Σκεπτόμενος κανείς την πρόταση του υπογράφοντος για ένα καινοτόμο φορολογικό σύστημα, ανακαλύπτει πόσο out of the box ιδέα είναι, πόσα στερεότυπα τείνει να ανατρέψει, πόσο δύσκολο είναι να μπει κανείς στη λογική της, πόσο εύκολα παρασύρεται σε εντυπώσεις, πόσο ελκυστικό είναι να την αφήσει για ένα – μπορεί και φαινομενικό ή δεκτικό διορθώσεως – ψεγάδι της.

Ως έναυσμα τολμηρών προβληματισμών «πείθει» πολύ καλά κάτι που μου είχε διηγηθεί φίλος συνταξιούχος ναυτικός : Ένας γλάρος του είχε κινήσει την περιέργεια με τις κινήσεις του σε γνωστή πλαζ. Διαπίστωσε, λοιπόν, ότι υλοποιούσε ευφυώς το εξής πλάνο 5 κινήσεων : έπιανε με το ράμφος του κάτι χορταράκια, «γλύνες», τις άφηνε πάνω-πάνω σε ένα τεχνητό ρυάκι, το χορταράκι έφθανε στη θάλασσα, το ψαράκι έτρωγε τη γλύνα και ο γλάρος «την έπεφτε» στο ψαράκι. Bingo !

Σήμερα, το πρόβλημα του κοινού νου – και όχι μόνο – δεν είναι άλλο από το ότι δεν μπορεί να δει κάτι πέρα από το άμεσο πάρε-δώσε.

Δυστυχώς ο κοινός νους σήμερα όχι μόνο αρνείται να δει το πλέγμα των σχέσεων των δημοσιονομικών, να δει ευρύτερα το θέμα των κρατικών ελλειμμάτων, αλλά όλα δείχνουν ότι ελάχιστοι μπορούν να απαντήσουν στην «ερώτηση εργασίας» του τίτλου σε συνάρτηση με την συνοπτική παρουσίαση της ιδέας στο άρθρο “Ποιος είναι ο εχθρός” στη ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ.

Η βασική ανατροπή στη φορολογική αντίληψη

Προτείνεται πλήρης φορολογική ασυλία των εισοδημάτων (μισθοί, συντάξεις, ενοίκια, κέρδη εν γένει) και των συναλλαγών (Φ.Π.Α., φόρος μεταβιβάσεων, τέλη κ.λ.π.) και η αντικατάστασή τους από τον φόρο περιουσίας (ακίνητα, μεταφορικά μέσα, επιχειρήσεις), σε προεκτιμώμενο ύψος 1% ετησίως.

Πρόκειται για ανατροπή που αφορά τον ακρογωνιαίο λίθο των φορολογικών αντιλήψεων, διατυπωμένο το 1789 στη Διακήρυξη της Γαλλικής Επανάστασης : «Για τη συντήρηση της δημόσιας εξουσίας και για τα έξοδα της διοίκησης είναι απαραίτητη η συνεισφορά όλων. Η συνεισφορά αυτή πρέπει να είναι δίκαια κατανεμημένη μεταξύ των πολιτών ανάλογα με τις δυνατότητές τους» (άρθρ.13).

Και στην ίδια λογική επαναλαμβάνεται στο Σύνταγμα της Ελληνικής Δημοκρατίας : «Οι Έλληνες πολίτες συνεισφέρουν χωρίς διακρίσεις στα δημόσια βάρη, ανάλογα με τις δυνάμεις τους» (άρθρ.4, παρ.5).

Κάποιος προσεκτικός αναγνώστης των ως άνω διατυπώσεων εντοπίζει ότι έχει επικρατήσει απλώς μία στενή ερμηνεία αυτών των διατάξεων, η οποία εν ολίγοις αντιστοιχεί τις «δυνατότητες» και τις «δυνάμεις», γνωστότερες και ως «φοροδοτική ικανότητα», με το εισόδημα κυρίως. Υπό ευρύτερη ερμηνεία, προτείνεται μία άλλη αντίληψη για την εκτίμηση της φοροδοτικής ικανότητας.

