Μπορεί η Κίνα να αποφύγει μια χρηματοπιστωτική κρίση;

Μπορεί η Κίνα να αποφύγει μια χρηματοπιστωτική κρίση; Το ερώτημα απασχολεί κανονιστικές αρχές και επενδυτές μετά την ταχεία αύξηση του δανεισμού στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου. Οι δεσμοί μεταξύ του επίσημου τραπεζικού συστήματος και του λεγόμενου «σκιώδους τραπεζικού τομέα» έχουν ενισχυθεί και έχουν γίνει πιο δυσδιάκριτοι για τις κανονιστικές αρχές. Το Breakingviews εξηγεί με ποιους τρόπους το Πεκίνο θα μπορούσε να αποφύγει την οικονομική κατάρρευση αλλά και ότι ίσως αποδειχθεί δυσκολότερο να αποφύγει τον περιορισμό των πιστώσεων.

Το ύψος του χρέους επιχειρήσεων και νοικοκυριών στην Κίνα έχει αυξηθεί εκρηκτικά, φθάνοντας σχεδόν το 250% του ΑΕΠ το πρώτο τρίμηνο του 2016, σύμφωνα με τη Διεθνή Τράπεζα Διακανονισμών (BIS). Η οικονομική ιστορία δείχνει πως όταν το χρέος αυξάνεται ταχύτερα από την οικονομική ανάπτυξη, γίνονται πιο πιθανά τα ατυχήματα. Οι κινεζικές τράπεζες έχουν αυξήσει το ενεργητικό τους κατά 7,1 τρισ. δολάρια, ποσό που ισούται με το 75% του κινεζικού ΑΕΠ, από τα τέλη του 2014 έως σήμερα. Την ίδια περίοδο οι καταθέσεις είχαν αυξηθεί μόνο κατά 3 τρισ. δολάρια.

Τα περισσότερα νέα δάνεια έχουν χορηγηθεί από μικρότερες και μεσαίου μεγέθους κινεζικές τράπεζες που ανταγωνίζονται σκληρά για να εντοπίσουν νέες πηγές χρηματοδότησης. Ορισμένες εξ αυτών χρηματοδοτούνται κατά σχεδόν 50% από άλλες τράπεζες και όχι από καταθέτες, γεγονός που τις καθιστά πολύ πιο ευάλωτες αν υπάρξει κρίση εμπιστοσύνης και οι υπόλοιπες τράπεζες σταματήσουν να τις χρηματοδοτούν. Επίσης, μεσαίου μεγέθους τοπικές τράπεζες, που συχνά αποτελούν τη βασική πηγή χρηματοδότησης για τοπικές κυβερνήσεις και εταιρείες ακινήτων, αντί να βασίζονται σε καταθέσεις, συχνά τιτλοποιούν δάνεια και τα πουλάνε σε πελάτες λιανικής ή σε άλλες τράπεζες. Σύμφωνα με αναλυτές, το 80% του διατραπεζικού δανεισμού αφορά δανεισμό μίας ημέρας.

Η κεντρική τράπεζα της Κίνας προσπαθεί να αυξήσει την περίοδο δανεισμού σε μία με δύο εβδομάδες, αυξάνοντας το κόστος δανεισμού για μία ημέρα, ωστόσο είναι ασαφές κατά πόσον το έχει καταφέρει. Υποθέστε ότι σημειώνεται έντονη διόρθωση στην αγορά ακινήτων της Κίνας ή ότι καταρρέει μία εταιρεία διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων.

Τέτοιου είδους οικονομικό σοκ θα μπορούσε να μειώσει την αξία προϊόντων διαχείρισης πλούτου που έχουν εκδώσει μικρότερες τράπεζες και να οδηγήσει τις μεγαλύτερες τράπεζες να διακόψουν την παροχή δανείων προς τις μικρότερες, με αποτέλεσμα να αυξηθεί το κόστος δανεισμού και οι τελευταίες να απαιτήσουν την αποπληρωμή δανείων ή να αρχίσουν να ξεπουλάνε περιουσιακά στοιχεία για να βρουν τα κεφάλαια που θα χρειάζονται.

Σε αυτήν την περίπτωση, η κεντρική τράπεζα της Κίνας θα μπορούσε να πλημμυρίσει με ρευστότητα την αγορά και να διατάξει τις κρατικές τράπεζες να συνεχίσουν να δανείζουν η μία την άλλη. Ωστόσο, τράπεζες και μη τραπεζικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν συνδεθεί σε τόσο μεγάλο βαθμό, ώστε η κεντρική τράπεζα να μην μπορεί να γνωρίζει αμέσως ποια συγκεκριμένα ιδρύματα αντιμετωπίζουν πρόβλημα.

Οπότε, πώς θα μπορούσε να αποφύγει η Κίνα μια χρηματοπιστωτική κρίση; Η κινεζική κεντρική τράπεζα έχει τη δύναμη να αποτρέψει μια κατάρρευση μεγάλης τράπεζας α λα Lehman Brothers. Θα επενέβαινε τάχιστα ώστε να σταματήσει μια μαζική ανάληψη καταθέσεων από οποιαδήποτε τράπεζα, στέλνοντας φορτηγά γεμάτα μετρητό, ώστε να καθησυχάσει τους καταθέτες. Η κινεζική κυβέρνηση έχει τη δύναμη να αναγκάσει τράπεζες και ασφαλιστικές εταιρείες να στηρίξουν προβληματικές εταιρείες, περίπου όπως έκανε διασώζοντας το χρηματιστήριο το καλοκαίρι του 2015.

Το χρέος της Κίνας εκτός της χώρας είναι συγκριτικά μικρό, συνεπώς είναι σχετικά μικρός ο κίνδυνος να χάσουν τα χρήματά τους ξένοι πιστωτές. Ομως, αν εξακολουθήσει να αυξάνεται ο δανεισμός, θα αυξηθούν και οι πιθανότητες να σημειωθεί διόρθωση. Η μείωση ή ακόμη και η επιβράδυνση της πιστωτικής επέκτασης θα μπορούσε να προκαλέσει αλυσιδωτή σειρά χρεοκοπιών, που στη συνέχεια θα επεκταθεί σε μικρές τράπεζες και στην πραγματική οικονομία. Είτε ονομάσετε αυτό το φαινόμενο κρίση είτε όχι, σίγουρα θα είναι επώδυνο.