Δύσκολος ο σχηματισμός κυβέρνησης στη Βουλγαρία

Το κεντροδεξιό GERB του Μπ. Μπορίσοφ αναδεικνύεται πρώτο σε έδρες με ποσοστό γύρω στο 33%, παραμένει όμως αμφίβολο αν θα μπορέσει να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Οι διαβουλεύσεις με τα άλλα κόμματα θα είναι δύσκολες.

Το χθεσινό εκλογικό αποτέλεσμα στη Βουλγαρία δεν αφήνει πολλά περιθώρια για πανηγυρισμούς. Μπορεί το κεντροδεξιό, φιλοευρωπαϊκό κόμμα GERB (Πολίτες για την Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη της Βουλγαρίας) υπό τον νυν πρωθυπουργό Μπόικο Μπορίσοφ να αναδεικνύεται πρώτο σε έδρες κόμμα στο επόμενο βουλγαρικό κοινοβούλιο, εντούτοις χωρίς αυτοδυναμία, όπως όλα δείχνουν. Με πάνω από το 80% των ψήφων να έχει μέχρι στιγμής καταγραφεί, το GERB με ποσοστό 33% κατακτά 92 από τις 240 κοινοβουλευτικές έδρες, με δεύτερο το Σοσιαλιστικό Κόμμα BSP, το οποίο με ποσοστό σχεδόν 27% αποσπά 85 έδρες. Οι υπόλοιπες έδρες μοιράζονται ως εξής: 24 έδρες για τους εθνικιστές Ενωμένους Πατριώτες, 23 για το φιλοτουρκικό Κόμμα Δικαιωμάτων και Ελευθεριών DOST και 14 για το λαϊκιστικό Wolja. Όπως διαγράφεται για την ώρα το μετεκλογικό τοπίο, δύο πράγματα μπορούν να θεωρούνται σχεδόν δεδομένα: πρώτον, ότι νέος πρωθυπουργός παραμένει ο Μπ. Μπορίσοφ. Δεύτερον ότι θα είναι πολύ δύσκολο για αυτόν να σχηματίσει κυβέρνηση συνεργασίας.

Σύμφωνα με αναλυτές, ιδανικό σενάριο θα ήταν ο σχηματισμός ενός μεγάλου συνασπισμού με τους Σοσιαλιστές, ωστόσο στην πραγματικότητα οι πιθανότητες να ευδοκιμήσει μια τέτοια συνεργασία είναι ελάχιστες. Τα διλήμματα της επόμενης μέρας μπορούν να συνοψισθούν στα ακόλουθα: θα καταφέρει τελικά η Βουλγαρία να αποκτήσει ένα σταθερό κυβερνητικό σχήμα; Θα διατηρήσει η χώρα ως μέλος της ΕΕ τον ευρωατλαντικό προσανατολισμό της ή θα στραφεί προς τη Ρωσία; Θα κινηθεί το όποιο νέο κυβερνητικό σχήμα προς τα δεξιά ή προς τα αριστερά και τι μέλλει γενέσθαι με τους εθνικιστές και λαϊκιστές που εισέρχονται στη Βουλή;

