Μετά από καθυστέρηση αρκετών ετών λόγω κρίσης, οι Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) «παίρνουν» τα πάνω τους και αξιοποιούνται σε σειρά έργων ανάμεσα στα οποία είναι σχολεία, έργα διαχείρισης απορριμμάτων, έργα τηλεματικής, ευρυζωνικά δίκτυα και σειρά άλλων έργων από τα οποία η Πολιτεία αναμένει την επιστροφή των γερανών στον αδρανοποιημένο τομέα των υποδομών.

Συγκεκριμένα: Μέσα στο 2014, επιτεύχθηκε η ανάκαμψη της Ελλάδας στη διεθνή αγορά με έργα ΣΔΙΤ, με την υπογραφή έξι νέων συμβάσεων από τις οποίες, οι δύο αφορούν την υλοποίηση και διαχείριση 14 και 10 σχολικών μονάδων αντίστοιχα στην Αττική, ένα έργο για την εισαγωγή της τηλεματικής στην πληροφόρηση επιβατών στις αστικές συγκοινωνίες, το ηλεκτρονικό εισιτήριο επίσης στις αστικές συγκοινωνίες και τρία έργα στον τομέα των ευρυζωνικών δικτύων.

Ο προγραμματισμός του Υπουργείου Ανάπτυξης για το Α΄ εξάμηνο του 2015, περιλαμβάνει την υπογραφή άλλων πέντε συμβάσεων για τις οποίες έχει γίνει ήδη η επιλογή του αναδόχου και αφορούν: πέντε μεγάλα έργα στον τομέα της διαχείρισης απορριμμάτων στην Πελοπόννησο, τη Δυτική Μακεδονία, τις Σέρρες, την Ηλεία και την Ήπειρο.

Μέχρι το τέλος του 2015 βρίσκονται σε εξέλιξη μια σειρά διαγωνισμών για έργα ΣΔΙΤ, μεταξύ των οποίων ένα έργο τηλεματικής για την ψηφιακή καταγραφή των πρακτικών των δικαστηρίων σε όλη τη χώρα, η ανάπτυξη και λειτουργία μιας νέας ιχθυαγοράς στην Κεντρική Αγορά της Αθήνας, η κατασκευή 11 μικρών γυμναστηρίων-κολυμβητηρίων ανά την Ελλάδα, η μαρίνα του Ναυπλίου, η εισαγωγή και λειτουργία συστημάτων σκάνερ στα τελωνεία της χώρας και η διαχείριση απορριμμάτων της Ανατολικής Μακεδονίας. Σε εκκρεμότητα εξάλλου και αναμένοντας τις αποφάσεις των νέων αρχών της τοπικής αυτοδιοίκησης βρίσκονται τρία ακόμα έργα διαχείρισης απορριμμάτων με ΣΔΙΤ και συγκεκριμένα στην Αιτωλοακαρνανία, Κέρκυρα και Αχαΐα.

Με τις ελληνικές τράπεζες να δηλώνουν «ανοικτές» σε άμεση χρηματοδότηση νέων έργων (ΣΔΙΤ), μπορούμε να αναφερόμαστε για ένα πραγματικό “Come Back” του θεσμού, που ξεκίνησε στην Ελλάδα πριν από επτά χρόνια, ανακόπηκε από την κρίση και τώρα επανέρχεται …δριμύτερος. Στην παρούσα φάση, η Ελλάδα κατέχει την τρίτη θέση σε ευρωπαϊκό επίπεδο με βάση την αξία συμβάσεων σε σχέση με το ΑΕΠ. Το ελληνικό μοντέλο ΣΔΙΤ λειτουργεί στα πλαίσια των ευρωπαϊκών κανονισμών με προοπτικές εξαγωγής του σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Το βασικό όφελος για το δημόσιο από τις ΣΔΙΤ είναι η δυνατότητα υλοποίησης περισσότερων επενδύσεων με λιγότερους δημόσιους πόρους σε μια περίοδο που το Πρόγραμμα Δημόσιων Επενδύσεων στην Ελλάδα αλλά και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχει συρρικνωθεί δραματικά.

