‘’Γερμανική’’ Ποσοτική Χαλάρωση: Λύνει, ή διευρύνει την κρίση στην Ευρώπη;

Στις 9 Μαρτίου άρχισε να εφαρμόζεται το πρόγραμμα ‘ποσοτικής χαλάρωσης’ στην ΕΕ.‘Ποσοτική Χαλάρωση’αποτελεί μία μέθοδο ώστε να διοχετευτεί ρευστότητα (μετρητά) στο Τραπεζικό σύστημα, αγοράζοντας ομόλογα, ή χρηματοοικονομικά προιόντα όπως MBS, δηλαδή τίτλων που βασίζονται σε ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια, τα οποία είναι μη εμπορεύσιμα ή ‘εχουν χάσει αξία.

Έτσι οι Τράπεζες  δίνουν στην Κεντρική Τράπεζα ‘τοξικά’ προιόντα ή υποτιμημένα ομόλογα που δεν έχουν διαβάθμιση και λαμβάνουν μετρητά, ώστε να χρηματοδοτήσουν εταιρίες, καταναλωτές και έμμεσα την οικονομία. Ασκείται, ως πολιτική, όταν πλέον η κεντρική τράπεζα δεν μπορεί να χαμηλώσει άλλο τα επιτόκια που είναι ήδη χαμηλά.

1.Περιγραφή του προγράμματος

Το πρόγραμμα ‘ξεκινάει με αγορά  χρέους 1,1 τρις ΕΥΡΩ και διαρκεί 1,5 χρόνο περίπου, αλλά αναμένεται ότι θα κρατήσει πολύ περισσότερο, μάλλον 4-5 έτη όπως εγινε και με Ιαπωνία και ΗΠΑ και φυσικά το ποσόν που θα απαιτηθεί υψηλότερο, ενδεχομένως θα αγγίξει τα 3-5 τρις ΕΥΡΩ. Όταν καλυτερεύσουν οι συνθήκες, οι τίτλοι θα πουληθούν στην αγορά ξανά. Ουσιαστικά η Ποσοτική χαλάρωση δύναται να επιτύχει μείωση των μακροπρόθεσμων επιτοκίων στα ομόλογα, κατι εξαιρετικά καλό για τις οικονομίες.

2.Ιδιαιτερότητες της ‘Ποσοτικής Χαλάρωσης’ στην Ευρωπαική Ενωση

Στην Ιαπωνία η Ποσοτική χαλάρωση έγινε με αγορά κυρίως Ομολόγων, ενώ στις ΗΠΑ η εγινε με αγορά κυρίως MBS, αλλά και άλλων προιόντων. Αντίθετα  στην Ευρωπαική Ενωση στοχεύει στην αγορά κατά 15%MBSκαι ‘’Καλυμένων Εταιρικών Ομολόγων’’, και κατά 85% Ομολόγων Κρατών, Ομολόγων Ευρωπαικών Υπερεθνικών οργανισμών ή σχημάτων όπως EFSF και Γερμανικών, Γαλλικών και Ισπανικών Τραπεζών (Κfw, CADESκλπ). Ομως, η ‘ιδιαιτερότητα’ του Ευρωπαικού προγράμματος είναι ότι δεν θα αγοράζει ‘υποβαθμισμένο’ αλλά ‘’αναβαθμισμένο’ χρεος, δηλαδή το χρέος των πλούσιων κρατών όπως Γερμανίας και Γαλλίας, ακόμη και αν αυτό έχει αγοραία τιμή υψηλότερη από την αρχική αξία, όπως στην Γερμανία. Επιπλέον, για να μην πάρει, υποτίθεται, δυνατότητα βέτο έναντι μελλοντικής αναδιάρθρωσης του χρέους κάποιας χώρας, η ΕΚΤ δεν θα μπορεί να αγοράσει πάνω από ένα ποσοστό χρέους και  ουσιαστικά αποκλείει την Ελλάδα απο το πρόγραμμα. Συνολικά, μόνο το 1 δις (λιγότερο από 1 τοις χιλίοις συνολικού προγράμματος) προυπολογίζεται ότι θα ειναι για την Ελλάδα, εναντι 240 δις για Γερμανία.180 δις θα είναι για Γαλλικό, 150 για Ιταλικό, 115 για Ισπανικό και 50 για Ολλανδικο χρέος.

3.Αποτελέσματα

Το αποτέλεσμα θα είναι ασύμμετρο.Καθώς θα διοχετευτεί κυρίως σε αγορές που ήδη έχουν εκρηκτική ρευστότητα (Γερμανία, κλπ.) ουσιαστικά αποτελεί χρηματοδότηση των πλούσιων χωρών από τις φτωχές. Η έλλειψη ρευστότητας-ασφυξία- στις χώρες που την χρειάζονται (περιφερειακά κράτη όπως Ελλάδα, Κύπρος, Πορτογαλία κλπ)  θα συνεχίσει να υπάρχει, ενώ δημιουργείται Υπερ-ρευστότητα σε Γερμανία και Γαλλία που μπορεί να οδηγήσει μεσοπρόθεσμα σε νέες φούσκες, σε αυτές τις μεγάλες οικονομίες και τα χρηματιστήρια. Θα δούμε πιο αναλυτικά γιατι θα συμβεί αυτό.

Οι οικονομικές επιπτώσεις για της Ευρωζωνη θα είναι πολύ πιο ενδιαφέρουσες. Με την συντηρητική υπόθεση ότι το πρόγραμμα θα διαρκέσει 4 έτη (λιγότερο δηλαδή από ΗΠΑ, Ιαπωνια) ότι θα διατεθούν μόνο 3,5 τρις, και ότι θα διατηρηθούν αναλογίες αγοράς για τα κράτη όπως αυτές διαφαίνονται από τις ως τώρα συμφωνίες, θα μπορούσαμε να περιμένουμε να διατεθούν συνολικα 720 δις ΕΥΡΩ για Γερμανία, 540 δις για Γαλλία, 450 δις για Ιταλία, 340 δις για Ισπανία, 150 δις για Ολλανδία και μόλις 4 δις για Ελλάδα και Κύπρο αντιστοίχως στα 4 αυτά έτη.

Κρίνοντας από τα ποσά, την σχέση των ποσών προς ΑΕΠ και τα ιστορικά στοιχεία αποτελεσματικότητας του προγράμματος σε ΗΠΑ και Ιαπωνία, αυτό θα οδηγήσει σε μείωση της ανεργίας στην Γερμανία κατά 320 μονάδες βάσης (-3,2%) , και ετήσια αυξηση του ΑΕΠ κατά 3,1% επι τα επόμενα 5 έτη, στην Γαλλία κατά 260 μονάδες βάσης (-2,6%) , και ετήσια αυξηση του ΑΕΠ κατά 2,4% επι τα επόμενα 5 έτη. Αντιστοίχως, οι χρηματιστηριακές αξίες θα αυξηθούν κατά 120% στην Γερμανία και 90% στην Γαλλία.  Σε ότι αφορά την Ελλάδα, αντίθετα, οι επιπτώσεις θα είναι μηδενικές, με μόνο όφελος, αν υπάρξει τέτοιο, το όφελος από την διολίσθηση του νομίσματος, όφελος που όμως θα έχουν όλες οι χώρες της ΕΥΡΩζώνης.

Παρότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποτιμηθεί η επίπτωση της Ποσοτικής χαλάρωσης στην ισοτιμία του ΕΥΡΩ με άλλα νομίσματα, θα μπορούσαμε να περιμένουμε επιπλέον υποτίμηση του ΕΥΡΩ εναντι του δολαρίου, της Βρετανικής λίρας αλλά και άλλων νομισμάτων, στους επόμενους 15 μήνες. Όμως η όποια υποτίμηση θα υποχωρήσει σταδιακά και θα αποκατασταθεί σε βάθος χρόνου 2-3 ετών, καθώς οι ρευστοποιήσεις τίτλων θα ΄μαζέψουν’ το υπερβάλλον χρήμα που θα έχει διοχετευτεί στην οικονομία.

4.Επίλογος

Η Ποσοτική Χαλάρωση στην ΕΕ θα έπρεπε, φυσικά , να οδηγεί στην αγορά του συνόλου ή μεγαλύτερου μέρουςτου Ελληνικού χρέους και των λοιπών χωρών που έχουν πρόβλημα, και μονο μικρό τμημα του Χρεους των μεγάλων κρατων.Γίνεται όμως ΑΚΡΙΒΩΣ το ΑΝΑΠΟΔΟ από ότι επιβάλλει η λογική. Αποτέλεσμα, επομένως, της χαλάρωσης όπως θα εφαρμοστεί θα ειναι υπέρμετρη ανάπτυξη για τις ισχυρες χωρες (Γερμανία, Γαλλία κλπ) και υπανάπτυξη και υφεση για μικρές. Ένα επίσης ενδιαφέρον ερώτημα είναι αν η ΕΚΤ θα μπορέσει μετα 2 ή 3 ή 4 χρόνια να βρεί κάποιον στην αγορά να πουλήσει τα ήδη υπερτιμημένα Γερμανικά και Γαλλικά ομόλογα, που θα έχει αγοράσει, σε ακόμη υψηλότερες τιμές ή θα πουλήσει με χασούρες. Με μαθηματική ακρίβεια θα περιμέναμε να πουλήσει με ‘’χασούρες’’, ή να μείνει με τα υπερτιμημένα Γερμανικά και Γαλλικά ομόλογα στα χέρια…