Καρατράντος στο MN: Η υπόθεση των “8” και οι προκλήσεις για την εξωτερική πολιτική

Ο Διεθνολόγος, διδάσκων στη Σχολή Ασφαλείας και συγγραφέας σχετικών βιβλίων Τριαντάφυλλος Καρατράντος μίλησε στο MarketNews.gr για το ζήτημα των “οκτώ” Τούρκων αξιωματικών εξηγώντας το και δίνοντας τη δική του εκτίμηση για τη στάση της Ελλάδας.

Ποιο είναι το ζήτημα των “οκτώ” Τούρκων αξιωματικών και γιατί φτάσαμε σε τόσο υψηλούς τόνους με τη γείτονα χώρα; 

Το ζήτημα των 8 Τούρκων αξιωματικών που κατέφυγαν στην Ελλάδα και ζήτησαν άσυλο και η Τουρκία τους κατηγορεί ως βασικούς συμμετέχοντες στο αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016 αποτελεί ένα δύσκολο και σύνθετο εκ των πραγμάτων θέμα. Θα ήταν δύσκολο, με τον τρόπο με τον οποίο έχει επιλέξει να κινείται τα τελευταία χρόνια ο Πρόεδρος Ερντογάν για οποιαδήποτε χώρα, ειδικότερα όμως για την Ελλάδα, όπου έρχεται να λειτουργήσει ως ένα γρανάζι περιπλοκής των Ελληνοτουρκικών σχέσεων. Από την πρώτη στιγμή η Τουρκία επέλεξε να διαχειριστεί το ζήτημα υπό τη σκοπιά των διμερών σχέσεων και της εξωτερικής πολιτικής, ασκώντας πίεση μέσω επίσημων και ανεπίσημων καναλιών, ακόμη και απειλώντας ευθέως με επιπτώσεις στις σχέσεις των δύο χωρών, ενώ ακόμη και ο ίδιος ο Πρόεδρος της Τουρκίας έχει υποστηρίξει πως ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας του είχε υποσχεθεί πως θα εκδίδονταν στην Τουρκία οι 8 αξιωματικοί.

Τι ζητάει η Τουρκία και τι μπορεί να κάνει η Ελλάδα; 

Μπορεί στην Τουρκία, ιδιαίτερα της απόλυτης κυριαρχίας του Ερντογάν, το ζήτημα να επιλύονταν με συμφωνία κορυφής και σε επίπεδο Κυβερνήσεων, στις ευρωπαϊκές όμως χώρες- στις οποίες ανήκει και η Ελλάδα, υπάρχουν συγκεκριμένοι και συγκροτημένοι θεσμοί- κυρίως η δικαιοσύνη- που αποφασίζουν τόσο για το αν πρέπει να εκδοθεί ένας άνθρωπος που κατηγορείται για πράξεις του σε μία άλλη χώρα, όσο και για το αν πρέπει να λάβει άσυλο ή όχι. Εντός αυτού του πλαισίου έχουν ληφθεί από τις αρμόδιες αρχές- τη δικαιοσύνη αλλά και τις επιτροπές ασύλου- δύο αποφάσεις που προξένησαν την οργή της Τουρκίας. Η πρώτη έχει ληφθεί σε επίπεδο Αρείου Πάγου, περί μη έκδοσης των 8 Τούρκων αξιωματικών στη χώρα τους και η δεύτερη από τις διοικητικές Επιτροπές Ασύλου σχετικά με τη χορήγηση ασύλου στον πρώτο από τους 8 Τούρκους. Αυτό που πρέπει να ξεκαθαριστεί είναι πως τα ελληνικά δικαστήρια δεν αποφάσισαν αν είναι αθώοι ή όχι οι 8 αξιωματικοί για την κατηγορία συμμετοχής στο πραξικόπημα, αλλά για το αν θα τύχουν μίας δίκαιης δίκης στη γειτονική χώρα.

