Ο θάνατος του κομματάκ(ι)ου

Οι περισσότεροι πολίτες που δεν βρίσκονται εντός «συστήματος» αδυνατούν να βγάλουν σαφή συμπεράσματα από τις πρόσφατες Ευρωεκλογές. Όσοι ψήφισαν εκ του ασφαλούς, προς διατήρηση της «σταθερότητας» συστημικά κόμματα, δεν αντιμετώπισαν καμιά έκπληξη. Υπάρχει όμως μια μεγάλη μερίδα πολιτών, της τάξης του 24% που προσήλθαν ενώπιον της κάλπης με την ελπίδα να αλλάξουν κάτι. Αυτοί ψήφισαν ως επί τω πλείστον μικρά, νεοπαγή και εξωκοινοβουλευτικά κόμματα.

Με εξαίρεση τους ψηφοφόρους και υποστηρικτές του Ποταμιού που νόμιζαν, και πολλοί εξακολουθούν να πιστεύουν, ότι ψήφισαν κάτι εξωσυστημικό και μεταρρυθμιστικό και του, νεκραναστηθέντος κυριολεκτικά, «ΛΑ.Ο.Σ» οι υπόλοιποι είδαν τις ψήφους τους να πετάγονται κυριολεκτικά στη χωματερή, καθώς κανένα άλλο εξωκοινοβουλευτικό κόμμα δεν ξεπέρασε καν τον «πήχυ» του 1,5% που, ακόμα και αν δεν δίνει κοινοβουλευτική έδρα, διασφαλίζει έστω μια πηγή χρηματοδότησης και μια ελπίδα συνέχειας.

Ακόμα και φερέλπιδες σχηματισμοί ή συνασπισμοί κομμάτων που αθροιστικά θα είχαν υπό άλλες συνθήκες υψηλότερες πιθανότητες επιτυχίας, καταποντίστηκαν πολύ κάτω των προηγουμένων ποσοστών τους, ακόμα και του Ιουνίου του 2012, που ήταν ομολογουμένως μια ιδιαίτερα πολωτική και σκληρή εκλογική αναμέτρηση.

Τα κόμματα που δημιουργήθηκαν εν μέσω του ανανεωτικού κύματος που επικράτησε, από το φθινόπωρο του 2011 μέχρι και το καλοκαίρι του 2012, αλλά ακόμα και αυτά που προέκυψαν μεταγενέστερα από ζυμώσεις και αποσχίσεις, έτρεφαν ελπίδες ότι οι Ευρωεκλογές του 2014 ήταν μια καλή ευκαιρία «χαλαρής» ψήφου και άρα οι πολίτες θα ψήφιζαν χωρίς τον φόβο «αποσταθεροποίησης» της χώρας. Η εκτίμηση αυτή, που σε προηγούμενες Ευρωεκλογές επιβεβαιωνόταν, αυτή τη φορά διαψεύσθηκε παταγωδώς, καθώς η προπαγάνδα περί ζητούμενης «σταθερότητας» που ανέπτυξε η ΝΔ, ευδοκίμησε πλήρως.

Η ωμή αλήθεια είναι ότι το σύστημα αμύνθηκε με όλες του τις εναπομείνασες δυνάμεις και πέτυχε να επιβιώσει. Χρησιμοποιήθηκαν γι αυτό όλα τα μέσα, νόμιμα και άνομα, ηθικά και μη. Η πολύπαθη δημοκρατία δοκιμάστηκε και ακρωτηριάστηκε για μια ακόμα φορά. Από πού να αρχίσει κανείς; Από την «έκτακτη» χρηματοδότηση που αποφάσισε η διακομματική και μοίρασε, μόνον στα κοινοβουλευτικά κόμματα, 7 εκατομμύρια ευρώ προεκλογικά;

Από την κατανομή του τηλεοπτικού χρόνου (θεωρητικά) που στην πράξη η – πιο κρατική από ποτέ – ΝΕΡΙΤ αρνήθηκε να εφαρμόσει επικαλούμενη αντικειμενική αδυναμία; Από την συστηματική προπαγάνδα των κραταιών ΜΜΕ που ευνόησαν συγκεκριμένα κόμματα; Από την λαθροχειρία σε διάφορα στάδια της εκλογικής διαδικασίας, από την ελλιπή διανομή των ψηφοδελτίων στα εκλογικά κέντρα (με ευθύνη των κατά τόπους περιφερειών), μέχρι την πρωτοφανή και αδικαιολόγητα καθυστερημένη καταμέτρηση και καταχώρηση των σταυρών στο Υπουργείο Εσωτερικών;

