Μ.Ρέππας: «Το θέατρο είναι σαν τον έρωτα. Το αντικείμενο του έρωτά σου σε επιλέγει…»

Ευφυής και λακωνικός, ένας εκ των κορυφαίων στο είδος της κωμωδίας, ο σκηνοθέτης και συγγραφέας που γαλούχησε γενιές με τα δημιουργήματά του, μιλά αποκλειστικά στο marketnews.gr. Ο Μιχάλης Ρέππας, με την κωμωδία «Βάφτα Μαύρα» και το δράμα «Δεύτερη Φωνή» – που υπογράφει από κοινού με το συγγραφικό του δίδυμο, Θ. Παπαθανασίου – αποδεικνύει ότι χειρίζεται τον ρεαλισμό εξίσου αριστοτεχνικά με το χιούμορ. Ο πολυπράγμων άνθρωπος του θεάτρου εξομολογείται την ερωτική του τάση προς την κωμωδία και εξηγεί πώς γεννάται ένα θεατρικό ή κινηματογραφικό κείμενο από κοινού με τον Θανάση Παπαθανασίου.

Ο Μ. Ρέππας, ειλικρινής και αιχμηρός στο λόγο του, εξηγεί γιατί νιώθει περήφανος που, όπως δηλώνει χαρακτηριστικά, «ουδέποτε πούλησε φύκια για μεταξωτές κορδέλες» στο κοινό, γεγονός που, κατά τον ίδιο, αποτελεί σημαντικό δείγμα τιμιότητας απέναντι στον κόσμο. Γνωρίζοντας από παιδί ότι θα ασχοληθεί με τον κόσμο του θεάματος, μιλά για τις τηλεοπτικές και κινηματογραφικές του επιτυχίες με μετριοφροσύνη, ενώ, τέλος, δεν διστάζει να καταγγείλει τις έννοιες «κράτος» και «κομματοκρατία», κρατώντας, ωστόσο, μια αισιόδοξη στάση για το μέλλον της χώρας και την βαθιά κρίση που ταλανίζει τον ελληνικό λαό.

Με αφορμή την παράσταση Βάφτα Μαύρα, της οποίας το σενάριο και τη σκηνοθεσία υπογράφετε από κοινού με το συγγραφικό σας δίδυμο, είμαι περίεργη να μάθω γιατί ένας άνθρωπος με ιδιαίτερη ευφυία όπως εσείς, με ικανότητα να πλέκει κόσμους, περιβάλλοντα και χαρακτήρες, δεν έχει δοκιμάσει να διαβεί και την άλλη όχθη του ποταμού, το δράμα, παρά μόνο λίγες φορές («Ο Έβρος Απέναντι», «Αττική Οδός», «Δεύτερη Φωνή»). Τι το ιδιαίτερο κατέχει η κωμωδία ώστε να έλκει την έμπνευσή σας;

-Πώς να ξέρει κανείς γιατί επιλέγει αυτό ή εκείνο. Το θέατρο είναι σαν τον έρωτα. Το αντικείμενο του έρωτά σου σε επιλέγει. Δεν το επιλέγεις εσύ…

Στην Ελλάδα, πλέον, σπάνια παρουσιάζονται πρωτογενή έργα στο θέατρο. Ποια είναι η διαδικασία που ακολουθεί ένας δημιουργός σεναρίου προκειμένου να οδηγηθεί σε μια ενδιαφέρουσα και ιντριγκαδόρικη πλοκή; 

-Δε νομίζω ότι σπανίζουν τα πρωτότυπα έργα. Έπειτα, πρέπει να διαχωρίσουμε το σενάριο από το θεατρικό έργο. Το σενάριο είναι μια λέξη που χρησιμοποιούμε στον κινηματογράφο. Στο θέατρο το λέμε θεατρικό έργο η κείμενο. Και τέλος θα πρέπει να δηλώσω ότι αδυνατώ να απαντήσω στην ερώτηση γιατί ούτε και εγώ ξέρω την στρατηγική της συγγραφής ενός έργου. Γιατί κάθε έργο και κάθε θέμα επιβάλλει και έναν διαφορετικό τρόπο προσέγγισης.