Και είναι δίκαιο να φορολογείται η αξία της περιουσίας και όχι το εισόδημα γιατί η κρατική μέριμνα εξαρτάται κυρίως από την αξία του περιουσιακού στοιχείου και όχι τόσο από το αν ο ιδιοκτήτης φροντίζει επαρκώς να το αξιοποιεί αποδοτικά. Ένα οποιοδήποτε σχολάζον ακίνητο π.χ. εξακολουθεί να χρειάζεται αστυνομία, υποδομές, ένοπλες δυνάμεις να το προστατεύουν και τόσα άλλα.

Πώς θα πληρώνω φόρους, ενώ δεν έχω εισοδήματα ;

Αυτή η ερώτηση εκφράζει παραστατικά την απορία του σημερινού κοινού νου. Η σύγκριση με το πλάνο του συμπαθούς πτηνού, όπου μάλιστα οι δύο από τις πέντε κινήσεις είναι προβλέψιμες κινήσεις του ρυακιού και του θηράματος, είναι απογοητευτική.

Πολύ απλά, σε αυτό το φορολογικό περιβάλλον – πραγματικό επιχειρηματικό και εργασιακό παράδεισο – το ευκολότερο πράγμα είναι να αποκτήσει κανείς εισοδήματα από την εκμετάλλευση της περιουσίας του. Με μία ειλικρινή αποτίμηση του περιουσιακού του στοιχείου πληρώνει τον εύλογο [δεν είναι ;] φόρο περιουσίας και δεν έχει καμία άλλη σχέση με την εφορία. Τι άλλο ζητούσαμε τόσα χρόνια ;

Χώρια που στο ξεκάθαρα διατυπωμένο Προσχέδιο νόμου προβλέπονται διατάξεις φορολογικών διευκολύνσεων (άρθρ.33) και επιείκειας (άρθρ.34).

Γιατί να ξέρει ο καθένας τα περιουσιακά μου στοιχεία ;

Ο θεσμός-πυλώνας του προτεινόμενου συστήματος, με τον οποίο αποτιμάται η αξία ακινήτων (άρθρ.20), μεταφορικών μέσων (άρθρ.26) και επιχειρήσεων (άρθρ.42) προβλέπεται πλήρως διαφανής μέσω διαδικτύου.

Κάποιος που εξεγείρεται, και προβάλλει veto, ας σκεφθεί πρώτον τα απλά : Ότι πρακτικά δεν υπάρχει σήμερα φορολογικό απόρρητο – αρκεί να ξέρεις τον Α.Φ.Μ. και να έχεις φίλο εφοριακό. Ότι οι «απόρρητες» πληροφορίες είναι εν γένει «ορατές δια γυμνού οφθαλμού». Ότι δεν θα κοινοποιούνται στοιχεία πελατών, συναλλαγών, κερδών κ.λ.π., αφού απλώς δεν θα υπάρχουν. Ότι το Εθνικό Κτηματολόγιο κάποια στιγμή θα τελειώσει …

Το κύριο επιχείρημα έχει να κάνει με τις προτεραιότητες μας : πόσο ψηλά βάζουμε την φορολογική δικαιοσύνη και την ανάπτυξη ; Θα θυσιάζαμε γι’ αυτές το [υποτιθέμενο] απόρρητο της περιουσίας μας ;

Στέκει το σύστημα ρεαλιστικής αποτίμησης περιουσιακών στοιχείων ;

Το σύστημα βασίζεται σε απλή δήλωση του δικαιούχου, η οποία όμως τον δεσμεύει παντού. Είναι στην κρίση του καθενός αν το σύστημα ωθεί αβίαστα τον φορολογούμενο να αποτιμά ειλικρινά την αξία κάθε περιουσιακού του στοιχείου ή θα έχει συμφέρον για υποτιμολογήσεις.

