“Η επιτήρηση θα είναι μόνιμη. Καθαρές κουβέντες αλλά όχι καθαρή έξοδος…”

Από τις αρχές του έτους προβλέπαμε ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα είναι τελικά χαμηλότερος του 2%. Η καθήλωση των ρυθμών ανάπτυξης το 2015, το 2016 και το 2017 δεν είναι απλή υπόθεση μιας καθυστέρησης τριών ετών που πήγανε ‘χαλάλι’. Δεν είναι χαλάλι. Καθηλωμένου του εθνικού εισοδήματος χάνονται τα πολλαπλασιαστικά δυνητικά οφέλη στην οικονομία. Οι συνεχείς καθυστερήσεις όχι μόνο κοστίζουν με νέους φόρους και μέτρα, αλλά εν τω μεταξύ φεύγουν και άλλοι νέοι επιστήμονες στο εξωτερικό. ‘Έτσι χαμηλώνει ο δυνητικός ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας στο μέλλον. Και αυτό κοστίζει στα παιδιά μας και τις επόμενες γενιές.

Δεν υπάρχει «καθαρή έξοδος» (‘clean exit’). Το μόνο καθαρό είναι οι καθαρές κουβέντες που πρέπει να λέμε. Δεν υπάρχει καθαρή έξοδος, τέλος τρίτου μνημονίου, αρχή τέταρτου, παρένθεση ή …αγκύλη. Η επιτήρηση από τους ευρωπαίους εταίρους μας θα είναι μόνιμη, πολύ απλά επειδή το δημόσιο χρέος της χώρας υπερβαίνει τα όρια. Η ελληνική περίπτωση χαρακτηρίζεται διαρκώς σε όλα τα διεθνή φόρα ως ειδική. Στην αρχή το 2010 ήταν πείραμα, στη μέση έγινε ειδική περίπτωση και στο τέλος παρέμεινε ακόμα μοναδική, ιδιάζουσα.

Πιθανότερο σενάριο μια ενισχυμένη προληπτική γραμμή που θα την ονομάσουν με τρόπο ώστε να πουν όλες οι πλευρές ότι τελείωσε το ‘success story’, με πολλά εισαγωγικά. Οι ευρωπαίοι επιθυμούν να κάνουμε τη δουλεία που πρέπει μέχρι τον Αύγουστο, ώστε να μπορούν να καταχωρίσουν και τη χώρα μας στον φάκελο των ‘success stories’ μετά την ευρωπαϊκή κρίση που ξεκίνησε το 2010 με την έλευση του ΔΝΤ στην Ευρωζώνη.

Υπάρχει μια πλάνη σχετικά με την καθυστέρηση σχηματισμού κυβέρνησης στη Γερμανία και τη διαπραγμάτευση για το ελληνικό ζήτημα. Δεν υπάρχει διμερής συζήτηση με τη γερμανική κυβέρνηση. Όλα είναι δρομολογημένα από τις αποφάσεις του Eurogroup.

Στα θετικά σημεία, για να μην τα βλέπουμε όλα αρνητικά, είναι η ανταλλαγή ομολόγων ώστε να κατασκευασθεί μια καμπύλη επιτοκίων και να μπορέσουμε να συμμετάσχουμε στην ποσοτική χαλάρωση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το 2018, εφόσον όμως έχουμε κάνει όλα τα minima προαπαιτούμενα. Η ΕΚΤ θα διατηρήσει το QE όλο το 2018 με μειούμενο ρυθμό.

Αποκλείεται, αν δεν έχουμε κάποιο εξωγενές «ατύχημα», να έχουμε εκλογές πριν το φθινόπωρο του 2018 και μάλιστα μην εκπλαγείτε αν τις δούμε κοντά ή μαζί με τις ευρωεκλογές. Επίσης υπάρχει το ζήτημα της προεδρικής εκλογής του 2020 που απαιτεί 180 βουλευτές για να μη διαλυθεί η Βουλή. Όλα αυτά που σας λέω, τα γνωρίζουν τόσο οι εγχώριοι όσο και οι διεθνείς επενδυτές. Για αυτό και είναι πολύ περιορισμένη η στρόφιγγα των επενδύσεων και οι επενδυτές αρχίζουν πολύ σιγά να κοιτούν την Ελλάδα κυρίως για βραχυπρόθεσμες επενδύσεις. Όμως χρειαζόμαστε μακροπρόθεσμες βιώσιμες επενδύσεις και όχι βραχυπρόθεσμες κερδοσκοπικού χαρακτήρα.

Συμπερασματικά για τη χώρα, η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να κάνει οτιδήποτε χρειασθεί, για να χρησιμοποιήσω το ‘whatever it takes’ του Ντράγκι, ώστε να φθάσουμε τον Αύγουστο υπό τις καλύτερες δυνατές προϋποθέσεις.