Συνήθως γράφετε από κοινού με τον Θ. Παπαθανασίου. Πώς ξεκινά το χτίσιμο ενός έργου σας; Το κεντάτε και οι δυο μαζί συγχρόνως ή ο καθένας γράφει το δικό του κομμάτι κι έπειτα τα παντρεύετε; 

-Με τον Θανάση συζητάμε ατελείωτες ώρες. Σχεδόν όλη την ημέρα. Μόνο το βράδυ έχουμε ελεύθερο για να βγει ο καθένας με τις παρέες του αλλά και άπειρες φορές και το βράδυ είμαστε μαζί γιατί έχουμε πολλές κοινές παρέες. Μέσα απ’αυτή την ατελείωτη ανταλλαγή απόψεων χτίζεται ένα έργο, που ξεκινάει από μια απλή κεντρική ιδέα, μετά γίνεται περίληψη της μιας παραγράφου, μετά περίληψη των δυο σελίδων, μετά σκελετός των πέντε έως δέκα σελίδων και σιγά σιγά έργο κανονικό από 75 εως 105 σελίδες. Σε όλη αυτή τη διαδικασία δεν απουσιάζει κανένας απ’τους δυο. Από την πρώτη μέχρι την τελευταία λέξη γράφουμε μαζί συναποφασίζοντας κάθε φράση του έργου.

Αντιλαμβάνομαι ότι σας διεγείρει ιδιαίτερα το παιχνίδι των λέξεων και η διαπλοκή των νοημάτων. Πιστεύετε ότι αυτό το χαρακτηριστικό είναι που σκιαγραφεί το στίγμα σας και σας κάνει αγαπητό στο ευρύ κοινό;

-Αν το κοινό μας αγαπάει για κάτι είναι γιατί ουδέποπτε πουλήσαμε φύκια για μεταξωτές κορδέλες.  Πιστεύουμε ότι αυτή η τιμιότητα με τα χρόνια αναγνωρίζεται και επιβραβεύεται σιωπηλά.

Είναι φανερό ότι είστε άμεσα επηρεασμένος από τον ασπρόμαυρο ελληνικό κινηματογράφο κι έχετε την ικανότητα, πατώντας επάνω του, να τον συγχρονίζετε με τα σημερινά δεδομένα. Τι είναι εκείνο που τον καθιστά διαχρονικό και συγχρόνως συναρπαστικό; 

-Ο ασπρόμαυρος ελληνικός κινηματογράφος και ειδικά οι κωμωδίες είναι μια πολύ καλή στιγμή της ελληνικής τέχνης. Φυσικά η Ελλάδα ποτέ δεν έφτασε στα καλλιτεχνικά ύψη της γειτονικής Ιταλίας αλλά υπάρχουν δέκα με δεκαπέντε ασπρόμαυρες κωμωδίες που αποτελούν τρομερά εύστοχες κοινωνικές καταγραφές του ελληνικού ήθους και κιβωτούς διάσωσης της ομιλούμενης γλώσσας.

Πότε αντιληφθήκατε ότι το θέατρο και ο κινηματογράφος αποτελούν ζωογόνα περιβάλλοντα για εσάς; Παιδικό όνειρο ή επιλογή της ωριμότητας; 

-Νομίζω ότι από μικρό παιδί ήξερα ότι μια μέρα θα ζω από κάτι που έχει να κάνει με τον κόσμο του θεάματος. Απλώς δεν μπορούσα τότε να φανταστώ ότι θα γίνω συγγραφέας και σκηνοθέτης.

«Το σημερινό ψέμα είναι η χθεσινή αλήθεια».  Όσκαρ Ουάιλντ. Φράση κλειδί για τον κόσμο σας; Τι σημασία δίνετε σε αυτό το απόφθεγμα που, όπως έχετε δηλώσει στο παρελθόν, αποτελεί την αγαπημένη σας ρήση;

-Είναι μεγάλη κουβέντα για να τεκμηριώσει κανείς αυτήν την μαγική φράση που μοιάζει με σοφιστεία. Ωστόσο σήμερα που η ελληνική κοινωνία διαψεύδεται από βρυκολακιασμένα συνθήματα του παρελθόντος καταλαβαίνει στο πετσί της πόσο αληθινή είναι αυτή η φράση.  Δεν είναι λογικό να χρησιμοποιούνται σήμερα οι ρητορείες και τα σκεπτικά της εποχής του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Αυτό μας πάει πολύ πίσω.

