Το ζήτημα κατάργησης της θεώρησης (VISA) για τους Τούρκους πολίτες κατά τη διάρκεια της παραμονής/ταξιδιού τους στις χώρες τις Ε.Ε για τουριστικούς λόγους έως χρονικό διάστημα 90 ημερών αποτελεί ζήτημα διεθνούς σύμβασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τρίτες χώρες και ως εκ τούτου δεν μπορεί να ψηφισθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατά τρόπο που να επιτρέπει την άσκηση του δικαιώματος αρνησικυρίας (βέτο) από τα κράτη-μέλη.

Η απόφαση επί της κατά τα φαινόμενα θετικής εισηγητικής έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κατάργηση των θεωρήσεων ανήκει σε πρώτη φάση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπου η απόφαση θα παρθεί μέσω της λεγόμενης QMV (Qualified Majority Voting) ή Σταθμισμένης Πλειοψηφίας που σχηματίζεται εάν ψηφίσει υπέρ το 55% των κρατών-μελών (16 από τα 28) που αντιπροσωπεύει ταυτόχρονα το 65% του πληθυσμού της Ένωσης.

Μετά την αλλαγή των όρων του QMV από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο όπως ισχύουν μετά την 1η Νοεμβρίου 2014, για να απορριφθεί η πρόταση της Επιτροπής πρέπει να σχηματισθεί η λεγόμενη παρακωλύουσα μειοψηφία (blocking minority). Για να σχηματισθεί blocking minority, κάτι σπάνιο, πρέπει να συνασπισθούν τουλάχιστον 4 κράτη-μέλη που παράλληλα να αντιπροσωπεύουν το 35% του πληθυσμού της Ε.Ε.

Εάν λάβουμε υπόψη μας την εκπεφρασμένη πρόθεση της Γαλλίας, που αναλογεί στο 12,98% του ευρωπαϊκού πληθυσμού, να μπλοκάρει το τουρκικό αίτημα εάν δεν εκπληρωθούν και οι 7 εναπομείνασες προϋποθέσεις, θα πρέπει να ψηφίσουν υπέρ της γαλλικής πρότασης τουλάχιστον 2 από τα υπόλοιπα 6 «μεγάλα» κράτη-μέλη (Γερμανία, Βρετανία, Ιταλία, Ισπανία, Πολωνία, Ρουμανία) και μεγάλος αριθμός από τα μεσαία κράτη-μέλη για να σχηματισθεί παρακωλύουσα μειοψηφία, πράγμα δύσκολο αλλά όχι αδύνατο.

Εάν συμφωνήσει και η Γερμανία (15,93% πληθυσμού) με τη γαλλική πρόταση, η παρακωλύουσα μειοψηφία πρέπει να θεωρείται δεδομένη, ενώ είναι ερωτηματικό το τι θα κάνει η Ισπανία (9,24% πληθυσμού) που πηγαίνει σε νέες εθνικές εκλογές στις 26 Ιουνίου, ενώ μάλλον αρνητικά φαίνεται ότι κινούνται η Αυστρία και η Ολλανδία.

Πώς εμπλέκεται η Κύπρος στο θέμα

Στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να εξετάσουμε σε μεγαλύτερη λεπτομέρεια την εισήγηση της Επιτροπής, η οποία περιορίσθηκε σε αυστηρώς τεχνοκρατικό επίπεδο εισηγούμενη την κατάργηση της θεώρησης αλλά μόνο εφόσον επιτευχθούν και οι 7 υπό εκκρεμότητα προϋποθέσεις έως την τελική απόφαση που θα παρθεί στα τέλη Ιουνίου.

Από τις προϋποθέσεις αυτές, όπως περιγράφονται στην εισήγηση της 4ης Μαΐου, δύο εξακολουθούν να αφορούν άμεσα την Κύπρο η οποία δεν δύναται να συναινέσει στην άρση της VISA εάν πριν (α) δεν επεκταθεί σε όλα τα Κ-Μ η εφαρμογή του Ευρω-Τουρκικού Πρωτοκόλλου επαναπροώθησης των παράνομων μεταναστών και όσων προσφύγων απορριφθεί η αίτηση ασύλου τους και (β) δεν υπάρξει και εφαρμοσθεί συμφωνία δικαστικής συνδρομής μεταξύ της Τουρκίας και της Κυπριακής Δημοκρατίας, της οποίας τα διαβατήρια de facto αναγνώρισε η Άγκυρα μερικές μέρες πριν από τη δημοσιοποίηση της ανωτέρω εισήγησης. Οι εν προκειμένω συμβατικές υποχρεώσεις της Τουρκίας είναι αυτονόητες και μη διαπραγματεύσιμες και σε περίπτωση τήρησής τους από την Άγκυρα θα συμβάλλουν στην εξομάλυνση των Τουρκο-Κυπριακών σχέσεων.