Αν και πως επηρεάζει το ζήτημα των “οκτώ” τις σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας; 

Σαφώς και το ζήτημα επηρεάζει τις σχέσεις των δύο χωρών, ιδιαίτερα από τη στιγμή που η Τουρκία το προσεγγίζει υπό αυτή τη σκοπιά, άλλωστε ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα για την Ελλάδα, πέραν των παραδοσιακών διαφορών με την Τουρκία, είναι και ο έλεγχος των μεταναστευτικών ροών, με τις οποίες και επί της ουσίας πιέζει η Τουρκία την Ελλάδα και την Ε.Ε. Ωστόσο, παρά την κλιμάκωση των πιέσεων της Τουρκίας, η Ελλάδα δεν πρέπει να μπει σε αυτή τη συζήτηση, πρέπει να αποφύγει να προσθέσει ένα ακόμη ζήτημα στην agenda των συζητήσεων με την Τουρκία, αλλά και να εξαρτήσει την καλή γειτονία με τη διαχείριση του ζητήματος των 8 αξιωματικών. Όμως, η Κυβέρνηση δείχνει να είναι εγκλωβισμένη από την επιθετική τακτική της Τουρκίας στο ζήτημα, καθώς κάθε απόφαση διοικητική ή δικαστική στην Ελλάδα σχολιάζεται επίσημα και ανεπίσημα από Τούρκους αξιωματούχους περιορίζοντας σημαντικά το ζωτικό χώρο διαχείρισης, τόσο στο εξωτερικό, όσο και στο εσωτερικό, όπου για τη συντριπτική μερίδα της Αντιπολίτευσης θεωρείται πως η Κυβέρνηση έχει ήδη συμφωνήσει με την Τουρκία την παράδοση και προσπαθεί με κάθε τρόπο να επιστρέψει τους 8 στην Τουρκία, αυτό άλλωστε ήταν και το κύριο επιχείρημα της σφοδρής κριτικής στην αίτηση ακύρωσης που ασκήθηκε στην απόφαση απόδοσης ασύλου της Δευτεροβάθμιας Επιτροπής.

Πώς θα έπρεπε να κινηθεί η Ελλάδα; Υπάρχει κάποια σταθερά; 

Συστατικό μέρος των διεθνών σχέσεων αποτελεί και το διεθνές δίκαιο, η εποχή του Μέτερνιχ και των επιλογών που δεν έδιναν ιδιαίτερη σημασία στα ανθρώπινα δικαιώματα και στην ηθική στη διπλωματία έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Στις ευρωπαϊκές χώρες δεν υπάρχει η λογική ανταλλαγμάτων για την επίτευξη στόχων εξωτερικής πολιτικής ή διατήρησης συνθηκών καλής γειτονίας. Μπορεί τα φώτα της δημοσιότητας να έχουν πέσει στην υπόθεση των 8, δεν είναι όμως οι μόνοι Τούρκοι πολίτες που έχουν ζητήσει άσυλο στην Ελλάδα τους τελευταίους μήνες, αυτή είναι μία παράμετρος που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη. Η Ελλάδα είναι κράτος- μέλος της Ε.Ε. και η Τουρκία μία χώρα σε μακροχρόνια διαδικασία ένταξης. Επίσης, η Ελλάδα ακολουθεί την ευρωπαϊκή πολιτική μετανάστευσης και ασύλου, ενώ και η συμφωνία της Τουρκίας για τη διαχείριση των ροών δεν είναι με την Ελλάδα, αλλά με την Ε.Ε., για αυτό και η Ελλάδα θα πρέπει να ενεργοποιήσει την Ε.Ε. στο ζήτημα διαχείρισης των αιτημάτων ασύλου των Τούρκων πολιτών, καθώς υπάρχει και ένα σοβαρό ζήτημα με το αν τελικά η Τουρκία είναι η ασφαλής χώρα που θεωρεί η Ε.Ε. και πάνω σε αυτή την πρόβλεψη στηρίζεται η συμφωνία διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών.

Η δική σας εκτίμηση; 

Αυτή η προσέγγιση δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση πως η Ελλάδα θα πρέπει να αφήσει αναπάντητες τις προκλήσεις και την ακραία ρητορική από πλευράς Τουρκίας, όπως η έμμεση κατηγορία για υπόθαλψη τρομοκρατών, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη πως πριν λίγες ημέρες η Ελληνική Αστυνομία είχε προχωρήσει στη σύλληψη των Κούρδων που σχεδίαζαν τρομοκρατική επίθεση.  Έχοντας όμως πάντα κατά νου τη νευρική συμπεριφορά της Τουρκίας, που μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω κλιμάκωση. Ενώ, και από την πρόσφατη επίσκεψη Ερντογάν, είναι προφανές πως χρειάζεται μία νέα στρατηγική από πλευράς Ελλάδας, καθώς η “στρατηγική του Ελσίνκι” και της ενταξιακής προοπτικής της γειτονικής χώρας, μοιάζει εκτός σημερινών συνθηκών.