Μέχρι που είναι αποφασισμένη να φτάσει η ελληνική κυβέρνηση; Μέχρι που είναι αποφασισμένη να φτάσει η Ε.Ε; Εγκλωβισμένοι και οι δύο στο «δίλημμα του φυλακισμένου», μπορεί να δουν τους «εαυτούς» τους να παγιδεύονται σε ένα «παιχνίδι του δειλού» με ολέθριες συνέπειες…

Το πιο πιθανό είναι κάποιος να στρίψει την τελευταία στιγμή το τιμόνι. Ή μήπως όχι;

Και τα δύο πάντως είναι παραδείγματα της θεωρίας των παιγνίων, του game theory, της οποίας ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών θεωρείται γκουρού… 

Για το game theory, παραδείγματα και τα μοντέλα του, έχουν γραφτεί πολλά, τόσο στον εγχώριο όσο και στον διεθνή τύπο, ειδικά από την στιγμή που ανέλαβε «τσάρος» της ελληνικής οικονομίας ο Γιάνης Βαρουφάκης, ο οποίος είναι ο… Mr. Game Theory.

Το «δίλημμα του φυλακισμένου», είναι γνωστό παράδειγμα της θεωρίας των παιγνίων. Όπως αναφέρει το Wikipedia, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πρότυπο σε πολλές καταστάσεις του πραγματικού κόσμου που αφορούν συμπεριφορές συνεργασίας. Αφορά καταστάσεις που θα μπορούσαν οι «παίκτες» να κερδίσουν σημαντικά οφέλη από τη συνεργασία ή να υποστούν την αποτυχία αν το πράξουν, αλλά θεωρούν αδύνατο ή δαπανηρό να συντονίσουν τις δραστηριότητες τους για την επίτευξη της συνεργασίας.

Το «δίλημμα του φυλακισμένου» εξετάζει τις στρατηγικές επιλογές λογικά σκεπτόμενων παικτών που εμπλέκονται σε ανταγωνιστικές καταστάσεις.

Δύο άτομα συλλαμβάνονται από την αστυνομία σαν ύποπτοι διάπραξης κάποιων εγκλημάτων. H αστυνομία δεν έχει όλα τα απαιτούμενα στοιχεία για να τους κατηγορήσει, οπότε τους βάζει σε χωριστά δωμάτια, εμποδίζοντάς τους να έχουν οποιαδήποτε επικοινωνία. O εισαγγελέας επισκέπτεται και τους δύο, τον καθένα χωριστά, και κάνει στον καθένα την εξής πρόταση:

Αν καταθέσει εναντίον του άλλου (και ο άλλος δεν μιλήσει) τότε η συνεργασία αμείβεται με άμεση απελευθέρωση, ενώ ο «άλλος» θα φάει 12 χρόνια.

Αν δε μιλήσει ούτε αυτός ούτε ο άλλος θα φάνε και οι δύο από 1 χρόνο φυλακή για ήσσονος σημασίας αδικήματα για τα οποία η αστυνομία έχει αποδείξεις.

Αν καρφώσουν και οι δύο ο ένας τον άλλον τότε θα φάνε 4 χρόνια ο καθένας.

Ο κάθε κρατούμενους έχει τις πιο κάτω επιλογές:

Eπειδή ο Α δεν μπορεί να εμπιστευτεί «λογικά σκεπτόμενος» τον Β ότι θα κρατήσει το στόμα του κλειστό (οπότε, κρατώντας κι αυτός το δικό του, «κερδίζει» την μικρότερη ποινή), καρφώνει.

Eπειδή και ο Β απ’ την μεριά του κάνει τις ίδιες σκέψεις και τους ίδιους υπολογισμούς, καρφώνει επίσης.

Kατά την θεωρία παιγνίων η κατάληξη του διλήμματος είναι οτι τρώνε από 4 χρόνια φυλακή, αφού κανείς δεν υποχωρεί και καρφώνει τον άλλον.

Αυτό το παράδειγμα καταδεικνύει ότι το «κοινό συμφέρον» δεν είναι πάντα η επιλογή απόλυτα λογικά σκεπτόμενων ατόμων και πολλές φορές απόλυτα λογικά επιλογές μπορούν να οδηγήσουν σε ζημία για όλους τους εμπλεκόμενους.

Το «παιχνίδι του δειλού» (Game of chicken) αποτελεί ένα (άλλο) παράδειγμα  της θεωρίας των παιγνίων, όπου κανένας από τους δύο παίκτες δεν υποχωρεί και έτσι το αποτέλεσμα είναι το χειρότερο και για τους δύο.

