Τη δυνατότητα να μπουν οι μικροί ιδιώτες επενδυτές σε δημοπρασία εντόκων ομολόγων επανέφερε μετά από δύο χρόνια το οικονομικό επιτελείο, κλείνοντας έτσι και τα σενάρια για έκδοση λαϊκού ομολόγου η οποία δεν μπορεί αυτή τη στιγμή να υιοθετηθεί από την Ελλάδα.

Η διάθεση των εντόκων ενός έτους στο «κοινό» αποτελεί ωστόσο ένα πρώτο τεστ το οποίο μπορεί να ανοίξει το δρόμο ώστε η διαδικασία να συνεχιστεί και σε δημοπρασίες άλλων διαρκειών.

Μέσω της δημοπρασίας εντόκων γραμματίων 52 εβδομάδων που διενεργήθηκε την περασμένη εβδομάδα, ποσού 625 εκατ. ευρώ, το Ελληνικό Δημόσιο παρείχε τη δυνατότητα σε φυσικά πρόσωπα (ιδιώτες) να προμηθευτούν τους εν λόγω τίτλους μέσω δημόσιας εγγραφής, με ανώτατο ποσό ονομαστικής αξίας για κάθε φυσικό πρόσωπο τα 15.000 ευρώ.

Ως συνήθως, η δημοπρασία έγινε με ανταγωνιστικές προσφορές από τους βασικούς διαπραγματευτές, ενώ βάσει του κανονισμού λειτουργίας τους, είχαν τη δυνατότητα υποβολής μη ανταγωνιστικών προσφορών κατά την ημέρα διεξαγωγής της δημοπρασίας. Έτσι, ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους έκανε δεκτές προσφορές από τους primary dealers κατά τη δημοπρασία μέχρι του ύψους του δημοπρατηθέντος ποσού, των 625 εκατ. ευρώ, καθώς και μη ανταγωνιστικές προσφορές ύψους 187,5 εκατομμυρίων ευρώ, δηλαδή το 30% του ζητούμενου ποσού (σύνολο 812,5 εκατ. ευρώ).

Η διαφορά με τις προηγούμενες δημοπρασίες είναι ότι ο ΟΔΔΗΧ δεν έδωσε αυτή τη φορά τη δυνατότητα να υποβληθούν μη ανταγωνιστικές προσφορές από τους βασικούς διαπραγματευτές και τη δεύτερη ημέρα της δημοπρασίας, οι οποίες «κανονικά» θα διαμορφώνονταν επίσης έως στο 30% του δημοπρατούμενου ποσού (187,5 εκατ. ευρώ) και θα έφερνε το συνολικό ποσό άντλησης στο 1 δισ. ευρώ.

Αυτό, από τη μία πλευρά, ξεκινά τη διαδικασία μείωσης των εντόκων – κάτι το οποίο ήταν έτσι και αλλιώς προτεραιότητα για τον ΟΔΔΗΧ μόλις ερχόταν η επενδυτική βαθμίδα.

Παράλληλα δόθηκε χώρος για τη συμμετοχή των μικροεπενδυτών, με τον ΟΔΔΗΧ να καλύπτει πλήρως την όποια ζήτηση. Το «αγοραστικό κοινό» πάντως δεν ήταν ιδιαίτερα μεγάλο καθώς το μεγαλύτερο μέρος των καταθέσεων, περίπου το 75%, είναι καταθέσεις κάτω των 1.000 ευρώ .

Στην πιο πρόσφατη δημοπρασία εντόκων διάρκειας ενός έτους, η οποία είχε διεξαχθεί τον Ιούνιο, η απόδοση είχε διαμορφωθεί στο 3,84% και στη νέα αυτή δημοπρασία η απόδοση κινήθηκε χαμηλότερα, ακριβώς λόγω του περιορισμού της διάθεσης στους primary dealers.

Ειδικότερα, διαμορφώθηκε στο 3,81%, δυόμισι φορές υψηλότερα από το επιτόκιο που προσφέρουν οι προθεσμιακές καταθέσεις για ένα έτος και σχεδόν 11 φορές πάνω από το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο του συνόλου των νέων καταθέσεων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζα της Ελλάδος, το μέσο επιτόκιο των προθεσμιακών καταθέσεων (με συμφωνημένη διάρκεια έως ένα έτος) διαμορφώθηκε στο 1,50% τον Ιούλιο, καθώς οι τράπεζες έχουν περάσει στους καταθέτες ένα πολύ μικρό ποσοστό της σωρευτικής αύξησης των επιτοκίων η οποία φτάνει τις 425 μονάδες βάσης.

Να σημειωθεί πως τα έντοκα δεν επιβαρύνονται με φόρο στους τόκους, ενώ οι προθεσμιακές καταθέσεις φορολογούνται με 15% επί των τόκων.

Όποιος ιδιώτης ήθελε να προμηθευτεί τα εν λόγω έντοκα μπορούσε να το κάνει μέσω δημόσιας εγγραφής σε οποιαδήποτε Τράπεζα ή Χρηματιστηριακή εταιρία, με ανώτατο ποσό ονομαστικής αξίας για κάθε φυσικό πρόσωπο τα 15.000 ευρώ. Απαραίτητη προϋπόθεση για την αγορά των τίτλων ήταν η καταχώρησή τους σε μερίδα του Συστήματος Άυλων Τίτλων (Σ.Α.Τ.). Η διαδικασία ανοίγματος τέτοιας μερίδας γίνεται μέσω των παραπάνω φορέων διάθεσης, με απαραίτητα δικαιολογητικά την Αστυνομική Ταυτότητα και τον Α.Φ.Μ.

