Από το 2008 η Ευρώπη έχει εισέλθει σε ένα θανάσιμο συνδυασμό, οικονομικής στασιμότητας, χρηματοπιστωτικής κρίσης, και υψηλού δημοσίου και ιδιωτικού χρέους.

Η Ελλάδα είναι η πρώτη αναπτυγμένη χώρα που προχώρησε σε αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους της τα τελευταία 60 έτη, και η ύφεση που προκλήθηκε σε αυτή, λόγω του επιβληθέντος προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής, ξεπέρασε τα επίπεδα της μεγάλης κρίσης του 1930.

Tο  συνολικό χρέος στην ευρωζώνη  συνεχίζει να αυξάνεται,(Γραφική παράσταση 1), δεν υπάρχει απομόχλευση όπως συνήθως υποστηρίζεται, όχι μόνο στην ευρωζώνη αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο  και το ζήτημα της  δραστικής απομείωσης του πλέον δεν περιορίζεται μόνο στους ακαδημαϊκούς κύκλους.

Γραφική Παράσταση 1.

Η ιστορία προσφέρει συγκεκριμένα παραδείγματα, του πως «επιλύθηκαν» παρόμοιες καταστάσεις στο πρόσφατο και απώτερο παρελθόν. Θα αναφερθούμε σε δύο περιπτώσεις:

  • Στην κρίση χρέους των αναπτυγμένων χωρών , την περίοδο 1920-1930 , που ήταν συνδεδεμένη με τον Α’ΠΠ, και
  • Την γνωστή κρίση των αναπτυσσομένων χωρών την περίοδο 1980-2000.

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία το μέσο μέγεθος της απομείωσης του εξωτερικού δημοσίου χρέους  την δεκαετία του 1930 ήταν όμοια με την αντίστοιχη απομείωση του εξωτερικού δημοσίου  χρέους των αναπτυσσομένων χωρών την δεκαετία του 1990.  Σε 45 επεισόδια , που υπάρχουν επαρκή στοιχεία, η απομείωση του χρέους ανήλθε, κατά μέσο όρο , στο 19,0% του ΑΕΠ για τις αναπτυγμένες χώρες (1932-1939) και στο 16,0% του ΑΕΠ για τις αναπτυσσόμενες οικονομίες .

Ειδικότερα η απομείωση του χρέους για την Ελλάδα , Γαλλία και Ιταλία ανήλθε αντίστοιχα στο 43,0%, 36,0% και 52,0% του ΑΕΠ (1934). Η απομείωση του εξωτερικού δημοσίου χρέους έγινε εις βάρος των ΗΠΑ και ΗΒ  που αποτελούσαν τους κύριους δανειστές.  Δηλαδή στην περίοδο του Μεσοπολέμου η απομείωση πραγματοποιήθηκε εις βάρος των «επισήμων δανειστών’ που ήταν τα συγκεκριμένα κράτη Επίσης , σημαντικό, κατέρρευσε , και ο χρυσός κανόνας που αποτελούσε τα «χρυσά δεσμά» της παγκόσμιας οικονομίας. Αντιθέτως την περίοδο 1979-2010 η απομείωση του χρέους πραγματοποιήθηκε εις βάρος «ιδιωτών δανειστών» που ήταν κυρίως τραπεζικά ιδρύματα.

Τώρα μετά την απομείωση του εξωτερικού δημοσίου χρέους η εξέλιξη του κατά κεφαλή ΑΕΠ ήταν η ακόλουθη:

Στην περίπτωση της απομείωσης του χρέους την περίοδο του Μεσοπολέμου, το κατά κεφαλή εισόδημα , μετά το 1934, παρουσίασε μια σημαντική αύξηση ( σωρευτική ποσοστιαία αύξηση 16,0%) . Στην περίπτωση των αναδυομένων χωρών μετά από μια περίοδο στασιμότητας παρατηρήθηκε σωρευτική αύξηση του κατά κεφαλή ΑΕΠ κατά 9,0%.  

Σήμερα οι δεκαετίες του 1920 και 1903 θεωρούνται χαμένες δεκαετίες για τις ευρωπαϊκές χώρες  όπως ακριβώς  και για τις αναπτυσσόμενες   χώρες η δεκαετία του 1980, επειδή ακριβώς άργησε να επέλθει η μόνη και λελογισμένη λύση της απομείωσης του χρέους. Μέσα από σειρά συνδιασκέψεων και επιτροπών καθυστέρησε η απομείωση του χρέους αλλά τελικά  δεν αποφεύχθηκε. Στο τέλος το χρέος απομειώθηκε …και ξεχάστηκε. Τα επεισόδια αυτά ίσως να μπορούν να αποτελέσουν παράδειγμα για την τρέχουσα κατάσταση και να επισπεύσουν την επίλυση του σημερινού προβλήματος.   

Γραφική παράσταση 1.

Αθέτηση πληρωμών, Αναδιάρθρωση και Απομείωση Χρέους (% του ΑΕΠ).

Χρέος προς ΗΠΑ και ΜΒ (1934). Αναδυόμενες Αγορές (1978-2010).

Facebook Comments