Τα κρούσματα «μετ’ εμποδίων» ψηφοφορίας που έπληξε εμφανώς τα μικρά κόμματα, αυτή τη φορά ξεπέρασαν το περιθώριο ανθρώπινου λάθους ή αμέλειας, καθώς είναι χιλιάδες οι καταγγελίες ψηφοφόρων που αναζητούσαν μάταια το ψηφοδέλτιο της προτίμησής τους για να αντιμετωπίσουν την αδιαφορία, ή ακόμα και την εξόφθαλμη μεροληψία των δικαστικών αντιπροσώπων.

Αλλά ποιος ψάχνει ψύλλους στα άχυρα; Ακόμα και άψογα να διεξαγόταν η ψηφοφορία, το παιχνίδι ήταν ήδη στημένο. Η κοινή απόφαση των συστημικών κομμάτων ήταν, όχι απλώς να επικρατήσουν, αλλά να διαλύσουν μια και καλή οποιοδήποτε μικρό κόμμα τους «στερούσε» έστω και μικρό αριθμό ψήφων. Το σχέδιο ήταν η οριστική εκκαθάριση των «λοιπών» κομμάτων και η αποθάρρυνση της δημιουργίας νέων φορέων για πολύ καιρό ακόμα, πλην φυσικά αυτών που εξυπηρετούν το σύστημα και ελέγχονται πλήρως από αυτό. 

Κατ’ αυτό τον τρόπο, η μερίδα του ΠΑΣΟΚ που απέτυχε να ανασυγκροτηθεί δια της πρωτοβουλίας των «58», διοχετεύθηκε άμεσα προς το «Ποτάμι», το οποίο στηρίχθηκε ώστε – μαζί με το «παλαιό» ΠΑΣΟΚ, μετονομασθέν σε «Ελιά» και επιτυχώς, όπως διαπιστώθηκε, «εξωραϊσθέν» – να διατηρήσουν την τρίτη θέση της τάξης του 15% συνολικά. Παράλληλα, εξαπολύθηκε  πλήρης επίθεση κατά του κόμματος των «Ανεξάρτητων Ελλήνων», αφενός με την «επιστροφή» του «ΛΑ.Ο.Σ.» και αφετέρου με την εξαγορά ή τον εκβιασμό, κατά περίπτωση, των  εν ενεργεία βουλευτών του.

Τέλος, διεμβολίστηκε και ο αναδυόμενος κεντρώος και φιλελεύθερος πόλος των «Γεφυρών» με την ενίσχυση της «φωτοβολίδας» των «Ευρωπαίων Πολιτών» του Γ. Χατζημαρκάκη, με αποτέλεσμα κανένα από τα κόμματα αυτά να μην καταφέρει τελικά να ξεπεράσει το 1,5%.

Στο εσωτερικό των «λοιπών», μικρών κομμάτων αυτή τη στιγμή διαδραματίζονται συζητήσεις, αποτιμήσεις, εκτιμήσεις, κρίσεις και παραιτήσεις, προκειμένου να αποφασιστεί «τι μέλλει γενέσθαι». Πολλά κόμματα σκέφτονται σοβαρά πλέον την εγκατάλειψη του αγώνα. Άλλα αναζητούν μια ακόμα ευκαιρία. Η οικονομική τους κατάσταση ωστόσο δεν αφήνει πολλά περιθώρια, αλλά πιο συντριπτική ακόμα είναι η απογοήτευση ότι δεν «ακούστηκαν» και δεν «πέρασαν» το μήνυμά τους σε ικανοποιητική μερίδα των ψηφοφόρων.

Φυσικά την τελική ευθύνη, για το παρόν και το μέλλον της δημοκρατίας, παρά την έντονη χειραγώγηση που υπέστη, φέρει ο Έλληνας ψηφοφόρος. Στην διαδικτυακή εποχή δεν είναι δυνατό να συζητάμε για έλλειψη ενημέρωσης. Ωστόσο είναι προφανής η αδυναμία ανάλυσης των δεδομένων και ορθολογικής κρίσης. Αυτή είναι και η βαρύτερη συνέπεια της κατάρρευσης του εκπαιδευτικού συστήματος, που παράγει «πελάτες» και όχι σκεπτόμενους πολίτες. Αλλά αυτή είναι μια άλλη, μεγάλη συζήτηση.