Τρία πράγματα που δεν έχουν συμβεί ποτέ σε περίοδο ανάπτυξης

Με τα χρηματιστήρια να βρίσκονται εν μέσω ιδιαίτερης κόπωσης και με τις διακυμάνσεις να είναι πολύ αυξημένες, έρχονται στην επιφάνεια κάποια αρνητικά μακροοικονομικά στοιχεία που ανεβάζουν το επίπεδο συναγερμού σε «κόκκινο» για τους επόμενους μήνες.

Έχουμε αναλύσει αρκετές φορές ότι η πρακτική της ποσοτικής χαλάρωσης που ακολουθούν όλες οι κεντρικές τράπεζες από το 2008 και ύστερα, οδηγεί στη διαμόρφωση μιας σειράς ανωμαλιών στην πραγματική οικονομία, οι οποίες όμως αποκρύπτονται μέσα από τη διαρκή χρηματιστηριακή ευφορία. Εδώ και 12 μήνες όμως, είναι εμφανές ότι το να «σπρώχνεις» κεφάλαια στη χρηματιστηριακή αγορά δε φέρνει από μόνο του την ανάπτυξη στην πραγματική οικονομία.

Ο στόχος μιας χαλαρής νομισματικής πολτικής είναι να υπάρξει μια μακρά περίοδος χαμηλών επιτοκίων με σκοπό να μπορέσουν οι επιχειρήσεις να πραγματοποιήσουν επενδύσεις έχοντας ένα σταθερό οικονομικό περιβάλλον που θα τους επιτρέπει το φθηνό δανεισμό. Αντ’ αυτού όμως, οι αμερικανικές επιχειρήσεις, αντί να προγραμματίσουν παραγωγικές επενδύσεις, ασχολήθηκαν με την επαναγορά ίδιων μετοχών προσβλέποντας στην αύξηση του πλούτου των μετόχων και των ανώτατων στελεχών.

Αργά ή γρήγορα τα αποτελέσματα θα εμφανίζονταν και σε αυτό βοήθησε πολύ και η ταχύτατη άνοδος του δολαρίου, η οποία απέδειξε το πόσο ευάλωτη και πόσο ασθενής παραμένει η αμερικανική οικονομία.

Στο παρακάτω γράφημα παρουσιάζεται η πορεία των εργοστασιακών παραγγελιών. Για έξι συνεχόμενους μήνες υπάρχει μείωση των εργοστασιακών παραγγελιών, ένδειξη ότι η αμερικανική οικονομία δεν είναι αρκετά ανταγωνιστική με ακριβό δολάριο αλλά και ότι δεν υπάρχουν παραγγελίες εντός των τειχών.

Έξι μήνες πτώσης στις εροστασιακές παραγγελίες, είναι κάτι το οποίο δεν έχει συμβεί ποτέ στην αμερικανική οικονομία, σε περίοδο η οποία δεν έχει χαρακτηριστεί επίσημα ως ύφεση.

Το παρακάτω γράφημα δείχνει και την κατακόρυφη πτώση των εργοστασιακών παραγγελιών σε όρους δολαρίου.Τα παραπάνω γραφήματα είναι ξεκάθαρα και δεν αφήνουν καμία απολύτως αμφιβολία για το αν η αμερικανική οικονομία βρίσκεται σε τροχιά ισχυρής ανάπτυξης ή όχι. Και φυσικά δεν είναι μόνο αυτά. Τα εταιρικά κέρδη έχουν σημειώσει μείωση για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο, οι αμερικανικές εξαγωγές έχουν υποχωρήσει κατά 7,6%, το αμερικανικό ΑΕΠ πρώτου τριμήνου αναπτύχθηκε μόλις κατά 0,7% ενώ αν και οι νέες θέσεις εργασίας συνεχίζουν να αυξάνονται, η συντριπτική τους πλειοψηφία αφορά σε θέσεις μερικής απασχόλησης και όχι σε θέσεις πλήρους απασχόλησης.

Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που δεν έχει υπάρξει ακόμα το φαινόμενο του «μισθοδοτικού πληθωρισμού» αφού οι θέσεις μερικής απασχόλησης δεν αποτελούν θέσεις που χαρακτηρίζονται ως καλοπληρωμένες.

Όλα τα μακροοικονομικά στοιχεία δείχνουν ότι η πορεία της παγκόσμιας οικονομίας δεν είναι ιδιαίτερα θετική καθώς οι τονωτικές ενέσεις από τις κεντρικές τράπεζες θα αρχίσουν να χάνουν τη δυναμική τους στους επόμενους μήνες. Ήδη, οι επιπτώσεις της απουσίας της Fed από τη στήριξη της αμερικανικής οικονομίας, μέρα με τη μέρα γίνονται όλο και πιο εμφανείς.

Ένα μεγάλο πρόβλημα αναμένεται να έρθει και από την Κίνα. Ο ΟΟΣΑ προβλέπει ότι το 2015 η ανάπτυξη της Κίνας θα είναι 6,8% και το 2016 6,7%. Η «προσγείωση» των κινεζικών ρυθμών ανάπτυξης σε επίπεδο αναπτυγμένης οικονομίας και όχι αναπτυσσόμενης θα έχει ιδιαίτερα «βαρύ» αντίκτυπο στην παγκόσμια οικονομία.

Μπορεί στους περισσότερους μια επόμενη οικονομική κρίση να φαντάζει μακρινή αφού ακόμα δεν έχουμε συνέλθει από την τελευταία κρίση του 2008, αλλά η πραγματικότητα θα είναι διαφορετική. Η Αμερική βρίσκεται σε πορεία ανάπτυξης για σχεδόν έξι χρόνια και αργά ή γρήγορα θα μπει και πάλι σε έναν νέο κύκλο ύφεσης. Ο χρόνος και η αιτία θα εξαρτηθούν από αρκετούς παράγοντες.

Αν αυτό το σενάριο επαληθευτεί κάποια στιγμή μέσα στους επόμενους 18-36 μήνες, θα είναι το χειρότερο δυνατό για την Ελλάδα, καθώς θα κληθεί να αντιμετωπίσει μια νέα σκληρή ύφεση χωρίς να έχει καν ανακάμψει από την προηγούμενη. Και αυτό θα είναι κάτι τόσο δραματικό όσον αφορά στις επιπτώσεις του στους Έλληνες που όλο αυτό το «πήγαινε-έλα» με τους Ευρωπαίους τα τελευταία χρόνια θα αποκαλυφθεί ότι ήταν ένας αγώνας για το τίποτα.

Για να γίνω πιο ξεκάθαρος, οι προβλέψεις μερικές φορές είναι ευκολότερες απ’ ότι δείχνουν. Η παγκόσμια οικονομία δυσκολεύεται να αναπτυχθεί μετά από δεκάδες τρισεκατομμύρια δολάρια και από ισχυρότατα μετοχικά ράλι. Η Ελλάδα, είναι αποκλεισμένη από τη χρηματιστηριακή άνοδο, αποκλεισμένη από τα διεθνή κεφάλαια και δε διαθέτει καμία παραγωγική δομή που θα αποτελέσει βασικό πυλώνα. Αν λοιπόν τα πράγματα χειροτερέψουν, οι δυνατές χώρες, στην προσπάθειά τους να ανακάμψουν και πάλι θα «πνίξουν» αναγκαστικά τις ασθενέστερες.