Ένα καλό ερώτημα που προκύπτει ενόψει των επικείμενων εκλογών είναι τι θα γίνει με τους διαγωνισμούς που βρίσκονται σε εξέλιξη, αλλά και κατά πόσο η όποια νέα κυβέρνηση προκύψει θα συνεχίσει να δίνει έμφαση στην υλοποίηση έργων με τη συμμετοχή ιδιώτη επενδυτή. Σε αυτό αλλά και σε άλλα κρίσιμα ερωτήματα απαντά, ο κ. Νίκος  Μαντζούφας, Ειδικός Γραμματέας ΣΔΙΤ (Υπουργείο Ανάπτυξης). 

Το 2014 υπογράφτηκαν οι 7 πρώτες συμβάσεις έργων ΣΔΙΤ μετά το 2009 με την Ελλάδα να κατέχει την 3η Θέση σε ευρωπαϊκό επίπεδο με βάση την αξία συμβάσεων σε σχέση με το ΑΕΠ. Τα επόμενα προγραμματισμένα έργα όπου έχουν γίνει οι διαγωνισμοί και αναμένεται να δρομολογηθούν για το 2015 κινδυνεύουν λόγω των πολιτικών εξελίξεων;

Τα έργα ΣΔΙΤ δεν κινδυνεύουν καθόλου λόγω των πολιτικών εξελίξεων. Ήδη από το 2014 στην ευρωπαϊκή αγορά συμπράξεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), υπογράφηκαν 66 συμβάσεις έργων Πρόκειται για 37 έργα Κοινωνικών Υποδομών και 18 έργα Μεταφορών. Στην Ελλάδα κατά το 2014 υπογράφηκαν 7 συμβάσεις, αξίας 465 εκ ευρώ, φέρνοντας τη χώρα μας 3η στην κατάταξη Ευρωπαϊκών χωρών, τόσο ανά πλήθος συμβάσεων, όσο και σε όρους αξίας συμβάσεων ΣΔΙΤ ως προς το ΑΕΠ της κάθε χώρας. Ήδη από τις αρχές του 2015 βρίσκονται σε εξέλιξη διαγωνισμοί. Πιο συγκεκριμένα πρόκειται για την Ψηφιακή καταγραφή, αποθήκευση και διάθεση πρακτικών συνεδριάσεων δικαστηρίων, την Διαχείριση απορριμμάτων Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, την Ανάπτυξη και διαχείριση Νέας ιχθυαγοράς Κεντρικής Αγοράς Αθηνών, το Έργο υλοποίησης 11 υποδομών μικρών κολυμβητηρίων-γυμναστηρίων ανά την Ελλάδα, το Ολοκληρωμένο σύστημα εισόδου- εξόδου και στάθμευσης οχημάτων στην Κεντρική Αγορά Αθηνών και τέλος την Μελέτη, χρηματοδότηση, Κατασκευή, λειτουργία και Τεχνική διαχείριση και εκμετάλλευση του Τουριστικού Λιμένα (Μαρίνας) Ναυπλίου.

Αναφερθήκατε πρόσφατα σε Αναπτυξιακή Ημερίδα για το θετικό επενδυτικό κλίμα που έχει δημιουργηθεί στα πλαίσια των έργων. Η συμμετοχή στους διαγωνισμούς των ΣΔΙΤ είναι μεγάλη; Τι συμπεράσματα προκύπτουν σε σχέση με τα επενδυτικά σχήματα που προκύπτουν;

Πράγματι η συμμετοχή στους Διαγωνισμούς είναι μεγάλη. Υπάρχει ένα πλαίσιο διαφάνειας και ασφάλειας για την ευρεία αξιοποίηση του θεσμού. Αξίζει να σημειωθεί πως η διαδικασία έγκρισης των έργων είναι ξεκάθαρη και ακολουθούνται διαδικασίες ανάθεσης απολύτως σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες. Η διεύρυνση του ανταγωνισμού που προκύπτει μέσω των διαγωνισμών δημιουργεί κίνητρα τόσο σε μεγάλες εταιρίες όσο και σε μικρομεσαίους επενδυτές να συμμετάσχουν και να καταθέσουν τις προσφορές τους. Με σειρά αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), κατόπιν προσφυγών από υποψηφίους αναδόχους και άλλους φορείς, αναδεικνύεται η νομική ασφάλεια που προσφέρει το θεσμικό πλαίσιο για την υλοποίηση έργων ΣΔΙΤ.

