Υποθέτω πως αν ξυπνήσουμε ένα πρωί κι διαπιστώσουμε ότι  έχει ηρεμήσει ο Ερντογάν, έχει τελειώσει η φρίκη του κορονοϊού και ότι η οικονομία λειτουργεί υπό συνθήκες κανονικότητας, μάλλον θα πιστέψουμε ότι από βραδύς παραδώσαμε το πνεύμα στον Κύριο δίχως να το αντιληφθούμε. Τελικά η γενιά μας αποδεικνύεται ιστορικά καταραμένη, η μια κρίση διαδέχεται την άλλη και το ένα ζόρι αντικαθιστά το άλλο δίχως τελειωμό. Ακόμα και η γενιά του ’40 που μπήκε στον χειρότερο και πιο γενικευμένο πόλεμο του αιώνα της, δέκα χρόνια αργότερα είχε ξεμπλέξει κι είχε αρχίσει να χτίζει. Εμείς, μια δεκαετία αργότερα από την έναρξη του Γολγοθά μας, ακόμα κοιτάζουμε από πού να προφυλαχτούμε.

Πολύ φοβάμαι ότι ειδικά στην Ελλάδα, όσα ξέραμε για την οικονομική ανάπτυξη θα πρέπει να τα ξεχάσουμε. Ξέραμε για παράδειγμα ότι η ηρεμία στην ευρύτερη περιοχή μας είναι απαραίτητος όρος για να απογειωθεί η οικονομία μας. Ε λοιπόν, τώρα πρέπει να βρούμε τρόπο να ξοδεύουμε τεράστια ποσά σε αγορές όπλων και σε  στρατιωτικές κινητοποιήσεις, δίχως αυτό να καθηλώνει την οικονομία μας. Πως θα το κάνουμε αυτό; Δεν ξέρω, ίσως σ’ αυτό να χρειάζεται να αντιγράψουμε το Ισραήλ ή την Τουρκία.

Πρέπει επίσης να μάθουμε και κάτι άλλο, εξαιρετικά σύνθετο για τα μέτρα μας και για τον τρόπο που λειτουργούσαμε ως σήμερα. Παλιότερα ξεχωρίζαμε τις ιστορικοοικονομικές περιόδους και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Υπήρχαν οι περίοδοι των ισχνών και των παχιών αγελάδων. Στις πρώτες υποφέραμε διότι χρειαζόμασταν πολλά και είχαμε λίγα, στις δεύτερες τα λεφτά έτρεχαν στους δρόμους κι εμείς αρκούσε να σκύψουμε για να τα αρπάξουμε. Οι πρώτες χρειάζονταν υπομονή οι δεύτερες σύνεση διαχείρισης, ικανότητες που δεν είχαμε ποτέ βεβαίως-βεβαίως.

Σήμερα ζούμε ένα αλλόκοτο δίπολο. Έχουμε δυο μεγάλους κρουνούς που ξοδεύουν το χρήμα μας (κρίση κορονοϊού και ελληνοτουρκικά) και παραλλήλως έναν τεράστιο ευρωπαϊκό κρουνό που αρχίζει να ρίχνει χρήμα στο εσωτερικό μας. Αιμορραγία και ευεργετική μετάγγιση παράλληλα, δίχως η μία να κουμπώνει πάνω στην άλλη και να νιώσουμε ότι βρισκόμαστε σε σημείο ισορροπίας. Ζούμε τις δυο σοβαρότερες κρίσεις και την μεγαλύτερη οικονομική αναπτυξιακή πρόκληση την ίδια στιγμή. Με κάθε μια από τις δυο να θέλει εντελώς διαφορετική αντιμετώπιση. Ο κορονοϊός και τα εθνικά ζητήματα χρειάζονται λεπτεπίλεπτους αμυντικούς χειρισμούς ώστε να μην καταρρεύσει η χώρα ή η κοινωνία. Τα ευρωπαϊκά κονδύλια χρειάζονται έναν επιθετικό σχεδιασμό, αλλά με αναφορά σ’ ένα μέλλον που δεν έχει πολλές ομοιότητες με το σήμερα, ίσα-ίσα συμβαίνει ακριβώς το ανάποδο.

Μπορεί η κυβέρνηση, το κράτος μας, η κοινωνία μας να τα διαχειριστούν αυτά παράλληλα και με επιτυχία; Το εύχομαι αλλά δυσκολεύομαι να το πιστέψω. Άμυνα και επίθεση την ίδια στιγμή, με άλλους κανόνες η μία και με διαφορετικούς η άλλη, είναι ένα εξαιρετικά πολύπλοκο σχήμα για την πάγια ελληνική πρακτική. Και μην σας μοιάζουν πολύ θεωρητικά όλα αυτά που γράφω. Αν μιλήσετε με υπουργό που διαχειρίζεται κομμάτι της οικονομίας, θα δείτε μπροστά σας έναν διχασμένο άνθρωπο. Την μισή ώρα του την τρώει για να αποκρούει αιτήματα ενίσχυσης και την άλλη μισή σπάει το κεφάλι του που να τοποθετήσει τα εκατοντάδες εκατομμύρια που θα έχει σε λίγο στα χέρια του, δίχως να έχει κανέναν μπούσουλα. Θα μας βγει σε καλό όλο αυτό; Μακάρι.

Facebook Comments