Το δημοψήφισμα του Ματέο Ρέντσι δεν είχε σχέση με αυτό του Ντέιβιντ Κάμερον.

Ο Κάμερον έμπλεξε σε μια περιπέτεια που μπορούσε να αποφύγει θέτοντας το Brexit σε δημοψήφισμα θεωρώντας ότι μπορούσε να περάσει την ατζέντα του.  Όπως διαπίστωσε πικρά ο λαϊκισμός υπερίσχυσε. Η Βρετανία θα το διαπιστώσει σταδιακά.

Ο Ρέντσι αντίθετα, ήθελε να περάσει μια Συνταγματική αναθεώρηση σε 36 από τα 139 άρθρα  αποδυναμώνοντας τον ρόλο της Γερουσίας και του Συμβουλίου Οικονομίας και Εργασίας προς όφελος της βουλής των αντιπροσώπων προκειμένου να διευκολύνει την μεταρρυθμιστική του προσπάθεια.

Εφόσον δεν είχε την απαραίτητη βουλευτική ισχύ των δύο τρίτων για την αναθεώρηση το δημοψήφισμα ήταν μονόδρομος σύμφωνα με τα ισχύοντα στην Ιταλία (άρθρο 138 του Συντάγματος).

Ρίχνοντας μια ματιά στις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις θεωρώ ότι ήταν προς την σωστή κατεύθυνση αλλάζοντας ένα Σύνταγμα που ίσχυε από τον 19ο αιώνα ενώ οι σύγχρονες εξελίξεις απαιτούν δραστικότερα μέτρα.  

Θα αντιτείνει κανείς, γιατί να ακυρώσει μια θεσμική δικλείδα ασφαλείας όπως η Γερουσία που λειτούργησε επί ενάμισι αιώνα;  Και αν μετά από αυτόν εκμεταλλευτούν την κυριαρχία της εκτελεστικής εξουσίας ασόβαροι σαν τους «πεντάστερους»; 

Ορθά ερωτήματα που εγείρουν βάσιμους προβληματισμούς.  Όμως αν εμείς βλέπουμε πως ο Beppe Grillio και το κόμμα του είναι ζημιογόνοι για την Ιταλία και τα μακροπρόθεσμα συμφέροντά της ας το δουν και οι Ιταλοί ψηφοφόροι.  Άλλωστε αν δεν έκανε τίποτα δραστικό ο Ρέντσι δύσκολα θα ανέβαζε τα ποσοστά του στις επόμενες εκλογές με 40% ανεργία στο νεανικό πληθυσμό.  Ενάντια λοιπόν στη θαλπωρή της πρωθυπουργικής καρέκλας αποφάσισε να προχωρήσει στην δραστική αναθεώρηση και μεταρρύθμιση. 

Θα μπορούσε να είχε ίσως υπολογίσει καλύτερα τον χρόνο της αποπειρώμενης συνταγματικής μεταρρύθμισης και τις συνθήκες, αλλά πως μπορεί να πει κανείς με βεβαιότητα ποιος θα ήταν αυτός;   Άλλωστε δεν φαίνεται να το άφησε στην τύχη του.  Προσέλαβε τον Jim Messina, ο οποίος κέρδισε την καμπάνια υπέρ του Μπάρακ Ομπάμα στην επανεκλογή του το 2012. Δεν έχει σημασία αν ήταν ο τέλειος πρωθυπουργός.  Δείχνει να ήταν ο καταλληλότερος από τις διαθέσιμες επιλογές για να πάει τη τρίτη οικονομία της Ευρώπης στο επόμενο επίπεδο.

Εφόσον δεν το πέτυχε ορθά παραιτείται. Δεν θα είχε νόημα να παραμείνει πρωθυπουργός χωρίς να περάσει το όραμά του.  

Η Ιταλία όμως θα το μετανιώσει. Από πίσω καραδοκούν οι γύπες του απομονωτισμού και της τελμάτωσης.  Η χώρα βρέθηκε σε ένα σταυροδρόμι που είχε να επιλέξει μεταξύ ευέλικτης διακυβέρνησης και δύσκαμπτης ασφάλειας.  Ως είθισται σε αυτές τις περιπτώσεις το φοβικό ένστικτο της αλλαγής κυριάρχησε για να επαληθευτεί άλλη μία φορά αυτό που έχουμε αντιληφθεί:

Όσο πιο εκπαιδευμένοι και μορφωμένοι οι πολίτες τόσο καλύτερα λειτουργεί το δημοκρατικό πολίτευμα. Αλλιώς αντί με την λογική και το όραμα ψηφίζουν με τον φόβο και την συντήρηση.   

Και βλέποντας το επαναλαμβανόμενο μοτίβο με το οποία εξελίσσονται τα δημοψηφίσματα στην Ευρώπη, αναρωτιέται κανείς  που στην ευχή απέτυχαν τα ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά συστήματα να διαμορφώσουν πολίτες με αντίληψη και κουράγιο. Αντίληψη  για να καταλάβουν τι αλλαγές χρειάζονται οι οικονομίες τους για να ανθήσουν και κουράγιο για να τις επιδιώξουν. 

Ας ελπίσουμε τουλάχιστον η παραίτηση του Ρέντσι να αφυπνίσει τους Ιταλούς πολίτες θέτοντάς τους αντιμέτωπους με τη πιθανότητα να κυβερνηθούν από χειρότερούς του.  

Facebook Comments