Ανάμεσα στις πολλές ανοησίες που συνεχίζουμε να ακούμε στον δημόσιο διάλογο υπάρχει και ο εξωφρενικός ισχυρισμός ότι η Ελλάδα είναι πρωταθλήτρια στις μεταρρυθμίσεις, διότι έτσι αναφέρεται σε μια μελέτη του ΟΟΣΑ. Ενδεικτικό παράδειγμα αυτό το πρόσφατο βίντεο για την κρίση, όπου ακούμε ότι «τα τελευταία τρία χρόνια η Ελλάδα είναι πρωταθλήτρια στην υλοποίηση μεταρρυθμίσεων ανάμεσα στις χώρες του ΟΟΣΑ» (στο λεπτό 4 εδώ https://www.facebook.com/dianeosisorg/videos/904138889694537/ – Το βίντεο βασίζεται σε μια πρόσφατη ακαδημαϊκή μελέτη, όπου όμως πρέπει να πω δεν βρίσκω τέτοιο ισχυρισμό)

Γιατί πρόκειται για έναν ανόητο ισχυρισμό;

Πρώτον διότι ούτως ή άλλως η σύγκριση με άλλα κράτη έχει λίγο νόημα αφού άλλες είναι οι ανάγκες για μεταρρυθμίσεις εδώ και άλλες αλλού. Αν π.χ. με άριστα το 100 ένα κράτος βρίσκεται στο επίπεδο 30 και άλλο στο 90, και το πρώτο εφαρμόζει μεταρρυθμίσεις κατά 10 για να φτάσει στο επίπεδο 40 (αντί όπως είχε δεσμευθεί κατά 50 για να φτάσει στο επίπεδο 80), και το άλλο εφαρμόζει μεταρρυθμίσεις κατά 3 για να φτάσει στο επίπεδο 93, είναι τουλάχιστον αποπροσανατολιστικό να λέμε ότι το πρώτο κράτος είναι πρωταθλητής στην υλοποίηση μεταρρυθμίσεων.

Δεύτερον διότι οι σημαντικές μεταρρυθμίσεις (ανεξαρτοποίηση της ΕΛΣΤΑΤ, Καλλικράτης, Διαύγεια, OpenGov, ηλεκτρονική συνταγογράφηση, οικονομικός εισαγγελέας και κατάργηση του απορρήτου στις καταθέσεις, νόμος για τα ΑΕΙ, κοκ) έγιναν τα δυο πρώτα χρόνια της κρίσης και όχι τα τρία τελευταία που είναι δύσκολο να θυμηθεί κανείς κάποια σημαντική μεταρρύθμιση.

Τρίτον είναι ύβρις να ισχυρίζεται κανείς ότι η Ελλάδα είναι πρωταθλήτρια στις μεταρρυθμίσεις όταν οι εταίροι το πρώτο που παραπονιούνται είναι ακριβώς ότι παρά τις δεσμεύσεις μας δεν τις εφαρμόζουμε. Θυμάμαι την Lagarde στο τέλος του 2011 να λέει “implementation, implementation, implemention” ή τον Schauble πρόσφατα να λέει στα μούτρα του πρωθυπουργού “it’s the implementation stupid”. Είναι γνωστό ότι ο κύριος λόγος που δεν βγαίνουμε από την κρίση είναι ότι δεν υλοποιούμε τις μεταρρυθμίσεις που θα έπρεπε, και αντίθετα βρίσκουμε ένα σωρό κόλπα για να μην αλλάξουν τα στραβά (π.χ. «προσωπικές διαφορές» που στην πράξη ανατρέπουν π.χ. το ενιαίο μισθολόγιο, με νόμους που ψηφίζονται αφού ο υπεύθυνος υπουργός έχει διαβεβαιώνει στην βουλή ότι δεν θα τους εφαρμόσει, κλπ.) Εδώ στο τρίτο μνημόνιο υπάρχει ρητός όρος για την «πλήρη υλοποίηση» μνημονιακού νόμου ψηφισμένου τον Μάη του 2010, δηλ. πριν από 6 χρόνια.

Η πρωτότυπη πηγή για τον ισχυρισμό «η Ελλάδα είναι πρωταθλήτρια στην υλοποίηση μεταρρυθμίσεων» φαίνεται να είναι ο πίνακας 4.2.Β στην εξής πρόσφατη μελέτη του ΟΟΣΑ.  – Όμως αυτός ο πίνακας αφορά τις μεταρρυθμίσεις της περιόδου 2007-2014, και όχι «τα τελευταία τρία χρόνια» που λέει το βίντεο. Απορώ πραγματικά πώς προκύπτουν αυτά τα «τρία χρόνια», εκτός αν πρόκειται για μια συμβολή στην εικόνα του Σαμαρά ως μεταρρυθμιστή πρωθυπουργού. Και παρεμπιπτόντως το στοιχείο “reform responsiveness” στην μελέτη μπορεί να παραπέμπει περισσότερο στην υπαγωγή μεταρρυθμιστικού έργου στο κυβερνητικό πρόγραμμα παρά στην «υλοποίηση» μεταρρυθμίσεων.

Δεν είμαι ο μόνος που διαφωνεί με τον εν λόγω ισχυρισμό. Το ίδιο κάνει ο πρώην υπουργών οικονομικών Αλέκος Παπαδόπουλος σε αυτή την (σπάνια για τα ελληνικά δεδομένα) ουσιαστική τηλεοπτική συζήτηση (στο λεπτό 6:55 εδώ https://www.youtube.com/watch?v=-W0S_581on8 ). Μεταξύ άλλων ο Παπαδόπουλος κάνει και την ενδιαφέρουσα επισήμανση ότι η μεταρρύθμιση ενός κράτος δεν αφορά ούτε καν την εφαρμογή μια σειρά μεταρρυθμίσεων, αλλά την εφαρμογή ενός πλήρους και ολοκληρωμένου μεταρρυθμιστικού προγράμματος. Νομίζω έχει δίκαιο. Π.χ. η μείωση του ελάχιστου μισθού είναι μια μεταρρύθμιση στην σωστή κατεύθυνση όπως από μόνη της δεν κάνει τίποτα ή κάνει ελάχιστα για να διορθώσει το πρόβλημα της μη ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας.

Συμπεραίνω ότι ηθελημένα ή μη συνεχίζεται η γενικευμένη νοοτροπία του να βρίσκουμε δικαιολογίες για τα αδικαιολόγητα. Μετά από 6 χρόνια βαθύτατης κρίσης είναι ακόμα ελάχιστα τα δείγματα υπεύθυνης πληροφόρησης της κοινής γνώμης. 

Facebook Comments