Η επιλογή των αναδόχων γίνεται σίγουρα βάση των προσφορών που προκύπτουν για το κάθε έργο αλλά το σημαντικό είναι πως δίνεται βαρύτητα στην αξιοπιστία του υποψηφίου αναδόχου. Ο ανάδοχος αποπληρώνεται για την καλή λειτουργία του έργου με συνέπεια και όχι απλά κατόπιν της παράδοσης του έργου. Κατ’ αυτό τον τρόπο υπάρχει μερίδιο ευθύνης του αναδόχου, μακροπρόθεσμα για την βιωσιμότητα του έργου με άμεση συνέπεια να παραδίδονται λελογισμένα έργα, με συνεχή παρακολούθηση από την Ειδική Γραμματεία ΣΔΙΤ. Τα στοιχεία από τους μέχρι σήμερα πραγματοποιηθέντες διαγωνισμούς διαψεύδουν τις κριτικές που έλεγαν ότι τα ΣΔΙΤ είναι «άθλημα για λίγους» και δείχνουν ότι είναι «για αρκετούς αλλά ικανούς». Είναι ενδεικτικό ότι σε κάθε διαγωνισμό ΣΔΙΤ μετείχαν κατά μέσο όρο 6 σχήματα και ότι σε 13 διαγωνισμούς στη δεύτερη φάση είχαμε 40 τελικές δεσμευτικές προσφορές.

Οι συμπράξεις αποτελούν μια αναγκαστική επιλογή για όλες τις κυβενήσεις;

Πρόκειται για μία ουσιαστική και ευρωπαϊκή επιλογή. Επί της ουσίας πρέπει να ξεκαθαριστεί πως Οι Συμπράξεις Δημοσίου–Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) είναι συμβάσεις, κατά κανόνα μακροχρόνιες, οι οποίες συνάπτονται μεταξύ ενός δημόσιου και ενός ιδιωτικού φορέα, με σκοπό την εκτέλεση έργων ή/και την παροχή υπηρεσιών που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πολιτών. Η κυριότητα των ακινήτων παραμένει στο δημόσιο, σε συνδυασμό με τη διατήρηση ισχυρού εποπτικού και ρυθμιστικού ρόλου και το θετικό που προκύπτει από πλευράς του ιδιωτικού τομέα είναι πως κατασκευάζονται ποιοτικά έργα και ταυτόχρονα παρέχονται υψηλού επιπέδου υπηρεσίες στους πολίτες/ χρήστες των έργων αυτών. Οιαδήποτε κυβέρνηση υπάρξει θα έχει ως στόχο την ανάπτυξη και την αύξηση της οικονομίας της χώρας. Τα έργα ΣΔΙΤ αποτελούν σημαντικό εργαλείο τόνωσης της οικονομικής ανάπτυξης μοχλεύοντας ιδιωτικούς πόρους σε αναπτυξιακά έργα με πολλαπλασιαστικό όφελος.

Πώς αποτιμάτε τη μέχρι σήμερα  λειτουργία του μοντέλου ΣΔΙΤ στην Ελλάδα; Διασφαλίζεται το δημόσιο συμφέρον;

Η αποτίμηση είναι θετική. Το μοντέλο ΣΔΙΤ αποτελεί μια πρακτική που επιτρέπει περισσότερες επενδύσεις με λιγότερους δημόσιους πόρους, όπως φαίνεται από τα 2 έργα των 24 σχολείων που γίνονται με ένα πολύ ενδιαφέρον μείγμα χρηματοδότησης, με τη συμβολή και του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και με άντληση πόρων και από τα κοινοτικά ταμεία και από το χρηματοδοτικό εργαλείο JESSICA. Υπήρξαν ΣΔΙΤ με άριστη διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος, όπως το έργο ανέγερσης των 7 πυροσβεστικών σταθμών, όπου παρά την κρίση, όχι μόνον δεν έμεινε ημιτελές όπως άλλα και με διεκδικήσεις των εμπλεκόμενων επιχειρήσεων από το δημόσιο, αλλά αντιθέτως, το δημόσιο πήρε έκπτωση 5 εκατ. ευρώ από την κατασκευάστρια εταιρεία επί αξίας σύμβασης 25 εκατ. για την καθυστέρηση για την οποία εκείνη έφερε την ευθύνη.  

