Οι Ιταλοί δυσανασχετούν με το ευρώ

Σήμερα η μεγαλύτερη απειλή για την ίδια την ύπαρξη του ευρώ φαίνεται πως δεν πηγάζει από μικρές και περιφερειακές χώρες, όπως είναι η Ελλάδα και η Πορτογαλία, αλλά από την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, την Ιταλία, και το ενδεχόμενο να εγκαταλείψει το καράβι.

Δύο πρόσφατες οικονομικές εκθέσεις φανερώνουν τι σημαίνει το ευρώ για τους Ιταλούς και γιατί στις δημοσκοπήσεις φαίνεται πως δεν τους ενθουσιάζει πλέον. Στη μία από τις εκθέσεις αποτυπώνεται πως πλέον οι πολίτες της γειτονικής χώρας είναι πιο φτωχοί ως μέλη της Ευρωζώνης. Στην άλλη, ότι υστερούν έναντι της βασικής εμπορικής εταίρου τους, της Γερμανίας. Ο κίνδυνος να αποχωρήσει από την Ευρωζώνη η Ιταλία φαίνεται μακρινός αλλά όχι και πέραν κάθε φαντασίας.

Το Κίνημα των 5 Αστέρων στην Ιταλία, το οποίο επιδιώκει να διεξαγάγει δημοψήφισμα για την παραμονή ή όχι στο ευρώ, φαίνεται να κερδίζει πόντους στις τελευταίες δημοσκοπήσεις. Συγκεκριμένα, σε δημοσκόπηση του Μαρτίου, που διενήργησε η εφημερίδα Corriere Della Sera, το κίνημα αυτό έλαβε το ένα τρίτο των ψήφων. Επιπλέον, η αντιευρωπαϊκή Λίγκα του Βορρά έλαβε το 12% των ψήφων. Ωστόσο, το να αποχωρήσει στην πραγματικότητα η Ιταλία από την Ευρωζώνη σχετίζεται θεμελιωδώς με το εάν οι Ιταλοί ψηφοφόροι πιστεύουν πως το κοινό νόμισμα τους έκανε καλό ή όχι. Οι τελευταίες αναλύσεις δηλώνουν ότι μάλλον συμβαίνει το τελευταίο και γι’ αυτό πρέπει να σκεφθεί κανείς πόσο μπορούν να ξοδέψουν οι Ιταλοί με το ευρώ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Δεκεμβρίου της Eurostat για το κατά κεφαλήν ΑΕΠ με όρους αγοραστικής δύναμης την περίοδο 2004-2015, η αγοραστική δύναμή τους υποχώρησε. Υποθέτοντας ότι έχουμε μία βάση στις 100 μονάδες για τις 28 χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η Γερμανία, η ισχυρότερη οικονομία, είχε μία αύξηση στις 124 από τις 120 μονάδες, ενώ η Ιταλία από τις 110 βρέθηκε στις 96 μονάδες.

Η εξέλιξη αυτή σημαίνει ότι η Ιταλία εκπίπτει σε κατάταξη αναδυόμενης οικονομίας, όπως η Τσεχία, η Σλοβακία και η Σλοβενία. Και η Ιταλία φαίνεται να προσεγγίζει πιο πολύ αυτές τις χώρες παρά τη Γερμανία, ενώ η Γαλλία την περίοδο 2004-2015 διατήρησε αμετάβλητη την αγοραστική της δύναμη στις 106 μονάδες. Με απλά λόγια, οι Ιταλοί μπορούν να αγοράσουν λιγότερα πράγματα από ό,τι το 2004, δηλαδή μόλις λίγα χρόνια μετά την εγκατάλειψη της λιρέτας. Επιπροσθέτως, στις αρχές Απριλίου δημοσιοποιήθηκαν στοιχεία από το ερευνητικό ίδρυμα World Economics, τα οποία δείχνουν πως αυξάνονται τα προβλήματα της Ιταλίας εξαιτίας του ότι έχει το ίδιο νόμισμα με τη Γερμανία. Κι ενώ η Γερμανία, ως μέλος της Ευρωζώνης, έχει γίνει ανταγωνιστικότερη, η Ιταλία υστερεί.

Η ομάδα ερευνητών του World Economics ακολουθεί την εξής μέθοδο: λαμβάνει ένα «καλάθι» αντιπροσωπευτικών αγαθών και υπηρεσιών εκπεφρασμένων σε δολάρια και, στη συνέχεια, το συγκρίνει με όρους αγοραστικής δύναμης με το κόστος άλλων νομισμάτων. Ως αποτέλεσμα προκύπτει ο Παγκόσμιος Δείκτης Τιμών (WPI). Για την Ευρωζώνη, συγκεκριμένα, ο δείκτης αυτός επιτρέπει τις συγκρίσεις μεταξύ των κρατών-μελών της, με το να δημιουργεί στην ουσία γερμανικά ευρώ, γαλλικά ευρώ, ιταλικά και ούτω καθεξής. Μέσα στα τελευταία δύο χρόνια, λοιπόν, το «ιταλικό ευρώ», το οποίο αρχικά έδειχνε υπερτιμημένο κατά 3%, κατέληξε να είναι υποτιμημένο σε ποσοστό 4% βάσει του Παγκόσμιου Δείκτη Τιμών.

Εντούτοις, η διαφορά του με το –λεγόμενο για χάρη του παραδείγματος– «γερμανικού ευρώ» έχει διευρυνθεί κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες – κι αυτό επειδή το τελευταίο έχει υποτιμηθεί κατά 14%. Αυτό σημαίνει ότι οι ιταλικές επιχειρήσεις, οι οποίες εξάγουν στη Γερμανία, τον βασικό τους προορισμό, έρχονται αντιμέτωπες με πιο αντίξοες συνθήκες από ότι στο παρελθόν. Επίσης, οι γερμανικές εισαγωγές γίνονται φθηνότερες και ανταγωνιστικότερες στην Ιταλία. Ακόμη πιο άσχημα είναι τα πράγματα για άλλες χώρες, όπως η Γαλλία και η Ελλάδα, σύμφωνα με τα ευρήματα του World Economics, αλλά στην περίπτωση της Ιταλίας δημιουργείται ένα καινούργιο δεδομένο για την Ευρωζώνη.

«Η Ιταλία φαίνεται να είναι το επόμενο κράτος που υφίσταται τις συνέπειες της οικονομικής ισχύος της Γερμανίας», επισημαίνει το ίδρυμα. Ισως τίποτε από αυτά να μην προκλήθηκε από αυτό καθεαυτό το ευρώ, αλλά μαζί με άλλους παράγοντες εξηγεί κάπως το γιατί λιγοστεύουν οι Ιταλοί που θεωρούν το κοινό νόμισμα ως στοιχείο θετικό.