Ανοιχτά τα μετεκλογικά σενάρια

Σύμφωνα με τον δημοσκόπο Αντρέι Ράιτσεφ, ο συνασπισμός με τους Σοσιαλιστές είναι αδύνατος, δεδομένου ότι αυτοί έχουν απορρίψει ήδη προεκλογικά ένα τέτοιο ενδεχόμενο, ενώ η πόλωση στους κόλπους τους αυξάνεται. Ο πολιτειολόγος Αντρέι Σμιλόφ εκτιμά, αντίθετα, ότι παρά τα φαινόμενα, τα δύο μεγάλα βουλγαρικά κόμματα θα μπορούσαν θεωρητικά να αμβλύνουν τις διαφορές τους και να συμφωνήσουν σε ένα κοινό κυβερνητικό πρόγραμμα, με έμφαση π.χ. στην ενίσχυση της ασφάλειας στα σύνορα της χώρας και την αποτελεσματική αντιμετώπιση του προσφυγικού. Πάντως, παρά τις εκτιμήσεις ειδικών, οι δηλώσεις της επικεφαλής των Σοσιαλιστών Κορνέλια Νίμοβα το βράδυ των εκλογών δεν αφήνουν πολλά περιθώρια ελπίδας. Από την άλλη πλευρά ενδεχομένως να ήταν εφικτή η συνεργασία του GERB με μικρότερα κόμματα, τους Ενωμένους Πατριώτες ή το Wolja. Βέβαια θα ήταν πλάνη να πιστεύει κανείς ότι ένας συνασπισμός με κυβερνητικούς εταίρους τους εθνικιστές των δύο παραπάνω ακραίων κομμάτων θα μπορούσε να προσδώσει στη χώρα τη σταθερότητα που χρειάζεται.

Σε κάθε περίπτωση, όπως κι αν διαμορφωθούν οι μετεκλογικοί συσχετισμοί, η επόμενη βουλγαρική κυβέρνηση θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις εξής προκλήσεις: πάταξη της διαφθοράς, ανάκαμψη της οικονομίας, μάχη κατά της φτώχειας, εξυγίανση του συστήματος υγείας και εκσυγχρονισμός του εκπαιδευτικού συστήματος.

Η εξωτερική πολιτική στο επίκεντρο

Ένα άλλο σημείο στο οποίο στέκονται πολλοί αναλυτές, έχει να κάνει με την εξωτερική πολιτική της χώρας και την κατεύθυνση που πρόκειται να ακολουθήσει τα επόμενα χρόνια. «Είναι η πρώτη φορά μετά από 20 χρόνια που τίθεται επί τάπητος το θέμα του διεθνούς προσανατολισμού της χώρας. Θα παραμείνει η Βουλγαρία αναπόσπαστο μέλος της ευρωατλαντικής συμμαχίας ή θα εξελιχθεί σε μια oυδέτερη ζώνη μεταξύ Ανατολής και Δύσης», διερωτάται ο πολιτικός επιστήμονας Ογκνιάν Μιντσέφ; Όπως σημειώνει ο ίδιος, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση της ρωσικής επιρροής στη Βουλγαρία», ιδίως στο πλαίσιο των μεγάλων επενδύσεων για τον πυρηνικό σταθμό του Μπελένε και τον αγωγό φυσικού αερίου Southstream. Πρόκειται για δύο έργα με έντονη ρωσική παρουσία, υπέρ των οποίων τάσσονται οι Σοσιαλιστές, ενώ το GERB διατηρεί επιφυλάξεις.

Δεύτερο κρίσιμο στοιχείο στο πεδίο της βουλγαρικής εξωτερικής πολιτικής είναι η επιδείνωση των σχέσεων με την Τουρκία. Ο βουλγαρικός εθνικισμός διέπεται παραδοσιακά από έντονα αντιτουρκικά αισθήματα, τα οποία έχουν λάβει ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις μετά την πολιτική Ερντογάν στο προσφυγικό. Όπως εκτιμά ο Αντρέι Ράιτσεφ, η επιθετική πολιτική της Άγκυρας αλλά και η ανάμειξή της στον βουλγαρικό προεκλογικό αγώνα μέσω του φιλοτουρκικού DOST προκαλεί έντονο προβληματισμό.

Η μεγάλη πρόκληση για τη νέα βουλγαρική κυβέρνηση υπό τον Μπορίσοφ θα είναι συνεπώς η διατήρηση της φιλοευρωπαϊκής τροχιάς εν μέσω όλων αυτών των αντιτιθέμενων τάσεων. Άλλωστε, γενονός αναμφισβήτητο είναι ότι η Βουλγαρία στηρίζεται από τις Βρυξέλλες τόσο στο κομμάτι του προσφυγικού όσο και στο κομμάτι της οικονομικής ανάκαμψης, που τόσο έχει ανάγκη η χώρα.