Έχετε αναφερθεί σε προτίμηση του κόσμου με βάση σχετική έρευνα στις ΣΔΙΤ, τις θεωρείτε δημοφιλείς; Τις αγκαλιάζουν οι Τοπικές κοινωνίες; Αναμένετε έργα ΣΔΙΤ από τους δήμους και τις περιφέρειες;

Όντως υπάρχει κοινωνική αποδοχή, υπάρχουν έρευνες κοινής γνώμης που δείχνουν ότι ο κόσμος θέλει τον ανταγωνισμό και είναι υπέρ των ΣΔΙΤ, αρκεί να υπάρχει αυστηρός έλεγχος από το δημόσιο. Σύμφωνα με βάσιμα στοιχεία, 64% των ερωτηθέντων προτιμά υλοποίηση έργων ως ΣΔΙΤ έναντι 21% ως δημόσιο έργο. Είναι λογικό αυτό καθώς πρόκειται για έργα με κοινωνικό αντίκτυπο όπως για παράδειγμα την παράδοση σχολείων. Έργα που εξασφαλίζουν βιωσιμότητα τουλάχιστον 25ετίας έχουν θετική απήχηση τόσο στον κόσμο όσο και τους φορείς. Μόλις περάσει το θέμα των εκλογών , θα ξεκινήσει η ενημέρωση στους Φορείς και θα τους δοθεί η δυνατότητα να καταθέσουν τις σκέψεις και τις προτάσεις τους. Μόλις σταθεροποιηθεί η πολιτική κατάσταση, η συνεργασία των φορέων που έχουν μπροστά τους μια 5ετία με μια φιλοευρωπαϊκή κυβέρνηση θα μπορέσει να αποφέρει καρπούς. Προτεραιότητα θα πρέπει να αποτελεί η ανάπτυξη της χώρας με ευρωπαϊκά πρότυπα

Με αφορμή την παραπάνω ερώτηση, πως κρίνετε την στάση της περιφερειάρχη Αττικής κ. Δούρου, η οποία ακύρωσε τους διαγωνισμούς ΣΔΙΤ για την διαχείριση απορριμμάτων μετά από τόσες μακροχρόνιες διαδικασίες;

Τίποτα δεν είναι μονόδρομος. Το μοντέλο ΣΔΙΤ που ακολουθούμε αποτελεί ένα απόλυτα ευρωπαϊκό μοντέλο και λειτουργεί βάσει των ευρωπαϊκών πλαισίων. Δεν δημιουργεί φαραονικά έργα, αλλά κυρίως, κοινωνικά έργα. Να ξεκαθαρίσω πως δεν μιλάμε για ιδιωτικοποίηση. Στα ΣΔΙΤ το έργο παραμένει δημόσιο. Πρόκειται για μικτό σχήμα χρηματοδότησης αξιοποιώντας κοινοτικούς πόρους παράλληλα με ιδιωτικούς. Σχετικά με τα έργα διαχείρισης των απορριμμάτων θα πρέπει να τονιστεί πως τα πρόστιμα που δέχεται η Ελλάδα, από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και αφορούν τα απορρίμματα επιβαρύνουν τους Δήμους. Θέματα όπως αυτό της χωροταξίας, δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να αποτελέσουν τροχοπέδη και να επιβραδύνουν εκ νέου τις διαδικασίες υλοποίησης έργων διαχείρισης απορριμμάτων που τόσο ανάγκη έχει η χώρα.

Ποιό θα ήταν το δικό σας μήνυμα και συνολικότερα των ανθρώπων που ασχολούνται με τα έργα προς οιαδήποτε κυβέρνηση σχηματιστεί μετά τις εκλογές;

Η ευρωπαϊκή αναπτυξιακή πορεία της χώρας χρειάζεται μεθοδικότητα, επιμονή και καθαρούς αναπτυξιακούς στόχους, οι οποίοι θα δρουν όχι με πρόσκαιρο χαρακτήρα αλλά μακροχρόνια. Οι Συμπράξεις έχουν την δυνατότητα να συνεισφέρουν προσφέροντας ένα λιθαράκι προς αυτή την ευρωπαϊκή αναπτυξιακή πολιτική που χρειάζεται η Ελλάδα, όχι μόνο να ανακάμψει αλλά και να προσφέρει πρότυπα έργων με ευρωπαϊκά πλαίσια, στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες.

Facebook Comments