Αναζητώντας οδικό χάρτη για το ελληνικό χρέος

Το στίγμα έδωσε από την αρχή της συζήτησης ο επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων Πιέρ Μοσκοβισί, παίρνοντας τη σκυτάλη από το Eurogroup της Δευτέρας. Αναφερόμενος στα επόμενα προαπαιτούμενα μέτρα, υπενθύμισε τον ανεξάρτητο μηχανισμό για τα έσοδα, τον μηχανισμό για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, καθώς και το νέο ταμείο ιδιωτικοποιήσεων. Προϋπόθεση θεωρείται και ο «έκτακτος μηχανισμός δημοσιονομικών μέτρων», ο οποίος ήδη συζητείται στο Euro Working Group, τόνισε ο επίτροπος, υπενθυμίζοντας τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018. Με αυτην την αφετηρία, ο απολογισμός του τελευταίου Eurogroup είναι ενθαρρυντικός. «Το μεγάλο κεκτημένο της χθεσινής (σ.σ. προχθεσινής) συνεδρίασης του Γιούρογκρουπ είναι ότι λέμε ‘ναι, οι διαπραγματεύσεις ολοκληρώνονται επιτέλους, καταφέραμε να καταλήξουμε σε μια συμφωνία. Μόνο κάποιες μικρές λεπτομέρειες υπολείπονται» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Πιέρ Μοσκοβισί.

Ο επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων εξέφρασε την αισιοδοξία του για συμφωνία με την Ελλάδα στο επόμενο Eurogroup στις 24 Μαΐου. Παράλληλα, δεν παρέλειψε να αναφερθεί στο ζήτημα της ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους, χρησιμοποιώντας ωστόσο μία προσεκτική διατύπωση: «Κατ΄αρχάς βραχυπρόθεσμα να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε μέχρι το 2018 χωρίς να αλλάξουμε το πρόγραμμα και χωρίς κούρεμα χρέους. Αυτές είναι οι δύο κόκκινες γραμμές. Στη συνέχεια να κινηθούμε μεσοπρόθεσμα μετά το 2018, να δούμε εάν και τι μέτρα μπορούμε να λάβουμε τότε. Τέλος υπάρχει το μακροπρόθεσμο στάδιο, να δούμε δηλαδή μετά από κάποιες δεκαετίες ποια άλλα μέτρα θα μπορούσαμε να πάρουμε για να καταστεί βιώσιμο το χρέος χωρίς κούρεμα».

«Πακέτο» μέτρα και χρέος;

Ήταν μία συζήτηση διαφορετική από εκείνες που γίνονταν στο Στρασβούργο τα πρώτα χρόνια της κρίσης, καθώς οι παραινέσεις ευρω-σκεπτικιστών για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ ήταν πολύ λιγότερες από τις εκκλήσεις για διευκόλυνση στο ζήτημα του χρέους. Η αίσθηση που δόθηκε ήταν ότι οι ενδιαφερόμενοι καταβάλλουν προσπάθειες να συνδέσουν τον «οδικό χάρτη» για τις μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα με έναν αντίστοιχο «οδικό χάρτη» για το χρέος. Η ορολογία δεν είναι πάντα ενιαία: Για «ελάφρυνση» χρέους κάνει λόγο ο ιταλός σοσιαλιστής Πιτέλα, για «δυνητική ελάφρυνση» η γαλλίδα ευρωβουλευτής Γκροστέτ, για «πρόσθετη ανακούφιση» ο επικεφαλής της ομάδας εργασίας του κοινοβουλίου για το ελληνικό πρόγραμμα Γκουαλτιέρι. Πάντως ο Μάνφρεντ Βέμπερ, επικεφαλής της Κ.Ο. του ΕΛΚ, της μεγαλύτερης πολιτικής ομάδας του Κοινοβουλίου, δεν αναφέρεται ρητώς στο χρέος και εστιάζει κυρίως στην προσέλκυση επενδύσεων. «Πιστεύουμε ότι το Γιούρογκρουπ, μαζί με την Ελλάδα, μπορεί να βρει λύση μέσα στον Μάιο. Η πολιτική βούληση υπάρχει. Το μείζον ζήτημα είναι να αποκαταστήσουμε την εμπιστοσύνη των επενδυτών στην Ελλάδα. Τα πάντα εξαρτώνται από την ανάπτυξη και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας» λέει ο γερμανός ευρωβουλευτής στην Deutsche Welle.