Η διάθεση εντόκων σε μικρούς ιδιώτες επενδυτές δεν είναι κάτι καινούργιο στην Ελλάδα καθώς είναι μία διαδικασία που ακολουθούσε το οικονομικό επιτελείο από το 1998 έως το 2021. Ωστόσο πριν δύο χρόνια σταμάτησε καθώς δεν υπήρχε ουσιαστικά ζήτηση λόγω του ότι τα επιτόκια ήταν μηδενικά. Το ενδιαφέρον ωστόσο, έπειτα και από την αύξηση των αποδόσεων στα ομόλογα, έχει ανακάμψει. Σύμφωνα με πληροφορίες, μικροεπενδυτές έχουν αγοράσει έντοκα γραμμάτια ύψος 1,4 δισ. ευρώ το τελευταίο εξάμηνο μέσω της… έμμεσης οδού (και πληρώντας τις σχετικές προμήθειες), δηλαδή μέσω των τραπεζών που αγοράζουν έτσι και αλλιώς έντοκα στις δημοπρασίες.

Αν και η επανεκκίνηση της διάθεσης τέτοιων τίτλων σε μικρούς ιδιώτες επενδυτές είχε αρχικά προγραμματιστεί μετά την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, το οικονομικό επιτελείο αποφάσισε να επισπεύσει τη διαδικασία, κλείνοντας και τα όποια σενάρια είχαν προκύψει για την έκδοση λαϊκών ομολόγων.

Μπορεί οι εκδόσεις λαϊκών ομολόγων να βρίσκονται στο επίκεντρο σε κάποιες χώρες, ωστόσο δεν είναι ένα σχέδιο που μπορεί να εφαρμοστεί στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή και ενόψει της επενδυτικής βαθμίδας.

Καταρχάς, οι μνήμες του PSI δεν έχουν ακόμα σβήσει (το κούρεμα περιέλαβε και λαϊκά ομόλογα – το τελευταίο λαϊκό ομόλογο στην Ελλάδα είχε εκδοθεί το 2008), ενώ αβέβαιο είναι το πώς θα εκλάβουν οι αγορές το γεγονός ότι ουσιαστικά η χώρα προχωρά σε εσωτερικό δανεισμό.

Επιπλέον, η έκδοση ενός λαϊκού ομολόγου σημαίνει περιορισμό της εκδοτικής δραστηριότητας και των πωλήσεων σε θεσμικούς επενδυτές τη στιγμή που ήδη τα ελληνικά ομόλογα είναι δυσεύρετα. Παράλληλα υπάρχουν τεχνικά και νομικά ζητήματα. Για παράδειγμα υπάρχει ζήτημα τιμολόγησης. Ποια θα είναι αυτή σε σχέση με τις κοινοπρακτικές εκδόσεις, με ποια κριτήρια θα γίνουν αποδεκτές ή θα απορριφθούν κάποιες προσφορές; Επίσης υπάρχουν και νομικά θέματα, για παράδειγμα οι ελληνικές εκδόσεις γίνονται με βάση τον κανόνα 144 Α του νόμου περί κινητών αξιών, δηλαδή εκδίδονται μόνο σε εξειδικευμένους επενδυτές.

Πάντως, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που δημιουργούν τα υψηλά επιτόκια, στρέφονται όλο και περισσότερο στα νοικοκυριά, με τις αυξημένες αποδόσεις να κάνουν τα κρατικά ομόλογα πιο ελκυστικά για τους αποταμιευτές. Ωστόσο, οι χώρες αυτές έχουν επενδυτική βαθμίδα και προγράμματα δανεισμού πολύ μεγαλύτερα από της Ελλάδας.

Το Βέλγιο πούλησε έντοκα διάρκειας ενός έτους αξίας 21,9 δισ. ευρώ σε ιδιώτες μικροεπενδυτές πριν μερικές μέρες, ενώ ο αρχικός στόχος ήταν 250 εκατ. ευρώ. Το κουπόνι διαμορφώθηκε στο 3,3% – σε σχέση με το μέσο επιτόκιο 3,13% για τις προθεσμιακές καταθέσεις. Μετά τη πώληση, ο οργανισμός διαχείρισης χρέους μείωσε την προγραμματισμένη έκδοση ομολόγων το 2023 για θεσμικούς επενδυτές κατά 2,9 δισ. ευρώ, σε 42,1 δισ. ευρώ.

Η Ιταλία έχει μια καθιερωμένη αγορά λαϊκών ομολόγων, ενώ τον περασμένο Ιούνιο, η κυβέρνηση πούλησε το λαϊκό ομόλογο BTP Valore, το οποίο συγκέντρωσε περισσότερα από 18 δισ. ευρώ κα σχεδιάζει νέα δημοπρασία αυτόν τον μήνα. Η εκδοτική δραστηριότητα της Ιταλίας για φέτος έχει προγραμματιστεί στα 320 δισ. ευρώ. Στην Πορτογαλία, μετά την κατακόρυφη άνοδο της ζήτησης από νοικοκυριά, η κυβέρνηση μείωσε την προγραμματισμένη έκδοση ομολόγων σε θεσμικούς κατά σχεδόν 9 δισ. ευρώ, έτσι ώστε να εκδώσει λαϊκά ομόλογα. Η Αυστρία επίσης σχεδιάζει να προσφέρει κρατικά ομόλογα σε νοικοκυριά που αναζητούν εναλλακτικές λύσεις σε τραπεζικές καταθέσεις χαμηλού επιτοκίου.

Facebook Comments