Πόσο πιάνει ο λαϊκισμός στην Γερμανία;

Είναι πιθανή μια υπέρμετρη ενίσχυση των λαϊκιστών στη Γερμανία; Έκθεση του Iδρύματος Bertelsmann δείχνει ότι το 30% των ψηφοφόρων έχουν λαϊκιστικές απόψεις, δεν απορρίπτουν ωστόσο το δημοκρατικό πολίτευμα.

Το ποσοστό μοιάζει με μια πρώτη ματιά υψηλό. 29,2% των γερμανών ψηφοφόρων έχει λαϊκιστικές απόψεις και τάσσεται κατά των πολιτικών ελίτ, απορρίπτοντας τις πλουραλιστικές αξίες, δείχνει σφυγμομέτρηση του ινστιτούτου infratest dimap για λογαριασμό έκθεσης του ιδρύματος Μπέρτελσμαν. Όμως οι συντάκτες της έκθεσης «Η ώρα των λαϊκιστών;» θεωρούν ότι τα αποτελέσματα της έρευνάς τους δεν εμπνέουν ιδιαίτερη ανησυχία, μιας και οι εν λόγω ψηφοφόροι έχουν ως επί το πλείστον μετριοπαθείς και όχι ακραίες απόψεις. «Από ένα λαϊκισμό, όπως εκείνος που οδήγησε στην εκλογή του Ντόναλτ Τραμπ στις ΗΠΑ η Γερμανία απέχει παρά πολύ», λέει ο Ρόμπερτ Βέρκαμπ ειδικός σε ζητήματα Δημοκρατίας στο ίδρυμα Bertelsmann, ο οποίος συνέταξε την έκθεση από κοινού με τον Κρίστοφερ Βράτιλ από το Πανεπιστήμιο Κολωνίας. 

Οι ερωτηθέντες έπρεπε να απαντήσουν αν ισχύουν οκτώ εκτιμήσεις, όπως για παράδειγμα: «Τα κόμματα θέλουν μόνο τις ψήφους και δεν ενδιαφέρονται για τις απόψεις των ψηφοφόρων» ή «Οι γερμανοί πολίτες συμφωνούν επί της αρχής τι πρέπει να γίνει σε πολιτικό επίπεδο». Σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης, άτομα με λαϊκιστικές απόψεις θεωρούνται εκείνα που απορρίπτουν τον πλουραλισμό αλλά και το πολιτικό κατεστημένο.

Γιατί ποιο λόγο όμως τα συμπεράσματα δεν εμπνέουν ανησυχία την ώρα που σχεδόν το ένα τρίτο των ψηφοφόρων χαρακτηρίζονται λαϊκιστές; Επειδή το ποσοστό αυτό ασπάζεται μια μετριοπαθή μορφή λαϊκισμού, είναι δηλαδή «απογοητευμένοι δημοκράτες, αλλά όχι αντίπαλοι της Δημοκρατίας». Έτσι το 85% των ψηφοφόρων με λαϊκιστικές απόψεις τάσσονται υπέρ της Δημοκρατίας και το 69% επικροτεί την συμμετοχή της Γερμανίας στην ΕΕ. Ενδιαφέρον έχει ωστόσο ότι για το σχεδόν 80% των ερωτηθέντων η Δημοκρατία στη Γερμανία «δεν λειτουργεί καλά» ή «δεν λειτουργεί καθόλου».

Τα συντηρητικά κόμματα έχουν τους λιγότερους λαϊκιστές

Οι λιγότεροι λαϊκιστές εντοπίζονται στους γερμανούς συντηρητικούς (CDU/CSU) με ποσοστό μικρότερο του 20%, το υψηλότερο στην Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), ενώ στους Σοσιαλδημοκράτες (SPD) τα ποσοστά είναι λαϊκιστών και μη είναι μοιρασμένα.

Κατά συνέπεια στις γερμανικές εκλογές δεν αναμένεται σημαντική ενίσχυση ενός λαϊκιστικού κόμματος. Μάλιστα, ένα κόμμα με σύνθημα «καθαίρεση των πολιτικών και οικονομικών ελίτ» δείχνει να τρομάζει περισσότερο παρά να εκφράζει τους ψηφοφόρους. Το συμπέρασμα αυτό ισχύει ακόμα και για τους υποστηρικτές της Εναλλακτικής για τη Γερμανία με εξαίρεση την προσφυγική πολιτική. Σε αυτό το ζήτημα, οι λαϊκιστικές θέσεις του κόμματος βρίσκουν απήχηση σε λαϊκιστές ψηφοφόρους, σε ποσοστό 60%!

Οι ψηφοφόροι των γερμανών συντηρητικών δεν δείχνουν πάντως να πείθονται από συνθήματα κατά των προσφύγων. Σε όλα τα κόμματα, εκτός της Εναλλακτικής για τη Γερμανία, οι ψηφοφόροι επιθυμούν μια πολιτική ελεγχόμενης μετανάστευσης. Από την κλιμάκωση της προσφυγικής κρίσης κατά τη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα θα επωφελούταν μόνο η Εναλλακτική για τη Γερμανία. Συνεπώς αυτό που συμφέρει τα υπόλοιπα κόμματα είναι διαχωρίσουν ξεκάθαρα τη θέση τους από τους δεξιούς λαϊκιστές.