Αδιευκρίνιστη παραμένει η θέση των ευρωπαίων φιλελευθέρων. Ο επικεφαλής της ομάδας Γκυ Φερχόφσταντ προαναγγέλλει συνέντευξη τύπου για τις 25 Μαΐου, αμέσως μετά το κρίσιμο Γιούρογκρουπ για την Ελλάδα, όπου θα διευκρινίσει τη στάση του. Σε ερώτηση της Deutsche Welle, εάν η πρόσφατη πρόταση του επικεφαλής των γερμανών φιλελευθέρων (FDP) περί εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ έχει συζητηθεί στην πολιτική του ομάδα, ο πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου αναφέρει: «Η θέση της ομάδας μας είναι ότι στην Ελλάδα απαιτούνται ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις. Αυτός είναι ο λόγος που ανακοίνωσα ότι θα διοργανώσουμε ειδική συνέντευξη τύπου στις 25 Μαΐου, μετά το Γιούρογκρουπ. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε λάθος δρόμο στην Ελλάδα, γιατί όλα τα μνημόνια που είχαμε μέχρι τώρα δεν έχουν αλλάξει απολύτως τίποτα».

Κριτική και στο ΔΝΤ

Πολλοί ομιλητές επέμειναν σε μεταρρυθμίσεις που δεν προϋποθέτουν δημοσιονομικό κόστος, αλλά πολιτική βούληση. Χαρακτηριστικό το σχόλιο από τον Μίλτο Κύρκο, ευρωβουλευτή με το Ποτάμι: «Δώδεκα θετικές αξιολογήσεις μας έχουν αποδείξει ότι δεν υπάρχει διέξοδος αν δεν γίνουν σημαντικές μεταρρυθμίσεις που δεν έχουν δημοσιονομικό κόστος. Όπως η ανανέωση του δημόσιου τομέα και της επιδοτούμενης γεωργίας, η μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης, η μείωση του χρόνου απονομής δικαιοσύνης, το σταμάτημα του λαθρεμπορίου καυσίμων, το σταμάτημα της διαφθοράς στις δημόσιες δαπάνες. Αυτά ακριβώς που πέντε χρόνια δύο κυβερνήσεις δεν άγγιξαν και 15 μήνες η τωρινή κυβέρνηση δεν έχει καν ξεκινήσει».

Δεν έλειψαν ωστόσο και κάποια αιχμηρά σχόλια με αποδέκτες τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Μπορεί ο ολλανδός σοσιαλδημοκράτης Γερούν Ντάισελμπλουμ να αποφεύγει τα σχόλια λόγω του αξιώματός του, όμως ο επίσης ολλανδός σοσιαλδημοκράτης Πάουλ Τανγκ, μιλώντας στην Ολομέλεια, άσκησε τη δική του κριτική με ασυνήθιστη ευθύτητα: «Μετά από τις κακές αποφάσεις της Ελλάδας του παρελθόντος, ας μιλήσουμε και για τις ελάχιστα ρεαλιστικές απαιτήσεις κάποιων χωρών της Ένωσης. Το ΔΝΤ αναγνώρισε ότι από το 2010 έπρεπε να μιλάμε για ελάφρυνση χρέους. Είναι καιρός να κάνουν κάποια αυτοκριτική οι χώρες της ΕΕ και όχι απλώς να ακολουθούν τον κ.Σόιμπλε» δήλωσε ο ολλανδός ευρωβουλευτής.

Το επόμενο κρίσιμο ραντεβού για τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα είναι η συμμετοχή του, ως παρατηρητή, στη σύνοδο των σοσιαλιστών ηγετών στις 20 Μαΐου στη Ρώμη. Τι αναμένεται από τις διαβουλεύσεις; Απαντώντας σε σχετική ερώτηση της Deutsche Welle, ο επικεφαλής των ευρωπαίων σοσιαλιστών στο Στρασβούργο Τζιάνι Πιτέλα αντικρούει τα σενάρια για περαιτέρω προσέγγιση με τον Αλέξη Τσίπρα: «Δεν είναι η πρώτη φορά που ο κ.Τσίπρας συμμετέχει ως παρατηρητής σε συνάντηση των σοσιαλιστών ηγετών, είχε προηγηθεί η συνάντηση στο Παρίσι. Θέλουμε να συνεργαστούμε με προσωπικότητες που μπορεί να μην ανήκουν στη σοσιαλιστική οικογένεια, αλλά μαζί τους μπορούμε να διαμορφώσουμε μία κοινωνική ατζέντα. Όμως η πρόσκληση ως παρατηρητή δεν σημαίνει και προσχώρηση στη σοσιαλιστική οικογένεια. Κάτι τέτοιο δεν υπάρχει στην ημερήσια διάταξη».