Έκτακτο σχέδιο για φόρο στις τραπεζικές συναλλαγές

Έκτακτο σχέδιο για να γεμίσουν τα ταμεία και να μην ενεργοποιηθεί ποτέ ο δημοσιονομικός «κόφτης», έχει στα συρτάρια του το οικονομικό επιτελείο. Σύμφωνα με πληροφορίες, η πλευρά των δανειστών έχει ζητήσει από την κυβέρνηση να καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις εξεύρεσης νέων, πρόσθετων πόρων, ώστε να μη χρειαστεί να οδηγηθεί σε δύσκολες και ιδιαίτερα επίπονες -και με υψηλό πολιτικό και κοινωνικό κόστος- αποφάσεις.

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές πέφτει ξανά ο φόρος σε όλες τις ηλεκτρονικές συναλλαγές, οι οποίες τον τελευταίο χρόνο έχουν αυξηθεί σημαντικά.

Πρόκειται για μια παλαιότερη πρόταση την οποία η κυβέρνηση δεν απέρριψε ποτέ αλλά αποτελεί ένα καλό «χαρτί» προκειμένου να κλείσει η δημοσιονομική τρύπα και να μην υπάρξει εμπλοκή με τους Θεσμούς ή πιέσεις για μειώσεις μισθών και συντάξεων.

Θα πρόκειται για μια μικρή επιβάρυνση η οποία για τους καταναλωτές θα είναι μεν ανεπαίσθητη, ωστόσο, ιδιαίτερα σημαντική για τα κρατικά ταμεία καθώς όλοι πλέον πληρώνουν με «πλαστικό» χρήμα.

Στο τραπέζι πέφτει ξανά και το τέλος σε όλες τις τραπεζικές συναλλαγές που, πάντως, έχει βρει αρκετούς απέναντι και κυρίως τις ίδιες τις τράπεζες οι οποίες έχουν αναφέρει σειρά τεχνικών κι όχι μόνο λόγων που καθιστά δύσκολη την εφαρμογή του μέτρου.

Σε κάθε περίπτωση, στελέχη της κυβέρνησης συνδέουν το νέο φόρο με την θέσπιση του αφορολόγητου για τη χρήση καρτών για πληρωμές. Εκτιμούν δηλαδή ότι αφού ο φορολογούμενος θα κερδίζει ένα σημαντικό ποσό έκπτωσης φόρου σε περίπτωση που πραγματοποιεί πληρωμές με «πλαστικό» χρήμα, δεν θα είναι τόσο μεγάλη η επιβάρυνση αν επιβληθεί ένα μικρό τέλος σε κάθε συναλλαγή.

Αναλυτικά, το σχέδιο που φαίνεται να αποτελεί την τελευταία επιλογή της κυβέρνησης προβλέπει τα εξής:

1. Επαναφορά της πρότασης για φόρο στις τραπεζικές συναλλαγές με εξαιρέσεις βεβαίως που μένει να προσδιοριστούν. Δεν έχει «κλειδώσει» επίσης ούτε το ύψος του φόρου, ούτε και από ποιο ποσό και πάνω θα επιβληθεί.

Η παλαιότερη πρόταση έκανε λόγο για φόρο ένα τοις χιλίοις στις συναλλαγές μέσω τράπεζας. Π.χ. για μια πληρωμή αξίας 1.000 ευρώ ο πολίτης θα επιβαρύνεται με ένα ευρώ.

Αν επιβεβαιωθεί το σενάριο για φόρο 0,01% τότε τα έσοδα μπορούν να φτάσουν τα 300 εκατ. ευρώ ενώ υπάρχει και η σκέψη για φόρο 2 τοις χιλίοις κάτι που θα απέφερε έσοδα έως 600 εκατ. ευρώ ετησίως αφού, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, οι ετήσιες τραπεζικές συναλλαγές ξεπερνούν τα 350 δισ. ευρώ.

Οι εξαιρέσεις, ωστόσο, θα πρέπει να είναι αρκετές ώστε να μην αποθαρρυνθούν οι πολίτες από πληρωμές μέσω e-banking. Το πρώτο που πρέπει να προσδιοριστεί είναι το ποσό πάνω από το οποίο θα επιβληθεί ο φόρος. Θα μπορούσε να είναι 500 ευρώ, αν και θεωρείται μικρό ποσό και θα μπορούσε να φτάσει τα 1.000 ευρώ.

