Δεν πρόλαβε να στεγνώσει το μελάνι από την απόφαση του Eurogroup την  προηγούμενη Παρασκευή, και καταψηφίστηκε πανηγυρικά στην Κυπριακή Βουλή από τα 2/3 των βουλευτών. Ηταν, όμως, η απόφαση της Κυπριακής βουλής, ρεαλιστική? 

Η απόφαση του Eurogroup την Παρασκευή υποχρεώνει την Κύπρο σε μέτρα ‘φορολόγησης’ τόσο των μεγαλοκαταθετών (πάνω από τα ‘εγγυημένα, σε τράπεζες χωρών Ευρωπαικής Ενωσης, 100.000 ΕΥΡΩ’) και μικροκαταθετών (κάτω από τα 100.000 ΕΥΡΩ). Ουσιαστικά η απόφαση του Eurogroup σπάει την συμφωνία Κρατών – Τραπεζών-Καταθετών για εγγύηση Καταθέσεων στα πρώτα 100.000 ΕΥΡΩ ανα Τράπεζα και άτομο. ‘Αδειάζει’ τους καταθέτες των Κυπριακών Τραπεζών, και τους παραδίδει στις ορέξεις και ανάγκες της ‘ΤΡΟΙΚΑΣ’ και των εκάστοτε, επαναλαμβανόμενων και φοροεπιδρομικών πολιτικών, σε παράβαση κάθε πρακτικής και λογικής τραπεζικής ‘πίστης’. Το αν ο φόρος είναι μικρός ή μεγάλος, είναι δευτερεύον, το θέμα είναι ότι σπάει η συμφωνία εγγύησης για το Ευρωπαικό τραπεζικό σύστημα.

1. Ηταν προβλεπόμενη η κίνηση αυτή; 
Η απόφαση φορολόγησης των ‘εγγυημένων καταθέσεων’ στην Κύπρο είναι απροσδόκητη, εξέλιξη στο ως τώρα πρόβλημα κρίσης χρέους σε κράτη της Ευρωζώνης.

2. Υπάρχουν κίνητρα;
Η απόφαση εκφράζει, τουλάχιστον σε έναν βαθμό, την εκδικητική διάθεση της Γερμανίας έναντι της Κύπρου και του Τραπεζικού συστήματος της μικρής αυτής χώρας, για διάφορους λόγους, που υφίστανται πολλαπλής ερμηνείας. Απλα και μόνο η φωτογραφία ‘κλειστής’ συνάντησης του Σόιμπλε, με τους ‘Γερμανόφωνους υπουργούς’  Οικονομικών του Λουξεμβούργου, του Λιχτενστάιν, της Ελβετίας και της Αυστρίας, μιάμισυ μέρα πριν την σύσκεψη του Γιουρογκρουπ (που αποφάσισε τα μέτρα αυτά) προκαλεί ερωτηματικά, καθώς πρόκειται ακριβώς περί χωρών που εχουν κατηγορηθεί ότι ‘ξεπλένουν χρήμα’ στην Κεντρική Ευρώπη και των ο0ποίων τα Τραπεζικά συστήματα ευνοούνται από τις αποφάσεις εναντίον της Κύπρου. Μετά την συνάντηση του Γιουρογκρούπ, επίσης, αποκαλύφθηκε παλαιότερο επίσημο έγγραφο του Σόιμπλε, προς την Γερμανική κυβέρνηση, που προτείνει την διάλυση του υπάρχοντος Τραπεζικού συστήματος της Κύπρου, ως… στρατηγικό στόχο της Γερμανίας στην Ευρωπαική Ενωση! Η ανάλυσή μας όμως, ούτε μπορεί ούτε αποσκοπεί να αναλύσει γεωστρατηγικά συμφέροντα, αλλά θα περιοριστεί σε αμιγώς οικονομική ανάλυση, που είναι και η ειδικότητα του γράφοντος!

3. Ποιές οι επιπτώσεις
Η απόφαση του Γιουρογκρούπ, πρωτον δείχνει ότι η κρίση στην Ευρωπαική Ενωση, πλέον, πέρασε σε νέο επίπεδο. Αφού αγγιξε κράτη, κατόχους ομολόγων και μισθωτούς, τώρα αγγίζει και τους κατόχους μετρητών,  σηματοδοτόντας ότι πλέον το οικονομικό σύστημα, στο σύνολό του, βρίσκεται σε πλήρη κατάρρευση, αφού και πλέον η τελευταία ασφαλής τοποθέτηση των κατεχόντων πλούτο, τα μετρητα, δεν είναι ούτε αυτά ασφαλή.

Η δεύτερη παράμετρος, και σημαντικότερη, είναι ότι παραβιάζεται η ‘διασφάλιση των πρώτων 100.000 ΕΥΡΩ ανα καταθέτη και ανα Τράπεζα’ που αποτέλεσε την δικλίδα πίστης στο Ευρωπαικό Τραπεζικό συστημα, και δη των χωρών της Ευρωπαικής Ενωσης, καθώς επιχειρέιται φορολογία σχεδόν 7% επί αυτών. Αποτέλεσμα θα είναι η απώλεια πίστης στο τραπεζικό συστημα της Κύπρου και της Ευρωπαικής Ενωσης στο σύνολό της. Αυτό οδηγεί σε απώλεια εμπιστοσύνης προς την Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, το ΕΥΡΩ αλλά και την ίδια της Ευρωπαική Ενωση.

