Η αποκάλυψη της ευρωπαϊκής ντιρεκτίβας του καλοκαιριού του 2012 που αναφερόταν στη δυνατότητα χρησιμοποίησης μέρους των μη εξασφαλισμένων καταθέσεων τραπεζών προκειμένου να ανακεφαλαιοποιηθούν προβληματικές τράπεζες, συνιστά σαφή ένδειξη ότι στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναζητείτο από καιρού τρόπος ώστε να διακοπεί η ροή κρατικού χρήματος προς τις τράπεζες αυτές.

Να σταματήσει δηλαδή να μεταφέρεται το πρόβλημα της ανακεφαλαιοποίησης στην πλάτη του φορολογούμενου και να πληρώνουν οι μέτοχοι, οι ομολογιούχοι και ενδεχομένως και οι καταθέτες.

Ωστόσο, ουδείς πίστευε ότι η απόφαση του Eurogroup για το κούρεμα των «μεγάλων» καταθέσεων (αρχικά και των εξασφαλισμένων μέχρι 100 χιλ. ευρώ !) στις μεγάλες κυπριακές τράπεζες θα εφαρμοζόταν στην πράξη και ιδιαίτερα οι καταθέτες αυτών των τραπεζών αφού απλούστατα αν το πιθανολογούσαν θα είχαν αποσύρει τις καταθέσεις τους! Τα περί υπερτροφικού τραπεζικού συστήματος της Κύπρου, του υψηλού ποσοστού καταθέσεων από Ρώσους, της πλημμελούς εποπτείας του κοκ. ήταν βεβαίως σε όλους γνωστά.

Όμως, η ίδια η ΕΚΤ μετέδιδε το μήνυμα της στήριξης έχοντας διαθέσει εκατοντάδες δις. ευρώ σε προβληματικές τράπεζες της ευρωζώνης μέσω του ευρωσυστήματος για τη στήριξή τους (σε ελληνικές, ιταλικές, ισπανικές και βεβαίως κυπριακές τράπεζες).

Ταυτόχρονα, το ενδεχόμενο να μεταδοθεί η κρίση εμπιστοσύνης και σε άλλο τραπεζικό σύστημα χώρας της ευρωζώνης συνιστούσε το βασικό λόγο που οδηγούσε στην εκτίμηση ότι θα εφαρμοζόταν και στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα η Ιρλανδική συνταγή, δηλαδή εξωτερική οικονομική βοήθεια δεδομένου ότι και στην Κύπρο το μέγεθος του προβλήματος ξεπερνούσε τις δημοσιονομικές της δυνατότητες. Και αυτό έγινε μέχρι του σημείου που κρίθηκε ότι διαμορφώνει βιώσιμο δημόσιο χρέος. Το υπόλοιπο χρηματοδοτήθηκε εσωτερικά (bail in) καθώς δεν βρέθηκε άλλος τρόπος, ιδιαίτερα μετά τη Ρωσική άρνηση.

Πραγματικά, λοιπόν, πιστεύω ότι η διαχείριση του προβλήματος των προβληματικών τραπεζών της Κύπρου με κούρεμα των μεγαλοκαταθετών, δύσκολα θα αποτολμηθεί σε τράπεζες άλλων χωρών, παρά τις γνωστές δηλώσεις του άπειρου νέου Προέδρου του Eurogroup που θεωρήθηκαν πρόκριμα για την εφαρμογή κουρέματος καταθέσεων σε ενδεχόμενα προβληματικές τράπεζες άλλων χωρών με «μεγάλα» τραπεζικά συστήματα (Λουξεμβούργο, Σλοβενία. Μάλτα). Μπορούμε πάντως να διακρίνουμε μερικές βασικές περιπτώσεις σε σχέση με τη χώρα όπου κάποιος έχει καταθέσει τα χρήματά του.

– Προβληματική/ες τράπεζα/ες με μέγεθος προβλήματος δημοσιονομικά διαχειρίσιμο. Το πρόβλημα επιλύεται εσωτερικά. Οι καταθέσεις μέχρι 100 χιλ. παραμένουν αλώβητες. Οι μεγαλύτερες καταθέσεις μένουν επίσης πιθανότατα αλώβητες, αφού μάλλον θα προκριθεί το σκεπτικό της μη διατάραξης της ευστάθειας του τραπεζικού συστήματος της χώρας. Υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο τραπεζικού ατυχήματος ακραίων χαρακτηριστικών (περίπτωση ανάλογη του ισλανδικού τραπεζικού συστήματος) που ξέφυγε από τις εποπτικές αρχές, οπότε το μερικό ή ολικό κούρεμα καταθέσεων είναι ενδεχόμενο.

– Προβληματική/ες τράπεζα/ες με μέγεθος προβλήματος που απαιτεί εξωτερική βοήθεια. Έχουμε δύο υποπεριπτώσεις: πρώτον, να αφορά τράπεζες μικρής χώρας. Αν μάλιστα είναι χώρα όπου το τραπεζικό ενεργητικό είναι πολλαπλάσιο του ΑΕΠ της, τότε δεν μπορεί να αποκλεισθεί μια επανάληψη της κυπριακής συνταγής, με κούρεμα των μεγαλοκαταθετών μεταξύ άλλων, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να απειλήσει τη χώρα με διακοπή της ροή ρευστότητας, άρα πρακτικά με έξοδό της από την ευρωζώνη. Αν είναι χώρας με «μικρό» τραπεζικό σύστημα, μάλλον θα αντιμετωπισθεί με επιείκεια, χωρίς δηλαδή κούρεμα καταθέσεων και άλλες απειλές. Δεύτερον, να αφορά τράπεζες μεγάλης χώρας (Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, Γερμανία). Εδώ κάθε μια από αυτές τις χώρες μπορεί να απειλήσει με αποχώρησή της από την ευρωζώνη δυναμιτίζοντας πρακτικά ολόκληρο το οικοδόμημα της Ε.Ε. Οπότε, δύσκολα μπορεί να υιοθετηθεί το κούρεμα καταθέσεων χωρίς τη συναίνεση της χώρας, που ασφαλώς δεν θα δοθεί. Επομένως, θα απαιτήσουν και εκτός σοβαρού απροόπτου θα πετύχουν τη χρηματοδότησή του για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών τους !

Ενόψει των παραπάνω, εκτιμώ ότι σύντομα θα επανέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων η συζήτηση για τους πόρους του μηχανισμού στήριξης, του EMS, αν βεβαίως προσβλέπουμε σε μια τραπεζική ένωση που να θωρακίζει την ευρωζώνη. Και αυτό είναι τελικά προς το συμφέρον όλων των μελών της, συμπεριλαμβανομένης και της Γερμανίας που αν και είναι μακράν η ισχυρότερη οικονομία έχει και εκείνη σοβαρά προβλήματα με σημαντικό μέρος των τραπεζών της.

Δημήτρης Τζάνας

Facebook Comments