Η μετάλαξη του Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ

Το 2005 το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ στο Πόρτο Αλέγκρε είχε καταφέρει να συγκεντρώσει 120.000 ανθρώπους. Ήταν το αποκορύφωμα ενός κινήματος διαμαρτυρίας που είχε συγκροτηθεί τέσσερα χρόνια νωρίτερα στη νότια Βραζιλία, ως αντίβαρο και εναλλακτική απάντηση στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός.

Το φετινό φόρουμ που διεξάγεται για πρώτη φορά σε μια βιομηχανική χώρα, και συγκεκριμένα στο Μόντρεαλ του Καναδά, μεταξύ 9 και 14 Αυγούστου, επιδιώκει να δικτυώσει περίπου 5.000 ομάδες από 110 χώρες του κόσμου. Οι διοργανωτές αναμένουν μόλις 50.000 αντιπάλους της παγκοσμιοποίησης. Εύλογο λοιπόν το ερώτημα εάν το φόρουμ έχει απολέσει την αξία του.

Σε κρίση το φόρουμ;

«Όχι» απαντά κατηγορηματικά η Λουίζε Στάινβαξ, από την οργάνωση αρωγής της Ευαγγελικής Εκκλησίας Brot für die Welt(Ψωμί για τον κόσμο), εκτιμώντας ότι έχει αλλάξει απλώς ο χαρακτήρας του: «Στην αρχή το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ ήταν μια από τις ελάχιστες εκδηλώσεις όπου οργανώνονταν η διεθνής κοινωνία των πολιτών για να διαμαρτυρηθεί και να συγκροτήσει δημιουργικούς χώρους, ως αντίβαρο στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός. Εδώ και 8-9 χρόνια έχει χάσει αυτή τη λειτουργία του και δεν πραγματοποιείται πλέον παράλληλα και προσανατολισμένο προς το Νταβός, του οποίου η σημασία έχει επίσης αλλάξει. Πλέον το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ είναι περισσότερο ένας χώρος για νέες ιδέες και μια δημιουργική ανταλλαγή απόψεων και ιδεών μεταξύ των ακτιβιστών».

Πέρα αυτών, σύμφωνα με την Λουίζε Στάινβαξ, ο διαχωρισμός μεταξύ «Βορρά» και «Νότου» στα συμφραζόμενα της παγκοσμιοποίησης και ο οποίος έπαιζε παραδοσιακά σημαντικό ρόλο στο κοινωνικό φόρουμ, δεν είναι πλέον επίκαιρος σε μια σειρά ζητημάτων. Η τρομοκρατία, τα προσφυγικά κύματα, η κλιματική αλλαγή και η φοροδιαφυγή είναι προκλήσεις που αφορούν το σύνολο του πλανήτη. Επιπλέον οι ευημερούσες βιομηχανικές χώρες δεν θεωρούνται πλέον αποκλειστικοί υπαίτιοι των προβλημάτων αυτών. Πλέον οι συμμετέχοντες του φόρουμ βάζουν στο στόχαστρο και κυβερνήσεις αναπτυσσόμενων οικονομιών, όπως της Κίνας που συγκαταλέγεται στις χώρες με τις μεγαλύτερες εκπομπές ρύπων.

Υψηλό κόστος μετακίνησης και διαμονής

Ένας ακόμη λόγος για την περιορισμένη συμμετοχή είναι σίγουρα και ο φετινός τόπος διεξαγωγής, το Μόντρεαλ του Καναδά. Για πρώτη φορά το φόρουμ πραγματοποιείται σε μια βιομηχανική χώρα του βόρειου ημισφαιρίου, για την οποία τα έξοδα μετακίνησης και διαμονής είναι αισθητά υψηλότερα σε σχέση με προηγούμενες διοργανώσεις. Γι΄ αυτό και εκτιμάται ότι το μεγαλύτερο μέρος των συμμετεχόντων φέτος προέρχεται από τον ίδιο τον Καναδά. Επιπλέον οι καναδικές αρχές αρνήθηκαν να δώσουν βίζα σε δεκάδες από τους συμμετέχοντες, επειδή δεν κατάφεραν να αποδείξουν ότι διαθέτουν επαρκείς οικονομικούς πόρους για την επιστροφή τους.

Παρά ταύτα η επιλογή του Μόντρεαλ ήταν σωστή, επισημαίνει η Λουίζε Στάινβαξ: «(Η επιλογή αυτή) Στέλνει και ένα μήνυμα, διότι υπογραμμίζει ότι δεν υπάρχει πλέον ο παραδοσιακός διαχωρισμός Βορρά και Νότου, υπό την έννοια ότι οργανώσεις του Βορρά δείχνουν την αλληλεγγύη τους στο Νότο, αλλά αντιθέτως βιώνουμε στο Βορρά πλέον τις ίδιες διαδικασίες και γι΄ αυτό είμαστε και εμείς μέρος μια κοινής διαδικασίας».