Εν αναμονή του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης

Η οικονομία της Ευρωζώνης έκανε ένα βήμα στη σωστή κατεύθυνση. Αν και τα βελτιωμένα στοιχεία του περασμένου μήνα δεν πρόκειται να εμποδίσουν το σχέδιο του Μάριο Ντράγκι να εγκαινιάσει τις αγορές κρατικών ομολόγων εντός των ημερών, η συνεχιζόμενη ανάκαμψη ενδέχεται να υποκινήσει διαμάχη περί του πότε πρέπει να τερματισθούν αυτές οι αγορές.

Μέχρι στιγμής, τα στελέχη της ΕΚΤ δηλώνουν πως οι αγορές μπορούν να παραταθούν πέραν του προτεινόμενου χρονοδιαγράμματος, κάτι όχι ιδιαιτέρως πιθανόν αν ανακοπεί η υποχώρηση του πληθωρισμού και μειωθεί η ανεργία, οπότε αρχίσει να διαφαίνεται μια αλλαγή σκηνικού.

Ο Ντράγκι θα έχει αύριο την ευκαιρία να προσθέσει περαιτέρω λεπτομέρειες στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης ύψους 1,1 τρισ. ευρώ που ανακοινώθηκε τον Ιανουάριο εν μέσω διαφωνιών ορισμένων στελεχών. Ο κ. Ντράγκι θα δώσει επίσης στη δημοσιότητα τις πρώτες προβλέψεις της ΕΚΤ για την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό του 2017, που θα παίξουν ρόλο στη διάρκεια του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης.

Οι τιμές καταναλωτή στην Ευρωζώνη υποχώρησαν κατά 0,3% τον Φεβρουάριο, το ήμισυ της υποχώρησης που είχαν σημειώσει τον προηγούμενο μήνα και λιγότερο από όσο προέβλεπαν οι οικονομικοί αναλυτές. Η ανεργία υποχώρησε στο 11,2% τον Ιανουάριο, καταγράφοντας το χαμηλότερο επίπεδο από τον Απρίλιο του 2012. Μολονότι τα στοιχεία ίσως καταδεικνύουν πως έχουν παρέλθει τα χειρότερα, ο πληθωρισμός παραμένει πολύ μακριά από τον στόχο της ΕΚΤ, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για μέτρα τόνωσης της οικονομίας. Οι τιμές παραγωγού υποχώρησαν τον Ιανουάριο κατά 0,9% σε μηνιαία βάση, περισσότερο από όσο προέβλεπαν οι οικονομικοί αναλυτές. Υπογραμμίζουν, έτσι, τον κίνδυνο του αποπληθωρισμού που απειλεί την Ευρωζώνη.

Οι αποδόσεις των ομολόγων υποχωρούν εν αναμονή του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης. Η Αυστρία πούλησε για πρώτη φορά ομόλογα του Δημοσίου της με αρνητικές αποδόσεις, ενώ στα τέλη της περασμένης εβδομάδας ομόλογα διαφόρων χωρών της Ευρωζώνης συνολικής αξίας 1,9 τρισ. δολαρίων είχαν αρνητικές αποδόσεις. Οι αγορές κρατικών ομολόγων αναμένεται να αρχίσουν στις αρχές της επόμενης εβδομάδας. Οταν ανακοίνωσε το πρόγραμμα στις 22 Ιανουαρίου, ο Ντράγκι τόνισε πως θα συνεχισθεί επί 19 μήνες ή μέχρις ότου υπάρξει «βιώσιμη προσαρμογή» του πληθωρισμού κοντά στον στόχο του 2%.

Ορισμένα στελέχη, μεταξύ των οποίων και ο Μπενουά Κερ της Εκτελεστικής Επιτροπής, υποστηρίζουν ότι στην πράξη το πρόγραμμα είναι απεριορίστου χρόνου. «Αν δεν έχουμε επιτύχει τους στόχους μας» δήλωσε σε συνέντευξή του στο Νταβός στις 23 Ιανουαρίου, «τότε θα κάνουμε περισσότερα ή θα συνεχίσουμε το πρόγραμμα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα». Τον Δεκέμβριο η ΕΚΤ προέβλεψε πληθωρισμό 0,7% για το 2015 και 1,3% για το 2016.

Η εμπιστοσύνη στην Ευρωζώνη έφθασε τον Φεβρουάριο στα υψηλότερα επίπεδα από τον Ιούλιο. Οι πωλήσεις λιανικής στη Γερμανία εκτινάχθηκαν κατά 2,9% τον Ιανουάριο, ενισχύοντας περαιτέρω τις ενδείξεις πως η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή οικονομία είναι και πάλι η ατμομηχανή της Ευρωζώνης και θα στηρίξει την ανάκαμψή της από τη μεγαλύτερη ώς τώρα ύφεση που έχει γνωρίσει. Σύμφωνα με τον Μπεν Μέι, οικονομολόγο της Oxford Economics, «η ΕΚΤ μάλλον θα δηλώσει πως είναι έτοιμη να κάνει περισσότερα αν χρειαστεί, αλλά χάρη στη σταδιακή βελτίωση των οικονομικών συνθηκών μάλλον το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης δεν θα παραταθεί στο μέλλον».

Μια τέτοια απόφαση μάλλον θα είναι παρήγορη για τον πρόεδρο της Bundesbank, Γενς Βάιντμαν, που έχει εναντιωθεί στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων μαζί με την επίσης Γερμανίδα Ζαμπίνε Λότενσλαγκερ, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής. Οι δυο τους έχουν υποστηρίξει πως το φθηνό πετρέλαιο έχει οδηγήσει σε υποχώρηση του πληθωρισμού και επομένως δεν χρειάζονται μέτρα τόνωσης της οικονομίας. Αν εξανεμισθεί η αβεβαιότητα για την Ελλάδα μετά την πάροδο της παράτασης του προγράμματος και εξακολουθήσει να ανακάμπτει η οικονομία της Ευρωζώνης, τα στελέχη της ΕΚΤ ίσως αρχίσουν να διερωτώνται με ποιο τρόπο θα δικαιολογήσουν την απόφασή τους να τερματίσουν το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης νωρίτερα από όσο είχαν προγραμματίσει.