Κομβικό σημείο η αναθεώρηση αντιτρομοκρατικού νόμου στην Τουρκία

Σε διαφορετικό σημείο της εισηγητικής έκθεσης βρίσκεται και το μεγαλύτερο αγκάθι για την αποδοχή της πρότασης της Επιτροπής από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Το σημείο αυτό άλλωστε περιχαρής έσπευσε να αναδείξει ο κ. Ερντογάν απειλώντας την Ευρώπη ότι θα ακυρώσει μονομερώς τη συμφωνία –απελευθερώνοντας τις «ορδές» των προσφύγων- γεγονός που αποτελεί έμμεση παραδοχή της συνένοχης ανοχής του τουρκικού κράτους έναντι των λαθρεμπορικών δικτύων.

Το σημείο αυτό αφορά την περιοριστική αναθεώρηση του ισχύοντος τουρκικού αντιτρομοκρατικού νόμου έτσι ώστε να συνάδει με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, τα οποία, όπως κατά λέξη αναφέρεται στη σελίδα 3 της έκθεσης, «επιδιώκουν τον περιορισμό του πεδίου εφαρμογής στον ορισμό (της τρομοκρατίας)».

Επειδή ο «αντι-τρομοκρατικός» νόμος της Τουρκίας κινείται στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση περιλαμβάνοντας τόσο διασταλτικές ερμηνείες που θα επεκτείνουν τον ορισμό του τρομοκράτη ακόμη και σε μέλη του Κοινοβουλίου της χώρας –υπό την προϋπόθεση ότι υπάγονται φυσικά στο HDP- είναι μάλλον απίθανη η συμμόρφωση του κ. Ερντογάν με αυτό το θεμελιώδες ευρωπαϊκό προαπαιτούμενο.

Η απροκάλυπτη καρατόμηση του κ. Νταβούτογλου, ο οποίος και διαπραγματεύθηκε τη συμφωνία του περασμένου Μαρτίου, εμπεριέχει στην πολλαπλή του σημειολογία και το μήνυμα ότι ο Τούρκος Πρόεδρος θα συνεχίσει να επιδιώκει την αποσπασματική και επιλεκτική προσαρμογή του ευρωπαϊκού δικαίου και του νομικού πολιτισμού που το υποστυλώνει, στις δικές του γεωπολιτικές και πολιτικές ορέξεις και ονειρώξεις.

Ακόμη, ωστόσο και στην σχεδόν απίθανη περίπτωση που τελικά συμμορφωθεί ο κ. Ερντογάν, είναι πολύ πιθανόν να τεθούν πολύ σημαντικές δικλίδες στην απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που θα ελαστικοποιούν, όπως έχουν εμμέσως απαιτήσει Γαλλία και Γερμανία, τους όρους που θα επιτρέπουν στην Επιτροπή να επαναφέρει την υποχρέωση θεώρησης στα τουρκικά διαβατήρια. Σε περίπτωση άλλωστε παραβίασης της συμφωνίας της 18ης Μαρτίου 2016 η Επιτροπή εξουσιοδοτείται να επαναφέρει την υποχρέωση θεώρησης, κάτι που ρητά αναφέρεται στη σελίδα 9, παράγραφος 7, της ανωτέρω εισήγησης.

Ενδεχόμενη επικύρωση της εισήγησης της Επιτροπής από το Συμβούλιο στέλνει το ζήτημα στο Ευρωκοινοβούλιο όπου απαιτείται απλή πλειοψηφία για να επικυρωθεί η τελική συμφωνία άρσης της υποχρέωσης θεώρησης για τους πολίτες της Τουρκίας. Είναι επίσης σημαντικό να επισημανθεί ότι ενδεχόμενη επικύρωση της εισήγησης της Επιτροπής δεν συνεπάγεται κανένα κέρδος για την Τουρκία στο επίπεδο των προενταξιακών της υποχρεώσεων στα κεφάλαια που έχουν μπλοκαριστεί από την Κυπριακή Δημοκρατία (ΚΔ)

