Το 2016 φέρνει και επίσημα το bail-in στην Ευρωζώνη

Σε λίγες ημέρες το 2016 θα βρίσκεται μπροστά μας και ως συνήθως, οι επενδυτές αγωνιούν για τις εκθέσεις των επενδυτικών τραπεζών στις οποίες καθορίζεται η επενδυτική τους στρατηγική και δημοσιεύονται οι εκτιμήσεις τους για τις βασικότερες αγορές. Εκτός από τις επενδύσεις όμως, υπάρχουν κι άλλα πράγματα για τα οποία κάποιος θα πρέπει να ανησυχεί. Ένα από αυτά είναι ο νέος νόμος για το bail-in των τραπεζών. Με απλά λόγια, για το «κούρεμα» των καταθέσεων που είναι πάνω από τα €100.000.

Η νομοθεσία είναι βασισμένη σε μεγάλο βαθμό στο μοντέλο που ακολουθήθηκε στην Κύπρο, αλλά ενσωματώνει και κάποιες προτάσεις από τη ΒΟΕ και τη Fed. Από την 1η Ιανουαρίου, η νέα νομοθεσία θα τεθεί σε ισχύ, όπως έχει τονίσει εδώ και μήνες ο Mario Draghi αλλά και όπως μπορεί κάποιος εύκολα να βρει στο site της ΕΚΤ.

Στο σχέδιο για το bail-in, υπάρχει η σαφής αναφορά για τους καταθέτες με ποσά άνω των €100.000 οι οποίοι θα είναι οι τελευταίοι που θα κληθούν να διασώσουν την τράπεζα, αφού θα έχουν προηγηθεί οι μέτοχοι και οι ομολογιούχοι.

Βασικός στόχος της νέας νομοθεσίας είναι να εξασφαλίσει ότι ο φορολογούμενος πολίτης δεν θα πληρώσει το «μάρμαρο» μιας τραπεζικής αποτυχίας. Βέβαια σε αυτή την περίπτωση δεν πληρώνει έμμεσα αλλά πληρώνει άμεσα. Ο βασικός λόγος είναι να περιορίσει την κρατική βοήθεια που μπορεί να προσφερθεί σε μια τράπεζα.

Φυσικά η οποιαδήποτε νομοθεσία, έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να αλλάξει σε μια νύχτα εφόσον αυτό κριθεί απαραίτητο. Το γεγονός ότι οι καταθέτες κάτω των €100.000 εξαιρούνται, δε σημαίνει ότι αυτό είναι κάτι το οποίο δε μπορεί να αλλάξει αν οι συνθήκες το απαιτήσουν.

Επιπλέον, η νομοθεσία δεν ορίζει το χρονοδιάγραμμα στο οποίο μπορεί να γίνει ένα bail-in. Στην Ελλάδα και στις ελληνικές τράπεζες, οι επιλογές των μετόχων και των ομολογιούχων έχουν ήδη εξαντληθεί χωρίς να σημαίνει ότι δε μπορούν να εξαντληθούν εκ νέου αν υπάρξει ανάγκη. Το σημαντικό είναι ότι έχουν ήδη εξαντληθεί και αυτό έχει πολλαπλά μηνύματα.

Στην Αμερική, χθες πέρασε νομοθεσία η οποία περιορίζει την ικανότητα της Fed να διασώσει τις τράπεζες και άλλες “too big to fail” εταιρίες. Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση που υπάρξει νέα ανάγκη, οι τράπεζες θα μπορούσαν να οδηγηθούν σε χρεοκοπία και να αναζητήσουν τη διάσωσή τους μέσα από bail-in ευρωπαϊκού τύπου.

Φυσικά σε αυτή την περίπτωση, θα πρέπει να υπάρξει ένα τεράστιο «ξεφόρτωμα» στην αγορά παραγώγων με τα στοιχήματα που έχουν αναλάβει οι τράπεζες να είναι αξίας τρισεκατομμυρίων και να αντιστοιχούν ακόμα και σε λιγότερο από το 10% των πραγματικών assets των τραπεζών, δηλαδή τις καταθέσεις.

Υπενθυμίζω ότι εδώ και σχεδόν δυο χρόνια έχουμε αναφέρει ότι οι επενδυτικές τράπεζες ή επενδυτικοί βραχίονες τραπεζών, «τζογάρουν» στα παράγωγα χρησιμοποιώντας ως margin τις καταθέσεις των πελατών τους. Στη συνέχεια, οι τράπεζες μέσω εκατοντάδων εταιριών, πουλάνε τα προϊόντα αυτά και απομακρύνουν όσο μπορούν τον κίνδυνο από τα βιβλία τους. Έτσι στην περίπτωση που συμβεί το μοιραίο, αυτές ασφαλίζονται από το margin τους και οδηγούν άλλες εταιρίες στη χρεοκοπία.

Δεδομένων των γνωστών τραπεζικών προβλημάων, δεν αποκλείουμε ότι στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον οι τραπεζικές καταρρεύσεις θα βρεθούν και πάλι στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων.