Ένας υπέροχος θάνατος

Φτάσαμε λοιπόν ως εδώ.  Στο σημείο να μη μπορούμε να καταλήξουμε σε αποφάσεις για την ορθότερη αντιμετώπιση της δύσκολης κατάστασης στην Ελλάδα: οι γνώμες των ανθρώπων, οι έντονες αντιδράσεις τους και το συναίσθημα που κατακλύζει τις καθημερινές μας συναναστροφές, έχουν σήμερα μεγαλύτερη δύναμη από τις συμφωνίες που συνυπογράψαμε στην Ευρώπη. 

Η “λαϊκή ετυμηγορία” είναι πάνω από τους νόμους και τις συμφωνίες που μας κρατούν ενωμένους.  Τα έντονα ξεσπάσματα, τα άτυπα δημοψηφίσματα των κοινωνικών δικτύων, το “αέρααα” των αγανακτισμένων στις πλατείες έχουν αποκτήσει μεγαλύτερη επιρροή.  Μας οδηγεί το θυμικό – η κυβέρνηση δεν έχει τον έλεγχο της χώρας, αν λάβεις υπόψη σου ότι ένα μεγάλο ποσοστό της κοινωνίας είναι στο τσακ από το να τα κάνει όλα στάχτη και μπούρμπερη, κρατώντας την αναπνοή του προκειμένου να ακούσει τον μεθυστικό ήχο του σκισίματος του μνημονίου.  Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα.  

Ενας από τους αγαπημένους για το έργο τους Προέδρους των Ηνωμένων Πολιτειών, ο Αβραάμ Λίνκολν – ο οποίος κυβέρνησε σε μία από τις δυσκολότερες ιστορικά εποχές, αυτή του εμφυλίου πολέμου – είχε αναφερθεί εκτενώς στο φαινόμενο που έμελλε να γίνει η βάση για πολλές κατοπινές κοινωνιολογικές μελέτες: στην αυτοκτονία των λαών.

Πότε αυτοκτονούν πραγματικά οι λαοί;  Μην είναι η ανάγκη για εθνική αξιοπρέπεια που βάζει φωτιά στα θεμέλια των διαπραγματεύσεων;  Να είναι η τιμή και η υπόληψη που μας κάνει να κλωτσάμε διαρκώς την καρδάρα με το γάλα;  Για την Ελλάδα, ρε γαμώτο!

Οταν οι άνθρωποι αποφασίζουν για την έκβαση της ιστορίας υπό τη μορφή απειλής, όταν καταργούν την ιεραρχία, ψυχαναγκάζουν τις κυβερνήσεις να συμπεριφερθούν με τρόπο που απαντά στις ανάγκες της στιγμής, όταν συμπεριφέρονται μοβόρικα και εκλέγουν αντιπροσώπους προς εξυπηρέτησή τους, τότε έρχεται η ολοσχερής καταστροφή.  Και δεν έρχεται ούτε από τους Γερμανούς, ούτε από την κακιά Ευρώπη: εμείς είμαστε οι μεγαλύτεροι εχθροί της ελευθερίας μας.

Οι λαοί καταστρέφονται από την απληστία.  Από την ασέβεια στους θεσμούς.  Από την διαστρεβλωμένη πεποίθηση ότι “μας αξίζουν” πράγματα.  Τι ψευδαίσθηση κι αυτή!  Ακούω τη λέξη “αξιοπρέπεια”, καραμέλα στο στόμα όσων διαμαρτύρονται και αναρωτιέμαι αν χάσαμε εκτός από τα λεφτά μας και το νόημα των λέξεων.

Αποδιοργανωμένο δημόσιο, σαρανταπεντάρηδες συνταξιούχοι, ψηφοφόροι για το διορισμό, αγρότες που έκαναν “πανωγραψίματα”, συμβασιούχοι των παραθύρων, καριερίστες συνδικαλιστές, απόμαχοι των ΔΕΚΟ που εξακολουθούν να παίρνουν υπέρογκα ποσά παρά τη γενική μείωση των συντάξεων, ιδιοκτήτες – καταπατητές χωραφιών, πάσης φύσεως υπάλληλοι που υπεξαίρεσαν χρήματα και συνεχίζουν να πληρώνονται, δανειολήπτες της εποχής των παχέων αγελάδων που έχασαν τη μπάλα.  Είναι μόνο μερικές από τις περιπτώσεις που αποδεικνύουν ότι την αξιοπρέπεια δεν σου την προσδίδει κανείς άλλος (και άρα δεν μπορεί να σου την αφαιρέσει) από τον ίδιο σου τον εαυτό.

Αλλά από την άλλη πλευρά, γιατί να ζήσουμε για πάντα;  Ελάτε να οργανώσουμε όλοι μαζί τον πιο υπέροχο θάνατο.  Εμπρός ξυπνοπούλια μου, τόσοι και τόσοι πολιτισμοί χάθηκαν στο πέρασμα του χρόνου.  Εκεί να δείτε αξιοπρέπειες και έργο – να ζουνε να τους θυμούνται και να μαθαίνουν από την ιστορία τους οι βελανιδοφάγοι της Ευρώπης.

Μα δεν θέλουμε να πεθάνουμε!  Θέλουμε να τους δείξουμε εμείς.  Λίγο θα ζοριστούμε με τη δραχμή και ο γιός της κυρά-Μαρίκας που σπούδασε business administration θα χρειαστεί να μάθει να μαζεύει τα ραδίκια στο κτήμα του παππού του που αυτή τη στιγμή σνομπάρει γιατί ονειρεύεται να ανοίξει μια start-up.  Γιατί όχι;  Φαντάζει πολύ τρέντι.

Ο προφητικός φιλόσοφος της απαισιοδοξίας Όσβαλντ Σπένγκλερ, γράφοντας για την παρακμή των λαών της δύσης, αναφέρει ότι η φθορά και η αναγέννηση κάνει κύκλους αλλά ο θάνατος ενός έθνους είναι περισσότερο πιθανός όταν το χρήμα αντιμετωπίζεται ως θεός, τα ΜΜΕ χειραγωγούν την κοινή γνώμη και όταν δεν υπάρχουν εκείνοι οι διανοούμενοι και οι στοχαστές που θα επιδείξουν καταρχάς την αρετή της νηφαλιότητας και της εξισορρόπησης των φυγόκεντρων δυνάμεων μιας κοινωνίας (όλοι οι κουλτουριάρηδές μας, λες και ήταν συννενοημένοι, πήγαν και τάχθηκαν τελευταία με κόμματα και πολιτικάντηδες της κακιάς ώρας).

Δεν ξέρω τι έκβαση θα έχουν τα πράγματα.  Θεωρώ όμως πώς ήδη βιώνουμε μια τεράστια απώλεια: αυτή των διαπραγματευτών, των ικανών να σταθούν πάνω από κομματικές γραμμές, πέρα από συναδελφικές απειλές που τους κάνουν να αποσύρουν δηλώσεις, να παίρνουν πίσω  λόγια.  Ισως τελικά εκείνο το “συμφωνούμε με το 60%” να ήταν και ότι πιο γενναίο ακούστηκε τελευταία.

Δεν υπάρχει τίποτα απελευθερωτικό στην καταστροφή.  Οι μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν θα είναι πραγματικός καταλύτης ελευθερίας και επιλογών.  Η αξιοπρέπεια κρύβεται στα περιβάλλοντα όπου σχεδιάζονται οι προϋποθέσεις για δημιουργία.