Η Πορτοκαλί Επανάσταση υπήρξε σειρά πολιτικών γεγονότων και μαζικών διαμαρτυριών που έλαβαν χώρα στην Ουκρανία από τα τέλη Νοεμβρίου 2004 ως τον Ιανουάριο του 2005, ως άμεσο επακόλουθο της επαναληπτικής διαδικασίας των προεδρικών εκλογών της Ουκρανίας του 2004.

Οι διαμαρτυρίες δεν πραγματοποιήθηκαν από «ακομμάτιστους πολίτες» αλλά από οπαδούς του ηγέτη της αντιπολίτευσης Βίκτορ Γιουστσένκο, οι οποίοι υποστήριζαν πως το αποτέλεσμα των εκλογών ήταν κατασκευασμένο και διάτρητο από φαινόμενα εκτεταμένης διαφθοράς, εκφοβισμού ψηφοφόρων και άμεσης εκλογικής νοθείας από την πλευρά του Βίκτορ Γιανουκόβιτς, που διέθετε τη ρωσική υποστήριξη. Η προεδρία του Λεονίντ Κούτσμα (1994-2005), απερχόμενου προέδρου της Ουκρανίας και ομόσταβλου του Γιανουκόβιτς, είχε σημαδευτεί από πολυάριθμα σκάνδαλα, διαφθορά και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου.

Ο χαρακτηρισμός «Πορτοκαλί» (ουκρανικά: Помаранчева) οφείλεται στο χρώμα το οποίο υιοθέτησε το πολιτικό στρατόπεδο του Γιουστσένκο κατά τη διάρκεια της εκλογικής διαδικασίας και το οποίο έφεραν οι διαδηλωτές στα ρούχα τους ή άλλα εμβλήματα όπως η πορτοκαλί κορδέλα, σύμβολο μη βίαιης αντίστασης. Σημειωτέον ότι η αντίπαλη παράταξη, οι κυβερνητικοί του Γιανουκόβιτς, είχαν ως σύμβολο το μπλε. Το Κίεβο, η ουκρανική πρωτεύουσα, ήταν το επίκεντρο της εκστρατείας του κινήματος της πολιτικής αντίστασης, με δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές που διαδήλωναν καθημερινά θέτοντας ως κεντρικό ζήτημα την «ομαλή δημοκρατική λειτουργία της Ουκρανίας».

Σε επίπεδο εθνικό, η Πορτοκαλί Επανάσταση ξεδιπλώθηκε ως μια σειρά πράξεων πολιτικής ανυπακοής, καθιστικών διαμαρτυριών, και γενικών απεργιών που οργανώθηκαν από το κίνημα της αντιπολίτευσης, όχι από απλούς ακομμάτιστους πολίτες. Οι διαμαρτυρίες και οι συγκεντρώσεις, ορισμένες εκ των οποίων υπήρξαν πράγματι μνημειώδεις σε μέγεθος και παλμό, παρακινήθηκαν και από τις εκθέσεις διαφόρων εγχώριων και ξένων παρατηρητών ότι τα αποτελέσματα των επαναληπτικών εκλογών της 21ης Νοεμβρίου 2004 μεταξύ των κορυφαίων υποψηφίων Γιουστσένκο και Γιανουκόβιτς ήταν στημένα από τις αρχές υπέρ του δεύτερου. Η έκθεση των παρατηρητών του ΟΗΕ επικύρωσε αυτή τη διάχυτη αντίληψη.

Οι διαμαρτυρίες ως μέσο πίεσης αποδείχθηκαν επιτυχημένες καθώς ακυρώθηκαν τα αποτελέσματα των επαναληπτικών εκλογών από το Ανώτατο Δικαστήριο της Ουκρανίας και προκηρύχθηκε νέα επαναληπτική ψηφοφορία για τις 26 Δεκεμβρίου 2004. Κάτω από τον εξονυχιστικό έλεγχο εγχωρίων και διεθνών παρατηρητών, οι δεύτερες επαναληπτικές εκλογές κηρύχθηκαν «δίκαιες και ελεύθερες». Τα τελικά αποτελέσματα έδειξαν μια σαφή νίκη για τον Γιουστσένκο, ο οποίος έλαβε περίπου το 52% των ψήφων, σε σύγκριση με το 44% του Γιανουκόβιτς. Ο Γιουστσένκο ανακηρύχθηκε ο επίσημος νικητής και με την τυπική ανάληψη των καθηκόντων του, στις 23 Ιανουαρίου 2005 στο ουκρανικό κοινοβούλιο στο Κίεβο, η Πορτοκαλί Επανάσταση περαιώθηκε ειρηνικά, χωρίς να χυθεί αίμα. Ο ήρωας της ημέρας αποθεώθηκε την ίδια ημέρα από εκατοντάδες χιλιάδες οπαδούς του στην Maidan Nezalezhnosti (Πλατεία Ανεξαρτησίας) του Κιέβου, μια τελετουργία που παρέπεμπε στη λαϊκή acclamatio (επευφημία) των αυτοκρατόρων της ρωμαϊκής και βυζαντινής περιόδου. Ωστόσο η συνέχεια δεν ήταν ανάλογη για τον εκλεκτό της Δύσης Γιουστσένκο, που είδε γρήγορα την επιρροή και τη δημοτικότητά του να εξατμίζονται· σύντομα μετά την εκλογή του υιοθέτησε πολιτική επαναπροσέγγισης με τη Μόσχα και συμβιβάστηκε με τον πρώην αντίπαλό του, Γιανουκόβιτς· αργότερα κατηγορήθηκε για αντισυνταγματικές μεθοδεύσεις, ήρθε σε σύγκρουση με το κοινοβούλιο το οποίο αποπειράθηκε να διαλύσει (πολιτικές κρίσεις του 2007 και 2008) ενώ τα έσπασε και με την παλιά του σύμμαχο, την ωραία Γιούλια Τυμοσένκο. Όλα αυτά σε ένα σκηνικό ζόφου, εν μέσω προστριβών με τη Ρωσία για το φυσικό αέριο, βαθιάς οικονομικής κρίσης, τραπεζικής κατάρρευσης και αδυναμίας προώθησης των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων. Ως τις επόμενες προεδρικές εκλογές του 2010 ο Γιουστσένκο είχε εκμηδενιστεί· έλαβε μόλις το 5,5% των ψήφων και αντικαταστάθηκε από τον Γιανουκόβιτς.