Η αρμόδια Δ.Ο.Υ. δικαιούται μόνο να υποδείξει αιτιολογημένα τυχόν σημαντική απόκλιση. Η δήλωση του φορολογούμενου προσβάλλεται μόνο δικαστικά. Η αξιοπρέπεια όλων είναι υπό δημόσιο κοινωνικό έλεγχο.

Μόνο διεστραμμένοι και λαμόγια δεν επιθυμούν κάτι τέτοιο. Στα ίσια.

Τι θα γίνει αν δεν αλλάξουμε φορολογική αντίληψη ;

Ούτε λίγο, ούτε πολύ, αν το πρόβλημα είναι στο υποδεικνυόμενο σημείο, όλες οι προσπάθειες επίλυσής του θα πρέπει να έχουν σαφή απάντηση στο πρόβλημα, να ξεβοτανίζουν τη ρίζα του. Η προτεινόμενη λύση μπορεί κάλλιστα να μην είναι η μοναδική, αλλά ο εντοπισμός του πυρήνα του προβλήματος έχει βάσιμες φιλοδοξίες μοναδικότητας.

Ο πυρηνικός χαρακτήρας της προτεινόμενης ανατροπής στη φορολογική αντίληψη αποδεικνύεται και από τις αλά ντόμινο αλυσιδωτές ευεργετικές συνέπειες στα πάντα, όχι μ΄νο στην οικονομία, που θα προέκυπταν τελείως αβίαστα. Άλλωστε πρόκειται για στοιχειοθετημένη πρόταση λύσης στο εγγενές πρόβλημα του καπιταλισμού, την αναδιανομή των κεφαλαίων, που είχε εντοπισθεί εξ αρχής από τους Smith και Riccardo.

Φυσικά δεν μιλάμε για το πρόβλημα απλώς της δοκιμαζόμενης Χώρας μας, αλλά για το πρόβλημα που έφερε π.χ. όλη την πολιτική ηγεσία των ΗΠΑ να συνεδριάζει ανήμερα Πρωτοχρονιά μπας και βρει κάποιο σημείο [39,6% !] να κάτσει η μπίλια των διαπραγματεύσεων για το γνωστό Fiscal Cliff.

Η άμυνα των σημερινών φορολογικών συστημάτων απέναντι στη φοροδιαφυγή και τη φοροαποφυγή είναι τρύπια. Οι φορολογικοί παράδεισοι γοητεύουν με τα θέλγητρά τους. Τα λυσσασμένα μέτρα κατάργησής τους δεν έχουν μέλλον – μακάρι να είχαν.

Κάθε φιλήσυχος εύπορος ατενίζει έντρομος όχι αυτά που έχουν γίνει εναντίον του, αλλά αυτά που μπορεί να γίνουν στο άμεσο ή στο απώτερο μέλλον. Και κινείται όχι βιαστικά, αλλά προσεκτικά …

Ο Albert Einstein είχε διατυπώσει και κάτι που αξίζει προσοχής και στέλνει στα σκουπίδια τις φαεινές ιδέες των διάφορων μπηζιμπόντηδων που αφθονούν εσχάτως :  «για να λύσει κανείς ένα πρόβλημα πρέπει να ανεβεί ένα επίπεδο παραπάνω από το επίπεδο σκέψης στο οποίο δημιουργήθηκε το πρόβλημα».

Ουδείς αμφισβητεί ότι η πρόταση είναι σε άλλο επίπεδο σκέψης. Απλώς αυτό πολλοί το θεωρούν μειονέκτημα …

Καθώς ήδη οι διεθνείς χρηματαγορές δείχνει να ανησυχούν ιδιαίτερα και να ετοιμάζονται να «ανταμείψουν» κάποια στιγμή τις αυταπάτες πολλών ισχυρών, καλό είναι να βάλουμε λίγο ποίηση :

Οι αδύνατοι μπορεί να γίνουν φοβεροί, γιατί μανιασμένα προσπαθούν να φανούν δυνατοί.

Ταγκόρ φυσικά – τι άλλο ;

Facebook Comments