Ανοίγει έτσι την πόρτα σε χώρες με προβλήματα , όπως Ιταλία και Ισπανία, να επανεξετάσουν την σκοπιμότητα υιοθέτησης του ΕΥΡΩ σε μία ζώνη νομίσματος όπου η Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) δεν διασφαλίζει ούτε τα στοιχειώδη (απώλεια πίστης στις καταθέσεις). Απώλεια εμπιστοσύνης σε Τράπεζες, αλυσιδωτές πτωχευσεις Τραπεζών, λόγω απόσυρσης μετρητών, και άμεση αναζωπυρωση της κρίσης, δεν μπορεί να αποκλειστεί, και χρηματιστηριακά, μπορεί να οδηγήσει σε ραγδαία πτώση τιμών τραπεζών και πανικό. Επιτοκιακά, διευρύνει τη διαφορά επιτοκίων ( spread) μεταξύ χωρών του ‘Κέντρου’ και της ‘Περιφέρειας’ της Ευρωπαικής Ενωσης, καθώς η Γερμανία κι άλλες χώρες φαίνεται σαν να αποστασιοποιούνται από την υποχρέωση χειρισμού της κρίσης, μεσοπρόθεσμα θα υπάρξει εκροή κεφαλαίων από Ευρώπη (περιλαμβανομένων επενδύσεων σε μετοχές)και κατεύθυνση προς άλλους προορισμούς, ενώ μακροπρόθεσμα το ‘κακό παράδειγμα τιμωρίας των καταθετών’ θα έχει παγκόσμια αρνητικές επιπτώσεις που δεν μπορούν να αποτιμηθούν ακόμη με ακρίβεια.

4. Υπάρχει εναλλακτική λύση;
Το Κυπριακό πρόβλημα, σε αντίθεση με την περίπτωση της Ελλάδος, είναι πρόβλημα Κεφαλαιακής επάρκειας Τραπεζών, οι οποίες πραγματοποίησαν αμφίβολης επιτυχίας αυξήσεις κεφαλαίων και αποδυναμώθηκαν από το Ελληνικό ‘κούρεμα’ ομολόγων που είχαν. Αυστηρά μιλώντας, είτε θα πρέπει να βρεθούν άμεσα κεφάλαια για τις Τράπεζες αυτές, ή πρέπει οι Τράπεζες αυτές να μειώσουν δραστηριότητες, διότι η μεταβλητότητα των κερδών (profit volatility) οδηγεί σε μηδενισμο κεφαλαιων σε περιόδους κρίσης και χρεοκοπία , με πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις.

Παράταση της ‘ανακολουθίας κεφαλαίων και δραστηριοτήτων’ για μεγάλο διάστημα δεν  μπορεί να γίνει αποδεκτή, ούτε όμως βιαστικές κινήσεις έχουν λογική. Η λύση της ανοχής της χρεοκοπίας της μίας εκ των τραπεζών που έχει πρόβλημα, θα οδηγούσε σε μία νέα LEHMAN BROTHERS στην καρδιά της Ευρωζώνης. Η κάλυψη των ‘σπασμένων’ εξ ολοκλήρου από τον Κύπριο φορολογούμενο, δεν μπορεί να προχωρήσει λόγω των πολιτικών συσχετισμών στην Μεγαλόνησο που δεν επιτρέπουν μέτρα αγριας λιτότητας. Η άμεση εισδοχή επενδυτών σε αυξήσεις κεφαλαίου των Τραπεζών (ή πλήρης εκχώρηση Τραπεζών) και  η ‘κεφαλαιοποίηση και μεταπώληση’ δικαιωμάτων επί περιουσιακών στοιχείων της Κύπρου (ακίνητη  περιουσία,  φυσικό αέριο κλπ) αποτελούν λύση που όμως απαιτεί μήνες για να υλοποιηθεί.

Στη  παρούσα φάση, επομένως, η συμμετοχή των καταθετών στα ρίσκα των Τραπεζών, δείχνει κομμάτι της λύσης. Αν περιοριστεί σε φορολόγηση σε καταθέτες άνω των 100.000 ΕΥΡΩ, η λύση, χωρίς να είναι ευχάριστη, θα είναι σύμφωνη με τις παραδοχές των κινδύνων που υπάρχουν σε καταθέσεις σε Τράπεζες παγκοσμίως. Αντίθετα, αν η όποια λύση αγγίξει το ‘εγγυημένο τμήμα καταθέσεων’ (Καταθέσεις κάτω των 100.000 ΕΥΡΩ ), δημιουργείται κακό προηγούμενο.

Κωνσταντίνος Βέργος

Καθηγητής Χρηματοοικονομικών Πανεπιστημίου Πόρτσμουθ, Αγγλία

 

Facebook Comments