Η «ιδέα» αυτού του παιχνιδιού έρχεται από το γνωστό αμερικάνικο παιχνίδι «κόντρας» με δύο αυτοκίνητα που κινούνται αντιμέτωπα και αν κανένας δεν στρίψει το τιμόνι, θα υπάρξει μετωπική σύγκρουση με ολέθρια αποτελέσματα. Ωστόσο, όποιος στρίψει πρώτος, θεωρείται δειλός.

Η φράση «παιχνίδι του δειλού» χρησιμοποιείται και ως μεταφορά για μια κατάσταση κατά την οποία δύο μέρη συμμετέχουν σε μια αναμέτρηση όπου δεν έχουν τίποτα να κερδίσουν, και μόνο η υπερηφάνεια τους σταματά από την υποχώρηση.

Μεταφέροντας το παράδειγμα στο σήμερα, στο ελληνικό ζήτημα και τις εξελίξεις γύρω από το τι θέλει η ελληνική κυβέρνηση και τι της επιβάλει η ΕΕ, θα καταλάβουμε γιατί ο Γιάνης Βαρουφάκης δεν αποκαλείται τυχαία γκουρού του game theory…  Ωστόσο, όπως είδαμε, η κατάληξη του παιχνιδιού δεν είναι συχνά η καλύτερη.

Προς το παρόν βρισκόμαστε στην διαδικασία του διλήμματος του φυλακισμένου, μάλλον τα πράγματα έχουν… κολλήσει σε αυτό. Οι διαπραγματεύσεις της Ελλάδας με την ΕΕ μέχρι σήμερα έχουν καταλήξει σε αποτελέσματα που αφήνουν και τις δύο πλευρές στη χειρότερη θέση.

Eάν λοιπόν η Ευρώπη, και περισσότερο η Γερμανία, συνεχίζει να μην αλλάζει στάση και να ζητά την συνέχιση του προγράμματος από την Ελλάδα, και η ελληνική κυβέρνηση να λέει «όχι» σε πρόγραμμα αλλά «ναι» σε μία νεά συμφωνία και κανείς από τους δύο παίκτες να μην γίνεται διαλλακτικός, θα περάσουμε στο δεύτερο μοντέλο του game theory, στο παιχνίδι του δειλού.

Εκεί, σε μία διαδρομή… θανάτου, Ευρώπη (Γερμανία) και Ελλάδα θα αναμετρηθούν.

Μπορεί η ολοένα και αυξανόμενη πιθανότητα του Grexit να κάνει κάποιον από τους δύο να… στρίψει το τιμόνι και να αποφευχθεί η μετωπική και ολέθρια – όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για την Γερμανία, την ευρωζώνη και τον υπόλοιπο κόσμο – σύγκρουση;

Ισως ενδιάμεσα και πριν την… μετωπική, οδηγηθούμε στην «λύση» ενός δημοψηφίσματος. Αλλά εκεί το ερώτημα θα πρέπει να είναι σαφές και ξεκάθαρο…

Η αλήθεια είναι πως καμία πλευρά δεν επιθυμεί το Grexit.  O Αλέξης Τσίπρας σίγουρα δεν θα ήθελε να μείνει στην ιστορία ως «ο πρωθυπουργός της στάσης πληρωμών» και ο Γιάνης Βαρουφάκης ως «ο υπουργός της ελληνικής χρεοκοπίας».

Και η Γερμανία δεν θα θέλει να γίνει η χώρα που ανάγκασε την διάσπαση του ευρώ. Γιατί – για σκεφτείτε – όσο καταστροφικό και αν είναι το Grexit, μετά από κάποια (λίγα) χρόνια, η Ελλάδα θα αρχίσει αν αναπτύσσεται ξανά και έτσι η λύση της εξόδου από το ευρώ θα γίνει ελκυστική και για άλλες χώρες που έχουν σήμερα ύφεση ή μηδενική ανάπτυξη και αποπληθωρισμό.

Ποιος θα είναι αυτός λοιπόν που θα (τολμήσει να) πατήσει το γκάζι και ποιος αυτός που θα (τολμήσει να) πατήσει φρένο; Ποιος θα είναι ο «δακτυλοδεικτούμενος» στην Ευρώπη; 

Τόσο η Ελλάδα, όσο και η Γερμανία μπορούν κάλλιστα να είναι η απάντηση και στα τρία αυτά ερωτήματα…

Facebook Comments