Το «Safe Sex» αλλά και το «Κλάμα βγήκε από τον Παράδεισο» είχαν σημειώσει ρεκόρ εισιτηρίων. Ειλικρινά, νιώθετε ο «Βασιλιάς» της σύγχρονης κωμωδίας;

-Εδώ και πολλές δεκαετίες δεν υπάρχουν βασιλιάδες. Ακόμα και η βασίλισσα της Αγγλίας διακοσμητική είναι. Δεν είναι εποχές για να την ψωνίζει κανείς ότι είναι εστεμμένος.

Δεν θα μπορούσε κανείς να ξεχάσει τα ιστορικά «Τρεις Χάριτες», «Το Δις Εξαμαρτείν» και πολλά ακόμη σε θέατρο και κινηματογράφο. Τι χώρο κατέλαβαν στην ψυχή σας αυτές οι επιτυχίες;

-Η τηλεόραση υπήρξε η αρχή της καριέρας μας. Όταν το θέατρο ήταν ένα άπιαστο όνειρο η τηλεόραση μας καταδέχτηκε και μας ανέδειξε. Στην τηλεόραση κάναμε τις «3 Χάριτες» και το «Δις Εξαμαρτείν». Από το ‘96 και μετά δεν ξανακάναμε τηλεόραση. Στο σήριαλ «Safe Sex» είχαμε μπει σαν επιμελητές των σεναρίων. Τίποτε άλλο. Ούτε γράψαμε. Ούτε σκηνοθετήσαμε.

-Η κρίση που βιώνουμε σίγουρα έχει επιδράσει και στην παραγωγή μιας ταινίας. Τι αρνήσεις σας δημιουργεί αυτό; Δρα κατασταλτικά προς τη δημιουργία ή αντιθέτως την πυροδοτεί;

-Η κρίση σκότωσε το σινεμά όπως τόσες άλλες οικονομικές δραστηριότητες. Για εμάς πια ο κινηματογράφος είναι απαγορευμένος.  Οι ιδιώτες έχουν τελειώσει πια και το κράτος μόνιμα και διαχρονικά μας απορρίπτει. Η κομματοκρατία των κρατικών δομών μας έχει στη μαύρη λίστα μόνιμα. 

Υπάρχει λυτρωμός για την Ελλάδα ή “έκλεισε” το “κατάστημα”;

-Το γεγονός ότι βλέπουμε τα λάθη και τα ελαττώματά μας ως κράτους δεν σημαίνει ότι είμαστε έτοιμοι για αυτοκτονία. Όχι είμαστε εδώ και θα παλέψουμε να επιβιώσουμε. Και θα επιβιώσουμε!

Κάμερες ασφαλείας, πρόσβαση του κράτους στα προσωπικά μας δεδομένα, έξυπνα κινητά, πλαστικό χρήμα. Εργαλεία για το καλό μας ή επικίνδυνα όπλα στα χέρια του συστήματος; Ευλογία ή «συμβόλαιο με τον διάβολο»;

-Κοιτάξτε, επειδή δεν είμαστε απ΄ αυτούς που πιστεύουν ότι μας ψεκάζουν ή ότι ο Έλβις Πρίσλεϊ ζει στη Βραζιλία στο διπλανό διαμέρισμα με τον Αδόλφο Χίτλερ, δεν πιστεύουμε σε κάποιο αόρατο σύστημα που μας καταδυναστεύει. Αντίθετα πιστεύουμε ότι ταλαιπωρούμαστε από τα ίδια μας τα ελαττώματα.  Το θέμα λοιπόν είναι πώς χρησιμοποιεί η κοινωνία την τεχνολογία. Δεν υπάρχει κάποια αόρατη «νέα τάξη» που διοικεί τον πλανήτη. Οι κοινωνίες οδηγούνται μαζικά προς αυτή ή την άλλη κατεύθυνση. Η κακοδαιμονία του Στάλιν, του Χίτλερ ή του Ντόναλντ Τραμπ δεν επεβλήθη από κάποια Ελοχίμ και Νεφελίμ. Οι λαοί τους ανέδειξαν με την θέλησή τους.

Σας ευχαριστώ ιδιαιτέρως για την πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση!

Κι εγώ σας ευχαριστώ πολύ!