Επίσης, θα πρέπει να απαντηθούν ερωτήματα όπως π.χ. αν θα επιβληθεί ο φόρος και στους χαμηλοσυνταξιούχους που σπεύδουν να πάρουν αμέσως τη σύνταξή τους. Ακόμη τι θα γίνει με τη μισθοδοσία των υπαλλήλων που περνά μέσα από τις τράπεζες όπως επίσης κι αν ο φόρος θα επιβληθεί και στις συναλλαγές μέσω ΑΤΜ και e-banking ή και στα γκισέ.

Από την επιβολή ενός τέτοιου φόρου επίσης δεν θα μπορούσαν παρά να εξαιρεθούν και οι συναλλαγές που αφορούν σε πληρωμές φόρων και εισφορών. Διότι θα ήταν αδιανόητο κάποιος να πληρώσει τον ΕΝΦΙΑ ή τον φόρο εισοδήματος ή ακόμη τις εισφορές του στον ΟΑΕΕ και να χρεωθεί και επιπλέον με ένα ή δύο ευρώ.

2. Το δεύτερο μέρος της πρότασης αφορά σε μια «προμήθεια» που θα μπορεί να λαμβάνει αυτόματα το κράτος για κάθε πληρωμή μέσω POS. Δηλαδή, με τα εκατομμύρια των ηλεκτρονικών συναλλαγών που πραγματοποιούνται μετά την επιβολή των capital controls θα μπορούσε να θεσπιστεί ένα μικρό ποσό το οποίο θα ήταν ανεπαίσθητο για τον καταναλωτή αλλά θα αύξαινε σημαντικά τα κρατικά έσοδα. Άλλωστε, παρά τη μεγάλη καθυστέρηση εκτιμάται ότι από τη νέα χρονιά θα καθίσταται υποχρεωτική η κατοχή POS από χιλιάδες επιχειρήσεις με αποτέλεσμα να είναι πιο εύκολη για τους πολίτες η πληρωμή με κάρτα.

Σύμφωνα με στοιχεία της Visa Hellas, η αύξηση της χρήσης χρεωστικών καρτών το 2015 άγγιξε το 83%, σε σχέση με το 2014, από πλευράς τζίρου, φτάνοντας τα 2,2 δισ. ευρώ, ενώ όσον αφορά τον αριθμό των συναλλαγών μέσω χρεωστικών καρτών, η αύξηση το 2015, σε σχέση με το 2014, ξεπερνά το 85% και φτάνει τις 37 εκατομμύρια συναλλαγές.

Παράλληλα, αυξητικές τάσεις καταγράφονται και στις αποκαλούμενες «ανέπαφες συναλλαγές» καθώς το 2015 οι κάρτες ανέπαφων πληρωμών Visa ξεπέρασαν τις 1,5 εκατομμύρια σε αριθμό και γίνονται αποδεκτές σε περισσότερα από 90.000 σημεία (τερματικά POS).

Η παροχή φορολογικών κινήτρων για τις πληρωμές με κάρτες αφενός θα μείωνε σημαντικά το «μαύρο» χρήμα και την αδυναμία είσπραξης του ΦΠΑ και αφετέρου, με την επιβολή ενός μικρού φόρου για συναλλαγές από κάποιο ποσό και πάνω, θα έφερνε νέα έσοδα και θα έκλεισε τις τρύπες του προϋπολογισμού.

Σε κάθε περίπτωση δεν έχει ληφθεί καμιά απόφαση από την κυβέρνηση η οποία επιμένει ότι ο προϋπολογισμός θα κλείσει ικανοποιητικά, τα ταμεία θα γεμίσουν και δεν θα χρειαστούν έκτακτα μέτρα. Όμως, ο εφιάλτης του «κόφτη» ενεργοποιεί έκτακτα σχέδια για παν ενδεχόμενο.

