Αυτοψία στην Ειδομένη

Αυτό που ρωτούν όλοι, όσους συναντά κανείς διασχίζοντας τον μακεδονικό κάμπο στο δρόμο προς την Ειδομένη, είναι: Γιατί δεν δείχνει η τηλεόραση αυτό που πραγματικά συμβαίνει εδώ; Και όντως, τα παιδιά στις λάσπες αποτελούν ευπώλητο τηλεοπτικό προϊόν, όμως η αλήθεια είναι βαθύτερη και η πραγματικότητα πιο σύνθετη. Πρόσφυγες, μετανάστες, διακινητές, επιτήδειοι, ακτιβιστές, αλληλέγγυοι, τοπικοί επιχειρηματίες, ΜΚΟ, αστυνομία, κοινωνία, εν πλήρη απουσία πολιτείας συνθέτουν ένα πολυεθνικό συνονθύλευμα, έναν κόμπο που πρέπει να λυθεί και μαζί ένα απόστημα που πρέπει να σπάσει.

 

Το “camp” στην Ειδομένη, τελευταίο χωριό πριν από το μεθοριακό πέρασμα των Ευζώνων, συνιστά την εκβολή, αλλά και τη βίαιη διακοπή μιας μακράς πορείας, που ξεκινά από μακρινές χώρες σε άλλες ηπείρους. Εκεί, απέναντι στον φράχτη της “Μακντόν”, παίζονται οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα, ξεδιπλώνονται ιστορίες ανθρωπιάς, εκμετάλλευσης, ιδεοληψίας και συνδρόμων, εκδηλώνεται η εντροπία ενός ολόκληρου συστήματος και εξευτελίζονται μαζί με την ανθρώπινη αξιοπρέπεια η Ευρώπη και η Ελληνική Δημοκρατία.

 

Για τη βόρειο Ελλάδα, το οδοιπορικό αρχίζει λίγο έξω από τη Θεσσαλονίκη, στα Διαβατά. Η εικόνα στο εκεί hotspot είναι σχεδόν ανθρώπινη. Αστυνομία, στρατός και εθελοντικές οργανώσεις συμβάλλουν στη λειτουργία ενός κέντρου που λειτουργεί ομαλά. Σε σκηνές και σε κοντέινερ, η κοινότητα των Σύριων, των Αφγανών και των Πακιστανών ζει, σιτίζεται, λειτουργεί και αναμένει. Εδώ εγκαταβιούν εκείνοι, που δεν κατάφεραν να φτάσουν μέχρι τα σύνορα, ή δεν άντεξαν τις συνθήκες ζούγκλας της Ειδομένης και των γύρω αυτοσχέδιων καταυλισμών. Παρά τις πρώτες αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας, δεν προέκυψαν σημαντικά προβλήματα. Το στρατόπεδο είναι κάτι μεταξύ κλειστού και ανοιχτού. Οι φιλοξενούμενοί του την ημέρα περπατούν μέχρι τα Διαβατά και το Χέρσο και ψωνίζουν. Μια πρώτη παράμετρος, που σημειώνει κανείς, είναι το οικονομικό συμφέρον των ντόπιων: Λίγοι το παραδέχονται ευθέως, όμως πρόσφυγες και μετανάστες αφήνουν λεφτά.

 