Μιλάμε αυστηρά για ταξιδιωτικές θεωρήσεις μέγιστης διάρκειας 90 ημερών, όχι για μόνιμο δικαίωμα μετεγκατάστασης ή μετακόμισης ή ελεύθερης διακίνησης όπως ορίζεται στο αντίστοιχο προενταξιακό κεφάλαιο. Εάν η Κύπρος καταψηφίσει ή απόσχει από την ψηφοφορία για την κατάργηση των θεωρήσεων, δεν σημαίνει ότι έχει απολέσει το δικαίωμα βέτο της για το προενταξιακό κεφάλαιο που αφορά την ελεύθερη διακίνηση προσώπων εντός της Ένωσης

Μπορεί να λάβει μέτρα η Λευκωσία

Στην ακραία περίπτωση κατά την οποία, παρά την αντίθεση της ΚΔ, αρθεί η υποχρέωση θεωρήσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο λόγω μη συγκρότησης της παρακωλύουσας μειοψηφίας, η Λευκωσία υποχρεούται να εφαρμόσει την ευρωπαϊκή νομοθεσία αλλά μπορεί να λάβει μέτρα για να αποθαρρύνει το ρεύμα Τούρκων «τουριστών» στις ελεύθερες περιοχές, επικαλούμενη την παράνομη είσοδό τους στη χώρα μέσω των τουρκοκρατούμενων λιμένων της Δημοκρατίας και του αεροδρομίου της Τύμπου.
Μπορεί δηλαδή να δίνει άδεια εισόδου άνευ βίζας, αλλά να επιβάλλει ένα σημαντικό διοικητικό πρόστιμο σε όσους Τούρκους πολίτες θελήσουν να εισέλθουν στην επικράτεια της Δημοκρατίας μέσω των Κατεχομένων. Για λόγους στρατηγικής η ΚΔ πρέπει να επιδιώξει σε συμμαχία με εκείνα τα υπόλοιπα 11 Κ-Μ, που φαίνεται να αντιδρούν αρνητικά έναντι της εισήγησης της Επιτροπής, τον σχηματισμό blocking minority προειδοποιώντας προς όλες τις κατευθύνσεις ότι δεν θα υποχωρήσει ούτε ελάχιστο στις πιέσεις που αναπόδραστα θα ασκηθούν και εντός του 2016 για το άνοιγμα των 5 κεφαλαίων που έχει η ίδια μπλοκάρει.

Αυτή η αποφασιστικότητα πρέπει να διατρανωθεί με συγκεκριμένα έργα, όπως η επιβολή του ανωτέρω διοικητικού προστίμου σε όσους εισέρχονται στην Επικράτεια της ΚΔ μέσω των Κατεχομένων. Αυτό το μέτρο, ωστόσο, δεν μπορεί για ευνόητους λόγους να αφορά μόνο στην Τουρκία και πρέπει να επεκταθεί σε όλους τους μη-Κυπρίους πολίτες, οι οποίοι εισέρχονται στην ΚΔ με παράνομο τρόπο και μάλιστα κατά τρόπο που ενισχύει και νομιμοποιεί τις «αρχές» του ψευδοκράτους. Η συγκεκριμένη διοικητική πράξη μπορεί να έχει και κλιμακωτή εφαρμογή αυξανόμενης αυστηρότητας.

Εάν υπάρξει μια παράβαση -δηλαδή είσοδος μέσω Τύμπου ή λιμένα κατεχόμενης Κερύνειας- να επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο. Εάν υπάρξει δεύτερη παράβαση διοικητικό πρόστιμο και επιβολή θεώρησης για ένα έτος. Εάν υπάρξει τρίτη παράβαση διοικητικό πρόστιμο και επιβολή θεώρησης για τρία έτη.

Εάν υπάρξει τέταρτη παράβαση απαγόρευση εισόδου του συγκεκριμένου προσώπου στην ΚΔ ως ανεπιθύμητου (κήρυξή του ως personna non grata). Εάν δε υπάρξει μαζική χρήση της Τύμπου, αυτό από μόνο του θα μπορούσε να αποτελέσει βάση για την επιβολή αναστολής της συμφωνίας Ε.Ε.-Τουρκίας για τη μη θεώρηση τουρκικών διαβατηρίων.

Facebook Comments