Είναι ενδιαφέρουσα μια σύγκριση των περιστάσεων της Πορτοκαλί Επανάστασης με την περίπτωση του κινήματος #παραιτηθείτε:

1. Στην Ελλάδα του 2016 εκλείπουν οι βασικοί λόγοι που πυροδότησαν την ουκρανική εξέγερση, δηλαδή η νοθεία και οι λοιπές εκλογικές παραβιάσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ θριάμβευσε εκλογικά τον Σεπτέμβριο του 2015 και ουδέποτε αυτό το αποτέλεσμα αμφισβητήθηκε από κανέναν θεσμικό ή μη παράγοντα.

2. Όχι μόνο κανείς από την αντιπολίτευση δεν αμφισβήτησε το αποτέλεσμα των εκλογών ή του δημοψηφίσματος του Ιουλίου που είχε προηγηθεί, αλλά σύσσωμος ο πολιτικός αστερισμός του #ΝΑΙ δέχθηκαν την ψυχρολουσία της Δεύτερης Φοράς Αριστερά χωρίς ιδιαίτερες αντιδράσεις, ως ένα περίπου αυτονόητο και αναμενόμενο γεγονός μετά την πορεία των εξελίξεων τα τελευταία 5 χρόνια.

3. Υπέρτατη απόδειξη της αποδοχής των εκλογικών αποτελεσμάτων (Ιανουαρίου και Σεπτεμβρίου ’15) και συνολικής νομιμοποίησης της κυβέρνησης είναι η υπερψήφιση από την αντιπολίτευση του μνημονίου Τσίπρα το περσινό καλοκαίρι, η πρόσφατη υπερψήφιση δεκάδων άρθρων του πολυνομοσχεδίου από τη ΝΔ αλλά και άλλων νομοθετημάτων όπως το σύμφωνο συμβίωσης.

4. Το διακύβευμα στην ουκρανική περίπτωση ήταν σαφώς ορισμένο. Raison dêtre των διαμαρτυριών ήταν η ακύρωση των νόθων εκλογών και η κατάληψη της εξουσίας από το πολιτικό μέτωπο του οποίου ηγείτο ο Γιουστσένκο. Στην Πορτοκαλί Επανάσταση η πολιτική και οι φορείς που την ασκούν, συγκεκριμένα η φιλοδυτική θεσμική αντιπολίτευση, ήταν από την πρώτη στιγμή παρόντα και με ρόλο κομβικό. Δεν οργάνωσε την Επανάσταση ένα άναρχο ετερόκλητο τσούρμο από αμφιλεγόμενες περσόνες και τρολς του facebook.

Ξέρω ότι υπάρχουν αρκετοί οπαδοί του #παραιτηθείτε που συνεχίζουν απτόητοι, παίρνοντας και πολύτιμη βοήθεια από κάποιους ανόητους στην κυβέρνηση, όμως ο τόπος πάνω από όλα έχει ανάγκη να επιστρέψει στην κανονικότητα. Οι άνθρωποι δεν έχουν ανάγκη αυτόκλητων σωτήρων και γνωρίζουν μια χαρά πως να τα φέρνουν βόλτα στις ιδιωτικές δουλειές τους αν τους αφήσουν ήσυχους. Για αυτό το λόγο θα στρέψουν την πλάτη στα κινήματα του facebook και την ομαδική ψυχοθεραπεία άεργων σαραντάρηδων με μυαλό εφήβου, που λιώνουν μερόνυχτα πάνω από μια οθόνη κινητού.

Πορτοκαλί επανάσταση από τα Lidl; Όχι ευχαριστώ. 

Facebook Comments