Η αποβιομηχάνιση και η κρίση έχουν κοστίσει στην ενδοχώρα της συμπρωτεύουσας. Κατά μήκος του Αξιού και του παράλληλου οδικού άξονα, η μελαγχολία της υποβάθμισης διασπείρεται από ομάδες οδοιπόρων που πυκνώνουν όσο πλησιάζει το σύνορο με την ΠΓΔΜ. Μετά από τόσους μήνες κίνησης και διακίνησης, υπάρχουν πλέον παγιωμένα σημεία συνάντησης και δοσοληψιών. Οι ταξιτζήδες ξέρουν από πού θα τους πάρουν και πού θα τους αφήσουν, ώστε να αποφύγουν και την ελάχιστη πιθανότητα μπλόκου. Η μεταφορά παράνομα ευρισκομένων στη χώρα ατόμων είναι κακούργημα και διώκεται αυτεπάγγελτα, επισύρει, δε, ποινή φυλάκισης πέντε ετών κατ´ελάχιστον. Ο Σωτήρης, γέννημα-θρέμμα Μακεδόνας, αυτοκινιτιστής, δίνει τον τιμοκατάλογο: Θεσσαλονίκη-Ειδομένη τέσσερα άτομα τον καιρό των μεγάλων ροών έφτανε μέχρι κι ενάμισυ χιλιάρικο. Κι όπως θα μας επιβεβαιώσει αργότερα υπαξιωματικός της ΕΛΑΣ λίγο έξω από το camp, από τις αρχές του ΄15 η εντολή είναι ρητή: κανένας έλεγχος. “Η Μέρκελ ήθελε εργατικά χέρια κι ο Τσίπρας να το παίξει αριστερός.” 

 

Το πόσος “άνθρωπος με άλφα κεφαλαίο” χωράει στους αυτοσχέδιους καταυλισμούς σε βενζινάδικα, καφεστιατόρια και ξενοδοχεία καθ´οδόν προς τη μεθόριο, είναι άλλου παπά ευαγγέλιο. Οι διακινητές παρκάρουν επιδεικτικά τις BMW τους δίπλα στις σκηνές. Τα παιδιά παίζουν και χρήματα αλλάζουν χέρια. Όμορφα κορίτσια κρυμμένα κάτω από μαντήλες και μεσήλικες ταλαιπωρημένες γυναίκες πλένουν με κρύο νερό, απλώνουν ανάμεσα στα αντίσχοινα, μαγειρεύουν σε αυτοσχέδιες φωτιές. Ένας Έλληνας ξεφορτώνει από το πορτ μπαγκάζ κούτες με κονσέρβες – μάλλον ζαμπονάκι γαλοπούλα κι από μεγάλο γερμανικό σουπερμάρκετ. Το πίσω κάθισμα είναι γεμάτο νερά. Δεν είναι από αυτούς που ξεσηκώθηκαν από το σπίτι τους και ήρθαν ως εδώ για να προσφέρουν στον συνάνθρωπο – όπως είναι η μητέρα με τα δύο της κορίτσια, που συναντήσαμε λίγο πριν τη γέφυρα Ευζώνων-Ειδομένης, όπου ΜΑΤ και αριστεριστές έχουν κλείσει το δρόμο παρατεταγμένοι οι μεν απέναντι στους δε.

 

Ο ρόλος των αυτόκλητων υποστηρικτών-αγκιτατόρων, που έχουν κατακλύσει την περιοχή, είναι σαφώς προβληματικός. Ορισμένοι, σαν τους εκατοντάδες Ιταλούς που καταγγέλεται πως διέδιδαν προ ημερών, ότι τα σύνορα θα άνοιγαν, δήθεν, από στιγμή σε στιγμή, έχουν έρθει με το καπέλο του ακτιβιστή κάποιας σκιώδους συλλογικότητας. Συχνά, φορούν ομοιόχρωμα πλαστικά γιλέκα. Φέρονται στους αστυνομικούς, που εποπτεύουν όλη μέρα κι όλη νύχτα την κατάσταση πλάι στα περιπολικά τους άπραγοι κατόπιν έλλειψης διαταγών, μάλλον με περιφρόνηση, αν όχι με εχθρικότητα. Αυτό δεν φαίνεται να ενοχλεί τους οδηγούς των ελληνικών τουριστικών λεωφορείων, που τους μεταφέρουν. Άλλοι, εγχώριοι αλληλέγγυοι, έρχονται με τα αυτοκίνητά τους κυρίως από τη Θεσσαλονίκη, κάποιοι με τα μουσικά τους όργανα και το ταξικό τους μίσος σε στυλ αντιιμπεριαλιστικά εκδρομικό.

