Alpha Bank: Ο ελληνικός τουρισμός παρά την κρίση… αντέχει

Ο ελληνικός τουρισμός, παρά την επίπτωση της προσφυγικής κρίσης, παρουσιάζει σημεία αξιόλογης αντοχής, σημειώνει η Alpha Bank στο τελευταίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων.

Διακρίνει ωστόσο και ανησυχητικούς παράγοντες, όπως η επιβράδυνση της αυξητικής τάσης των προηγούμενων ετών στον αριθμό των ξένων επισκεπτών και η υποχώρηση της μέσης δαπάνης ανά ταξίδι.

“Η πορεία του ελληνικού τουρισμού, κατά το τρέχον έτος, είναι καθοριστικής σημασίας για την εκτίμηση του μεγέθους και της διάρκειας της νέας υφεσιακής διαταραχής”, αναφέρει η Alpha Bank στο Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων και προσθέτει:

“Παρά την ισχυρή ανοδική πορεία της τουριστικής κινήσεως για τρία συνεχή έτη, την έξαρση της διεθνούς τρομοκρατίας και την έλευση της προσφυγικής κρίσεως, ο ελληνικός τουρισμός  δεν φαίνεται να εισέρχεται σε περίοδο κάμψεως. Με βάση τα πρώτα δεδομένα του 2016 ενδέχεται ο αριθμός των ξένων επισκεπτών να αυξηθεί, με βραδύτερο, ωστόσο, ρυθμό έναντι των προηγουμένων τριών ετών. Οι εκτιμήσεις αυτές για τις τουριστικές ροές από την αλλοδαπή για το 2016  στοιχειοθετούνται από τα εξής:

Πρώτον, παρά την αύξηση των τρομοκρατικών επιθέσεων και των γεωπολιτικών εντάσεων, ο διεθνής οργανισμός UN World Tourism Organization προβλέπει για το 2016 αύξηση κατά 4% της διεθνούς τουριστικής κινήσεως, ρυθμός εντούτοις χαμηλότερος σε σχέση με τα δύο προηγούμενα έτη (2015:+4,4%, 2014:+4,2%). Ειδικά για την Ευρώπη, ο οργανισμός εκτιμά ότι οι διεθνείς αφίξεις θα αυξηθούν μεταξύ του 3,5%-4,5%. Η διατήρηση, ωστόσο, του κλίματος που διαμορφώνουν οι τρομοκρατικές ενέργειες και οι γεωπολιτικές εντάσεις, δύναται να   επηρεάσουν την ευρωπαϊκή τουριστική κίνηση κατά το 2017.

Δεύτερον, η μείωση των ξένων αφίξεων στην Ελλάδα κατά 1,3%, στο πεντάμηνο Ιανουαρίου- Μαΐου, οφείλεται στην πτώση των μηνών Ιανουαρίου (-7,8%) και Φεβρουαρίου (-14,9%), ενώ με την έναρξη της θερινής τουριστικής περιόδου, τον Μάιο, η τουριστική δραστηριότητα ανέκαμψε κατά 4,4%.

Ο ελληνικός τουρισμός, παρά την επίπτωση της προσφυγικής κρίσεως, παρουσιάζει σημεία αξιόλογης αντοχής τόσο με βάση τα στοιχεία της Τραπέζης Ελλάδος για τον Μάιο (+4,4%), όσο και με βάση τα στοιχεία του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) για τις αεροπορικές αφίξεις τον Ιούνιο του 2016 (+4,9%).

Ειδικότερα, στο  πρώτο εξάμηνο του 2016 ο αριθμός των αεροπορικών τουριστικών αφίξεων στην Ελλάδα αυξήθηκε αν και λιγότερο σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2015 (+4,9% έναντι +7,2%). Η εξασθένιση του αυξητικού ρυθμού θα ήταν ακόμη υψηλότερη αν δεν υπήρχε υποδομή για γεωγραφική ανακατανομή της τουριστικής κινήσεως εντός της χώρας όπως αντικατοπτρίζεται στο Γράφημα 1. 

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΤΕ για τις διεθνείς αφίξεις στα κυριότερα αεροδρόμια, στο πρώτο εξάμηνο  του 2016, η πτώση του αριθμού των αεροπορικών αφίξεων που παρατηρήθηκε σε νησιά στα οποία υπάρχουν κέντρα υποδοχής και ταυτοποιήσεως προσφύγων και μεταναστών (hot spots), όπως στη Σάμο και τη Μυτιλήνη (-48,8% ετήσια μεταβολή) και την Κω (-19,7%), υπεραντισταθμίστηκε από την αύξηση στα αεροδρόμια της Μυκόνου και Σαντορίνης (+16%), της Ρόδου και Καρπάθου (+7,8%), των Ιονίων Νήσων (+9,7%) και της Κρήτης (+11,1%).

