εκτελεστική εξουσία, την οποία βέβαια, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ασκεί η Κομισιόν. «Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι νομοθέτης και όχι κυβερνήτης» λέει ο γερμανός πολιτικός. «Δεν υλοποιούμε εμείς το πρόγραμμα, αυτό αποτελεί αρμοδιότητα της Κομισιόν. Από την πλευρά του το Κοινοβούλιο θα την επιτηρεί, κάτι που κάνουμε ούτως ή άλλως, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι επωμίζεται έναν ιδιαίτερο ρόλο στην υλοποίηση του προγράμματος. Το Ευρωκοινοβούλιο δεν πρόκειται να αναβαθμιστεί σε επιτηρητή των εξελίξεων».

Τί λέει όμως η ίδια η Κομισιόν για όλα αυτά; Ο αντιπρόεδρος Βάλντις Ντομπρόφσκις περιορίζεται στα τυπικά. «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαιρετίζει τη συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην αξιολόγηση και εποπτεία του ελληνικού προγράμματος. Έχουμε τακτική συνεργασία με τo Κοινοβούλιο, περιλαμβανομένης της επιτροπής οικονομικών υποθέσεων», επισημαίνει. Όσο για το ίδιο το κουαρτέτο των ελεγκτών, το χρονοδιάγραμμα και τις προθέσεις του, ο Βάλντις Ντομπρόφσκις επισημαίνει τα εξής, απαντώντας σε σχετική ερώτηση της Deutsche Welle: «Όπως γνωρίζετε, η πρώτη αξιολόγηση είναι σε εξέλιξη, το Γιούρογκρουπ αποφάσισε να επιστρέψουν στην Αθήνα οι επικεφαλής των θεσμών. Ωστόσο απομένει να διευκρινιστούν σημαντικά ζητήματα, ώστε να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι της Ελλάδας και οι στόχοι του πρωτογενούς πλεονάσματος. Τα ζητήματα αυτά αφορούν τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση, το ταμείο ιδιωτικοποιήσεων, τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης και ορισμένους ακόμη τομείς πολιτικής. Αυτή η δουλειά συνεχίζεται και θα εντατικοποιηθεί με την επιστροφή των θεσμών στην Αθήνα».

«Οδηγός» η έκθεση του 2014;

Ήδη στα τέλη του 2013 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είχε συστήσει επιτροπή ελέγχου, με επικεφαλής τον αυστριακό χριστιανοδημοκράτη Ότμαρ Κάρας και τον γάλλο σοσιαλιστή Λιεμ Χόανγκ Νκονγκ, για τα πεπραγμένα της τότε «τρόικας». Οι ευρωβουλευτές είχαν επικρίνει την έλλειψη διαφάνειας και τα λάθη στη μεθοδολογία των διεθνών οργανισμών που είχαν εκπονήσει το ελληνικό πρόγραμμα. Αυτή η πρώτη απόπειρα να ελεγχθούν οι πιστωτές είχε καταλήξει σε μία απολογιστική έκθεση των Κάρας και Νκονγκ, η οποία εγκρίθηκε πανηγυρικά στην Ολομέλεια λίγο πριν τις ευρω-εκλογές του 2014, αλλά στη συνέχεια πέρασε στην αφάνεια. Και το ερώτημα για τον συμπροεδρεύοντα των ευρωπαίων Πρασίνων Φίλιπ Λάμπερτς, ο οποίος είχε δώσει το «παρών» στην προηγούμενη επιτροπή, αλλά δεν συμμετέχει στη νέα ομάδα εργασίας, είναι το εξής: μπορεί η σημερινή πρωτοβουλία να επαναφέρει και να υλοποιήσει τις συστάσεις του 2014;

«Το ελπίζω» λέει ο βέλγος ευρωβουλευτής. «Απομένει όμως να δούμε, εάν θα υπάρξει η πολιτική βούληση για να αποκτήσουν τα προγράμματα προσαρμογής έναν χαρακτήρα κοινωνικά δίκαιο και πιο δημοκρατικό. Εμείς έχουμε δημιουργήσει ένα εργαλείο, μένει να δούμε αν υπάρχει η πολιτική βούληση για να το αξιοποιήσουμε…»