Το πιο αισιόδοξο σενάριο; Νέο μνημόνιο το 2018

Μετά τις θριαμβευτικές δηλώσεις Τσίπρα τον προηγούμενο μήνα για το χρέος, το QE και την έξοδο στις αγορές όπου οι Ευρωπαίοι τήρησαν σιγήν ιχθύος, τώρα που το φθινόπωρο έχει έλθει για τα καλά και η θερινή ραστώνη ανήκει πια στο παρελθόν, τα πράγματα αρχίζουν να μπαίνουν στη θέση τους. Και δυστυχώς οι προοπτικές για την Ελλάδα κάθε άλλο παρά φωτεινές είναι.

Μετά την επίπονη διαδικασία της πρώτης αξιολόγησης, θα περίμενε κανείς ότι η δεύτερη που θα ξεκινήσει σε λίγο, αν και θα έχει τα… θεματάκια της καθώς μπαίνουν πλέον τα εργασιακά στο κέντρο του τραπεζιού, δεν θα τραβήξει για μήνες. 

Ωστόσο, τα μηνύματα που λαμβάνουμε κάθε άλλο παρά καθησυχαστικά είναι. H Citigroup, η ΗSBC και η Fitch με ένα μπαράζ εκθέσεων αυτή την εβδομάδα τόνισαν πως αν και οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και πιστωτών έχουν βελτιωθεί (φυσικά το μέτρο σύγκρισης είναι η εποχή Βαρουφάκη και το παραλίγο Grexit), η δεύτερη αξιολόγηση αναμένεται να καθυστερήσει πολύ να ολοκληρωθεί, με την Fitch μάλιστα να «βλέπει» ως πιθανή ημερομηνία το β’ τρίμηνο του 2017, όταν η χώρα μας θα βρεθεί εκ νέου αντιμέτωπη με νέα στενότητα ρευστότητας. Παράλληλα τονίζει, κάτι που και πολλοί άλλοι έχουν επισημάνει, ότι ο κίνδυνος να εκτροχιαστεί το πρόγραμμα παραμένει υψηλός.

Αλλά αυτή δεν είναι μόνο θέση των οίκων και των διαφόρων τραπεζών, αλλά και των ίδιων των πιστωτών. Όπως σημείωσε ο Μπενουά Κερέ της ΕΚΤ, οι δανειστές εξακολουθούν να μην εμπιστεύονται την ελληνική κυβέρνηση φοβούμενοι ότι μπορεί να αναιρεθούν όλες οι μεταρρυθμίσεις μετά τη λήξη του προγράμματος. Μόνο εάν διασφαλιστεί το ότι αυτό δεν πρόκειται να γίνει, τότε θα μπορεί να ολοκληρωθεί το πρόγραμμα επιτυχώς (στα μέσα του 2018) και η Ελλάδα να έχει βγει έως τότε στις αγορές.

Σε ότι αφορά το QE, ο Κερέ ξεκαθάρισε ότι αυτό θα έλθει μετά την συζήτηση για το χρέος (αν δηλαδή… θα υπάρχει έως τότε). Όπως είπε, η επιτυχής αξιολόγηση είναι αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη για το QΕ, τονίζοντας ότι θα πρέπει επίσης να δούμε και τα μέτρα για το χρέος που είναι η άλλη συνθήκη συμμετοχής της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.

Για το χρέος συγκριμένα, ο Κερέ δήλωσε πως αν και αναζητούνται λύσεις που θα επιτρέψουν  την πλήρη συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η προσήλωση της ελληνικής κυβέρνησης στην εκπλήρωση των στόχων και των μέτρων. 

Το συμπέρασμα είναι λοιπόν το εξής. Το χρέος – όπως επιβεβαιώνεται για μία ακόμη φορά – μετατίθεται για το πολύ μακρινό μέλλον. Το QE μετατίθεται για το… ποτέ αφού θα πρέπει πρώτα να έχει ανοίξει η οριστική συζήτηση για το χρέος και έως τότε ( μετά τις γερμανικές εκλογές) είναι αμφίβολο αν το QE θα υπάρχει καν ως εργαλείο της ΕΚΤ. Επίσης, η έξοδος στις αγορές φαίνεται να τοποθετείται «αν και εφόσον» κοντά στο τέλος του μνημονίου, δηλαδή το 2018 με το καλό…

Όπως λοιπόν διαμορφώνονται σιγά-σιγά τα πράγματα θα φτάσουμε στις αρχές του 2018 και λίγο πριν το τέλος του μνημονίου για να ξέρουμε αν τελικά πάμε πάλι για… φούντο ή για νέο μνημόνιο. Γιατί αν οι πιστωτές αποφασίσουν τελικά να διευκολύνουν τότε τον δρόμο (εφόσον και η ελληνική κυβέρνηση έχει σταματήσει τις κόνξες και τα μπρος-πίσω ) και να δοθεί λύση στο θέμα χρέους και (άρα) στην έξοδο στις αγορές, τότε το πιο λογικό είναι ότι θα συνεχίσουν να θέλουν να επιβλέπουν την Ελλάδα πολύ στενά και σίγουρα η χώρα μας δεν θα έχει λύσει το θέμα της ρευστότητας απλά και μόνο με μία επάνοδο στις αγορές ( το είδαμε και το 2014 αυτό). 

Άρα η θετική προοπτική για την Ελλάδα είναι… ένα νέο μνημόνιο. Αντίθετα, αν όλα πάνε στραβά και δεν υπάρχει έξοδος στις αγορές, το σίγουρο είναι πως το Grexit θα επανέλθει δριμύτερο.

Φυσικά σε όλα αυτά ρόλο θα παίξουν και άλλοι εξωτερικοί παράγοντες όπως οι διαθέσεις του ΔΝΤ, το πώς θα τελειώσει η κόντρα του με το Βερολίνο αλλά και το τι θα βγει από τις γερμανικές κάλπες το επόμενο φθινόπωρο. Το μόνο σίγουρο είναι πως ποιον ακριβώς δρόμο θα ακολουθήσει τελικά η Ελλάδα, θα ξεκαθαριστεί σε κανένα 12άμηνο. Μέχρι τότε το μόνο που μπορεί να κάνει η κυβέρνηση είναι να τηρεί πιστά το πρόγραμμα. Και να σωπαίνει.