Τρίτον, η έξαρση των τρομοκρατικών επιθέσεων σε γειτονικές χώρες και οι γεωπολιτικές εντάσεις στην Τουρκία ενδέχεται να επηρέασαν ευνοϊκά την τουριστική κίνηση στην Ελλάδα.  Μεγάλα κέρδη από την ανακατανομή των τουριστικών ροών στη Μεσόγειο αποκομίζει η Ισπανία. Συγκεκριμένα,  στο  Γράφημα 2, παρουσιάζεται η εξέλιξη της τουριστικής κινήσεως το 2016 στην Ισπανία και την Τουρκία, που αποτελούν ανταγωνίστριες χώρες της Ελλάδος και ταυτόχρονα δύο πολύ σημαντικούς τουριστικούς προορισμούς στη Μεσόγειο. Επισημαίνεται, ότι η Ισπανία κατέχει το υψηλότερο μερίδιο στις τουριστικές αφίξεις (2015: 31,0%) στη Μεσόγειο και η Τουρκία αποτελεί, μετά την Ιταλία, τον τρίτο σπουδαιότερο τουριστικό προορισμό με μερίδιο 16,5%.

Από τα στοιχεία που παρατίθενται παρατηρείται ότι η  τουριστική κίνηση στην Τουρκία μειώθηκε αισθητά τους πρώτους πέντε μήνες του 2016. Ειδικά τον Μάιο ο ετήσιος ρυθμός πτώσεως επιδεινώθηκε περαιτέρω και διαμορφώθηκε στο 35%. Αντίθετα, οι τουριστικές αφίξεις στην Ισπανία αυξήθηκαν με δωδεκάμηνο μέσο ρυθμό 12,0% στο πεντάμηνο του 2016.

Τέταρτον, διαφαίνεται αύξηση των επισκεπτών από την Ρωσία που προβλέπεται  να αντισταθμίσει τη μείωση επισκεπτών από τις παραδοσιακές πηγές του ελληνικού τουρισμού, όπως για παράδειγμα τη Γαλλία. Στο Γράφημα 3 παρουσιάζεται η σημαντική πτώση των Ρώσων επισκεπτών στην Τουρκία, η οποία  κορυφώθηκε τον Μάιο καταγράφοντας συρρίκνωση 92% σε ετήσια βάση. Οι Ρώσοι επισκέπτες στην Τουρκία μειώθηκαν από 501 χιλιάδες άτομα τον Μάιο του 2015 σε 41 χιλιάδες τον Μάιο του 2016, ήτοι 1.400 λιγότεροι εκείνων που επισκέφθηκαν την Ελλάδα. Σημειώνεται ότι η Τουρκία υποδεχόταν ετησίως περί τα 36 εκατομμύρια ξένους επισκέπτες, εκ των οποίων περί τα τέσσερα εκατομμύρια προέρχονταν από την Ρωσία, αποτελώντας τη δεύτερη μεγαλύτερη πηγή τουριστών για τη χώρα, με πρώτη τη Γερμανία με πέντε εκατομμύρια επισκέπτες.

Το 2015 ήρθαν στην Ελλάδα 513 χιλιάδες Ρώσοι τουρίστες. Οι αντίστοιχες τουριστικές αφίξεις του 2016 φαίνεται ότι θα υπερβούν κατά πολύ το επίπεδο αυτό. Σημειωτέον, ότι οι αφίξεις Ρώσων τουριστών παρουσίασαν αύξηση κατά 47,6% το πεντάμηνο 2016.

Ευνοϊκά επίσης αναμένεται να συμβάλλει και η βελτίωση της διαδικασίας χορήγησης βίζας Σένγκεν για τους Ρώσους και Κινέζους τουρίστες.

Πέμπτον, ευνοϊκές είναι οι εξελίξεις των δεικτών εμπιστοσύνης του Τουρισμού που προμηνύουν ότι η τουριστική κίνηση του 2016 αναμένεται να  αυξηθεί έναντι αυτής του 2015. Ειδικότερα, σύμφωνα με τους πρόδρομους δείκτες οικονομικής συγκυρίας του ΙΟΒΕ, ο σύνθετος δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στα “Ξενοδοχεία-Εστιατόρια-Τουριστικά Πρακτορεία” παρουσίασε τον Ιούλιο 2016 σημαντική αύξηση στις 94,1 μονάδες από τις 87,5 μονάδες του Ιουνίου 2016 και κινείται σε πολύ υψηλότερο επίπεδο σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2015, όταν διαμορφώθηκε στις 66,4 μονάδες (Γράφημα 4).

Ωστόσο, ανησυχητικός παράγοντας για την πορεία του τουρισμού στην Ελλάδα παραμένει η εξέλιξη της μέσης δαπάνης ανά ταξίδι, η οποία παρουσίασε σημαντική υποχώρηση κατά 14,8% τον Μάιο του 2016, εξαιτίας της πτώσεως των ταξιδιωτικών εισπράξεων  κατά 10,4%, παρά την άνοδο των αφίξεων κατά 4,4% τον ίδιο μήνα.

Σε όρους πενταμήνου 2016 η μέση δαπάνη ανά ταξίδι  μειώθηκε κατά 5,7%, σε ετήσια βάση, έναντι μειώσεως κατά 8,2% στην ίδια περίοδο του 2015  και διαμορφώθηκε στο χαμηλό της τελευταίας πενταετίας, ήτοι  €445,2 (Γράφημα 5).  

Η μείωση της μέσης δαπάνης ανά ταξίδι αντανακλάται, εκτός των άλλων, στο ότι συνολικά η μέση διάρκεια παραμονής ανά ταξίδι των ξένων ταξιδιωτών μειώθηκε στις 7,2 ημέρες το 2015, από 9,5 ημέρες το 2009.