Σχέδια που θα έβρισκαν σύμφωνη και την τρόικα καθώς θεωρεί ότι θα πρόκειται για έσοδα σταθερού χαρακτήρα καθώς και οι τραπεζικές συναλλαγές είναι απαραίτητες και δεν θα μειωθούν ενώ και οι πληρωμές με χρεωστικές κυρίως κάρτες θα συνεχίσουν να αυξάνονται στο μέλλον.

Με ένα «κλικ» οι καταθέσεις ανά ΑΦΜ
Ένα νέο ηλεκτρονικό σύστημα καταγραφής όλων των καταθέσεων στις Τράπεζες του κάθε φορολογούμενου χωριστά, «στήνει» το υπουργείο Οικονομικών. Ο «καταγραφέας» θα επιμερίζει τις καταθέσεις ανά ΑΦΜ και θα είναι το πρώτο παράθυρο που θα ανοίγει ο φοροελεγκτής για να έχει το προφίλ του φορολογούμενου.

Τα στοιχεία που θα αποκομίζει ο ελεγκτής θα είναι λεπτομερή και μέσα από αυτά ουσιαστικά θα καταγράφεται η οικονομική ζωή του ελεγχόμενου. Θα είναι διαθέσιμη κάθε συναλλαγή ανά ημερομηνία και χρόνο τόσο όσον αφορά στις καταθέσεις όσο και στις αναλήψεις. Έτσι, η εφορία θα γνωρίζει τουλάχιστον τα κρυφά και φανερά εισοδήματα που έχουν «διέλθει» από το τραπεζικό σύστημα. Ο συνδυασμός των στοιχείων αυτών με τα δηλωθέντα θα παρέχει χρήσιμα συμπεράσματα για την ειλικρίνεια του φορολογούμενου. Βέβαια και τώρα υπάρχει η δυνατότητα ελέγχου των καταθέσεων από τις φορολογικές αρχές. Αλλά απαιτείται για κάθε περίπτωση υποβολή ηλεκτρονικού αιτήματος προς τα τραπεζικά ιδρύματα, τα οποία υποχρεώνονται να αποστείλουν τα στοιχεία για το συγκεκριμένο ΑΦΜ. Με το νέο σύστημα παρακάμπτονται όλα τα εμπόδια και ο έλεγχος μπορεί να γίνει ταχύτατα και αυτόματα χωρίς προηγουμένως να έχουν εγερθεί υπόνοιες φοροδιαφυγής.

ΔΙΠΛΗ ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗ

Οι αντιρρήσεις για την επιβολή του μέτρου

Στο παρελθόν, όταν τέθηκε ξανά το θέμα του φόρου στις τραπεζικές συναλλαγές οι ίδιες οι τράπεζες αλλά και οικονομικοί παράγοντες εξέφρασαν την αντίθεσή τους.

Ο πρώτος λόγος που αντιδρούσαν είναι ότι πιστεύουν ότι θα ανακοπεί η τάση αύξησης των ηλεκτρονικών συναλλαγών, έστω κι αν ο φόρος ήταν μικρός. Εκτιμούν δε ότι θα πηγαίναμε σε ένα καθεστώς διπλής και τριπλής φορολόγησης των ίδιων χρημάτων που διακινείται μέσω τράπεζας.

Για παράδειγμα αν ο εργοδότης έβαζε το μισθό στον υπάλληλο θα πλήρωνε τον φόρο αλλά θα κρατούνταν ξανά ο φόρος με την ανάληψη του ποσού από τον υπάλληλο;

Ομοίως τι θα γίνει με τα χρήματα που πληρώνεται ένας προμηθευτής; Θα επιβάλλεται ο φόρος και στην αρχή αλλά και κατά την ανάληψη από την πλευρά του προμηθευτή; Κι αν αυτός πλήρωνε την επόμενη ημέρα φόρους, μισθούς, εισφορές το συγκεκριμένο ποσό θα φορολογηθεί κι άλλες φορές πέραν τις δύο;

Αναφορικά με τα POS, αυτά θα πρέπει να προσαρμοστούν ξανά στο νέο καθεστώς ενώ ο φόρος θα προστίθετο στις υψηλές σήμερα προμήθειες που καταβάλουν οι επιχειρήσεις ή οι πολίτες όταν πληρώνουν μέσω e-banking.