Σχέδιο διάσωσης της Monte dei Paschi di Siena

Σχέδιο κρατικής διάσωσης της τράπεζας Monte dei Paschi di Siena ετοιμάζει πυρετωδώς το ιταλικό υπουργείο Οικονομικών, καθώς φαίνεται ότι σβήνουν και οι τελευταίες ελπίδες για ανακεφαλαιοποίηση της τρίτης μεγαλύτερης τράπεζας της Ιταλίας, με 5 δισ. ευρώ από ιδιώτες επενδυτές.

Οι μετοχές των ιταλικών τραπεζών έκλεισαν χθες με εκρηκτική άνοδο, διότι οι επενδυτές ελπίζουν ότι το σχέδιο κρατικής διάσωσης της Monte Paschi θα περιορίσει την αναταραχή, ενώ θετικά λειτουργεί και η προσδοκία ότι η ΕΚΤ θα επεκτείνει την Πέμπτη για ακόμη έξι μήνες, έως τον Σεπτέμβριο του 2017, το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.

Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του πρακτορείου Reuters, το ιταλικό υπουργείο Οικονομικών εξετάζει το ενδεχόμενο να αυξήσει το ποσοστό που κατέχει στη Monte Paschi, μέσω της αγοράς ομολόγων μειωμένης εξασφάλισης από μικροεπενδυτές. Εν συνεχεία θα μετατρέψει τα ομόλογα σε μετοχές, ώστε να ενισχυθεί το κεφάλαιο της προβληματικής τράπεζας, όπως έχει απαιτήσει η ΕΚΤ.

Το σχέδιο προσφέρει το πολύ σημαντικό πολιτικό πλεονέκτημα ότι δεν θα «κουρευτούν» μικροεπενδυτές, κάτι που θα μπορούσε να ενισχύσει ευρωσκεπτικιστικά κόμματα, όπως το Κίνημα των Πέντε Αστέρων. Αγοράζοντας τα ομόλογα μειωμένης εξασφάλισης που κατέχουν οι μικροεπενδυτές στην ονομαστική τους αξία και μετατρέποντάς τα σε μετοχές, θα είναι το ιταλικό δημόσιο αυτό που θα επωμιστεί την όποια ζημία. Μια πρώτη ένσταση που θα μπορούσαν να προβάλουν oι Βρυξέλλες είναι ότι η αγορά των ομολόγων από το ιταλικό δημόσιο δεν γίνεται σε τιμές αγοράς.

Μια δεύτερη ένσταση θα μπορούσε να είναι ότι η ανταλλαγή θα οδηγήσει σε αύξηση του δημοσιονομικού ελλείμματος και του δημόσιου χρέους της Ιταλίας. Σήμερα υπάρχουν περίπου 40.000 μικροεπενδυτές που κατέχουν ομόλογα μειωμένης εξασφάλισης της Monte Paschi, συνολικού ύψους 2 δισ. ευρώ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εγκρίνει σχέδιο προληπτικής ανακεφαλαιοποίησης της Monte Paschi, το οποίο προβλέπει κρατική διάσωση, «κούρεμα» επενδυτών που κατέχουν ομόλογα μειωμένης εξασφάλισης (junior bondholders) και αποζημίωση των μικροεπενδυτών που είχαν εξαπατήσει οι τραπεζίτες τους τα προηγούμενα χρόνια, πείθοντάς τους να μετατρέψουν τις καταθέσεις τους σε ομόλογα. Στην περίπτωση που η Ρώμη αναγκαστεί να ζητήσει τη βοήθεια του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), τότε το «κούρεμα» που θα κληθεί να επιβάλει σε επενδυτές θα είναι πολύ μεγαλύτερο και θα φθάνει το 8% του κόστους διάσωσης.

Επενδύσεις από Κατάρ

Το σχέδιο κρατικής διάσωσης της Monte Paschi είναι πιθανόν να ενεργοποιηθεί έως τα τέλη της εβδομάδας, οπότε θα έχει φανεί εάν έχει αποτύχει ή πετύχει το σχέδιο ανακεφαλαιοποίησης της ιταλικής προβληματικής τράπεζας από ιδιώτες επενδυτές. Οι τραπεζίτες της Mediobanca και της JPMorgan προσπαθούν μέχρι και την τελευταία στιγμή να πείσουν το κρατικό επενδυτικό ταμείο του Κατάρ να επενδύσει 1 δισ. ευρώ στη Monte Paschi, με την ελπίδα ότι εν συνεχεία θα ακολουθήσουν ακόμη 10 με 20 επενδυτές που θα επενδύσουν περίπου 100 εκατ. ευρώ ο καθένας.

Η Monte Paschi θα πρέπει να συγκεντρώσει νέα κεφάλαια 5 δισ. ευρώ έως τα τέλη του έτους. Παράλληλα θα πρέπει να πουλήσει μη εξυπηρετούμενα δάνεια 28 δισ. ευρώ μόλις στο 33% της ονομαστικής τους αξίας. Η μετοχή της Monte Paschi έκλεισε με άνοδο 1,18% και ο τραπεζικός δείκτης του Χρηματιστηρίου του Μιλάνου με άνοδο 8,97%. H Fitch προειδοποίησε ότι το πρώτο σημάδι επέκτασης των προβλημάτων που προκαλεί η απόρριψη των συνταγματικών αλλαγών που προωθούσε ο Ρέντσι θα ήταν η ακύρωση των σχεδίων ανακεφαλαιοποίησης ορισμένων ιταλικών τραπεζών, όπως η Monte Paschi και η UniCredit.