 

Ο “προσφυγοτουρισμός” ανθεί στην Ειδομένη. Όσο προχωρά κανείς προς την καρδιά του καταυλισμού, τόσο πληθαίνουν οι φυλές του Ισραήλ. Μιλήσαμε με ομάδες Κινέζων πνευματιστών, Κορεατών φιλανθρώπων, μια συντροφιά γιατρών συναπαρτιζόμενη από μία Μαλαίσια, έναν Αμερικανό και μια Καναδή, λίγο πιο κάτω Νορβηγές εθελόντριες, Σουηδούς, Βρετανούς, μιαν οικογένεια Ελβετών μοιρασμένη ανάμεσα σε ελληνοσκοπιανή μεθόριο και Μυτιλήνη. Το “μεγάλο μας τσίρκο” προσελκύει ευαισθησίες από τα πέρατα της οικουμένης. Και πλάι στη χωρία σοβαρών και έντιμων οργανώσεων, όπως είναι ο Ερυθρός Σταυρός, οι Γιατροί του Κόσμου και οι Γιατροί χωρίς Σύνορα, παρεισφρύουν στην ευαίσθητη αυτή ζώνη άγνωστες, ενίοτε ύποπτες ΜΚΟ. Δεν είναι τυχαίο πως για την πρόεδρο της Κοινότητας Ειδομένης, Ξανθούλα Σουπλή, “κουμάντο στο χώρο κάνουν οι ΜΚΟ”.

 

Κουμάντο στην Ειδομένη σίγουρα δεν κάνει η ελληνική πολιτεία. Όπως δεν κάνει και σε όλη την περιοχή που διατρέχει την πεδιάδα του Βαρδάρη. Με τον ίδιο τρόπο που απουσίασε εγκληματικά από το νησιωτικό μέτωπο, εντείνοντας την μεταναστευτική κρίση και οδηγώντας τη χώρα σε διεθνή απομόνωση και εσωτερικό αδιέξοδο. Τα ΜΑΤ πάνω στη σιδηροδρομική γραμμή είναι διακοσμητικά. Οι αντιπαραθέσεις τους με τους μετανάστες είναι χορογραφημένες για τις κάμερες. Εκείνες, που δεν παίρνουν, όμως, το ανθούν λαθρεμπόριο, την μεταπώληση των ειδών της ανθρωπιστικής βοήθειας, τις εντάσεις που χειροτερεύουν μεταξύ των εθνοτικών ομάδων, καθώς οι Σύριοι πλέον αποτελούν μειονότητα – τους ξεδιάλεξε και τους πήρε για λογαριασμό των ευρωπαίων εταίρων μας η κρατική μηχανή των Σκοπίων, που καθημερινά μας ταπεινώνει.

 

Το Σάββατο 26 Μαρτίου, ο βραχίονας πληροφόρησης της ελληνικής κυβέρνησης, που λέγεται ΕΡΤ1, επέλεξε να ξεκινήσει το κεντρικό δελτίο με ένα θέμα, που η παρουσιάστρια χαρακτήρισε “ευχάριστο”, με μια “καλή είδηση” που “σκόρπισε χαμόγελα”: τη γέννηση ενός παιδιού μέσα σε σκηνή στον καταυλισμό της Ειδομένης. Όσο οι ξεκομμένοι από την πραγματικότητα κυβερνώντες διαχειρίζονται το θέμα με όρους εικόνας και εφόσον οι πολίτες επιμένουν να συγκινούνται από φθηνές εντυπώσεις, η Ελληνική Δημοκρατία θα βουλιάζει στη λάσπη μαζί με πρόσφυγες και μετανάστες μακριά από την αλήθεια, σε παρακμή.