71.000 στρέμματα κάηκαν στα Γεράνεια όρη, στην μεγαλύτερη πυρκαγιά των τελευταίων ετών. Μια ανυπολόγιστη περιβαλλοντική καταστροφή ήρθε να προστεθεί σ’ εκείνες της Εύβοιας, της Καρδίτσας, της Σάμου, του Αγ. Στεφάνου, για να περιοριστώ στις πιο πρόσφατες και εμβληματικές φυσικές καταστροφές. Πυρκαγιές, πλημμύρες, σεισμοί μαστίζουν τη χώρα σ’ ένα σπιράλ θανάτου και καταστροφής. Κι, όμως, η αντίδραση τόσο της συντεταγμένης πολιτείας όσο και της κοινωνίας πολιτών είναι αντιστρόφως ανάλογη της έντασης των καταστροφών. Καταγράφεται, μονότονα, μια κενή περιεχομένου αποδοκιμασία της κλιματικής αλλαγής, κάτι σαν ξόρκι, επειδή αυτή προξενεί την συχνότητα και την ένταση των φυσικών καταστροφών. Ακολουθεί, επίσης με θρησκευτική ευλάβεια, λεπτομερής αναφορά στις δυνάμεις καταστολής των φυσικών καταστροφών. Μαθαίνουμε για την φορά των ανέμων, για τα πεζοπόρα τμήματα της Πυροσβεστικής και για τα εναέρια μέσα. Όλες αυτές οι άχρηστες πληροφορίες συνοδεύονται από δηλώσεις ανευθυνο-υπεύθυνων παραγόντων που περιγράφουν, δίκην ρεπόρτερ, την καταστροφή. Είναι εκείνοι που ώφειλαν να έχουν ένα σχέδιο περιστολής της καταστροφής αλλά δεν είχαν.

Μετά ακολουθεί σιωπή.

Μετά από χρόνια μαθαίνουμε ότι οι κατεστραμμένοι παλεύουν με την γραφειοκρατία για να αποζημιωθούν. Ο κύκλος αυτός συνεχίζεται αδιατάρακτος, επί χρόνια.

Έτσι έγινε και μετά το Μάτι, την εμβληματική καταστροφή με την απώλεια 102 συμπολιτών μας, Έτσι συνεχίζει να γίνεται και μετά το Μάτι.

Τι είναι αυτό που μας εμποδίζει να μάθουμε από τα λάθη μας; Γιατί δεν μπορούμε να διαχειριστούμε καλύτερα τις αντιστάσεις μας απέναντι στις φυσικές καταστροφές; Η είμαστε καταδικασμένοι να παρακολουθούμε το γαϊτανάκι της καταστροφής άβουλοι κι ανήμποροι;

Εν πρώτοις, η ίδια η οριοθέτηση της πολιτικής προστασίας δεν είναι απλή υπόθεση. Οριζόντια πολιτική που προϋποθέτει συνεργασία περισσότερων, γίνεται ακόμη πιο περίπλοκη, όταν υπεισέρχεται το γόητρο των υπουργών που θεωρούν ότι πρέπει να υπεραμυνθούν των αρμοδιοτήτων τους, ακόμη κι αν δεν κάνουν απολύτως τίποτα γι’ αυτές. Εάν ανατρέξει κανείς στον «Ξενοκράτη», το επιχειρησιακό σχέδιο για την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών, θα δει ότι, σχεδόν το σύνολο των Υπουργείων εμπλέκονται στην αντιμετώπισή τους.

Την τελευταία φορά που αποκαλύφθηκε το εύρος του προβλήματος που δημιουργείται από την επικάλυψη των αρμοδιοτήτων στην πολιτική προστασία ήταν στην «Μήδεια». Εκεί ο ΔΕΔΔΗΕ έριζε με την Τοπική Αυτοδιοίκηση για το ποιος ήταν αρμόδιος να κόβει τα κλαριά των δέντρων. Η σύγχυση ήταν τέτοια που ο Πρωθυπουργός ο ίδιος μας διαβεβαίωσε ότι θα προχωρούσε σε ξεκαθάρισμα αρμοδιοτήτων μέχρι τον Μάρτιο. Είμαστε, ήδη, στον Μαίο και δεν έχει γίνει τίποτα σχετικό.  

Μια άλλη, ξεχασμένη κι αυτή, υπόσχεση του νόμου 4662/20 που βρίσκεται σε ισχύ, είναι η εκχώρηση των επιχειρησιακών αρμοδιοτήτων σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Η γνώση και η εμπειρία από επιτυχημένες προσπάθειες περιστολής των συνεπειών των φυσικών καταστροφών, συνδέεται με ευρείας έκτασης αποκέντρωση αρμοδιοτήτων. Εδώ πολλά ειπώθηκαν, λίγα έγιναν και πάντως, κανένας από τους ΟΤΑ που βρίσκονται στην γεωγραφική έκταση των Γερανείων δεν έκανε τίποτα για την προστασία του δάσους. Αυτό είχε εγκαταλειφθεί προ πολλού από όλους, της αυτοδιοίκησης και των κατοίκων συμπεριλαμβανόμενων. Η ευθύνη για την πλημμελή λειτουργία και την μη επάνδρωση των περιφερειακών και τοπικών μονάδων πολιτικής προστασίας καθώς και η μη ύπαρξη τοπικών επιχειρησιακών σχεδίων βαρύνει τόσο την κεντρική κυβέρνηση όσο και την αυτοδιοίκηση.

Συναφώς, πολλά είναι τα ερωτήματα που χρήζουν απαντήσεων σε σχέση με την πρόληψη. Κανένα προληπτικό μέτρο πολιτικής προστασίας δεν ελήφθη για τα Γεράνεια. Ούτε καν αντιπυρικές ζώνες. Θα λογοδοτήσει κανείς γι’ αυτό;

Πριν από λίγες ώρες η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα κηρύξει σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης την περιοχή, προκειμένου να  παρακάμψει την γραφειοκρατία και να προχωρήσει στις αποζημιώσεις (οι οποίες είναι, πάντως, οι συνήθειες). Αντί να καταργήσει την γραφειοκρατία κάνει ασκήσεις παράκαμψής της!

Ακόμη μια φορά, οι φορείς άσκησης της διακυβέρνησης δείχνουν να μην καταλαβαίνουν που είναι το πρόβλημα της πολιτικής προστασίας. Πολύ φοβούμαι ότι εάν δεν αφυπνιστούν όλοι όσοι εμπλέκονται στην νευραλγική πολιτική αντιμετώπισης των καταστροφών θα βρεθούμε, πολύ σύντομα, μπροστά στην επόμενη καταστροφή. 

Facebook Comments