Από το 4ο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο για την ευρωπαϊκή πολιτική, Ρίγα 25.9.2008

 

1.      Η επίσκεψη του Ερντογάν

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

28.03.2014 Τουρκία, προεκλογική αφίσα

Η επίσκεψη του Ερντογάν στη χώρα μας απεδείχθη μεγάλο φιάσκο. Ο αρμόδιος υπουργός Εξωτερικών κ. Νίκος Κοτζιάς αποδείχτηκε ικανός μεν να τα βάζει με περιοδικά όπως το Athens Review of Books (με τη βοήθεια δικαστών που καταψηφίζουν τις δικές τους εισηγήσεις), αλλά ανίκανος να προετοιμάσει διπλωματικά μια επαφή με τον ηγέτη της χώρας που γειτονεύουμε, με την οποία αναζητείται η επίλυση των πολλών διαφορών πουν μας χωρίζουν. Έτσι βρεθήκαμε έκπληκτοι να βλέπουμε στις τηλεοράσεις μας κοκκορομαχίες του κ. Ερντογάν με τον κ. Παυλόπουλο, που θύμιζαν τηλεπαράθυρα αν όχι φοιτητικά αμφιθέατρα. Θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί αν ο κ. Παυλόπουλος είχε παραμείνει στην εθιμοτυπία όταν δέχτηκε τον Ερντογάν και δεν τον είχε προκαλέσει.

Το χειρότερο είναι ότι και η συντριπτική πλειοψηφία αναλυτών, δημοσιογράφων και κοινού εντάχθηκε σε αυτή την ποδοσφαιρική λογική και μας εξηγούσε πόσο καλά τα έχωσε στον Ερντογάν ο Τσίπρας, με «πληρωμένες απαντήσεις» και «θαρραλέα στάση». Όπως π.χ. η ατάκα «που εσείς κάνατε λειτουργία στην αγια Σοφιά, ενώ εμείς δεν κάναμε λειτουργία σε τζαμί». Αυτή η ευρυμαθής κοτσάνα ενθουσίασε τους αγράμματους οπαδούς, που δεν γνωρίζουν ότι η αγια Σοφιά χρησίμευσε ως τζαμί για 5 αιώνες, από το 1453 μέχρι το 1934, πράγμα που δεν συμβαίνει με κανένα τζαμί στην Ελλάδα. Ούτε ότι η Αθήνα είναι η μοναδική ευρωπαϊκή πρωτεύουσα που δεν έχει τζαμί, ενώ στην Κωνσταντινούπολη υπάρχουν περισσότερες από 60 ορθόδοξες εκκλησίες που λειτουργούν.

Το κυριότερο νέο -που το μάθαμε εκ χειλέων Ερντογάν- είναι ότι ο κ. Τσίπρας του είχε υποσχεθεί ότι θα του παρέδιδε τους 8 Τούρκους αξιωματικούς που ήρθαν στη χώρα μας ως πρόσφυγες και ζήτησαν άσυλο. Αγνοώντας μάλιστα ότι υπάρχει και δικαστική εξουσία. Μια ακόμα όψη του «αριστερού πλεονεκτήματος».

Προφανώς, για την προσέγγιση των δυο χωρών, αν υποθέσουμε ότι αυτός ήταν ο στόχος της πρόσκλησης του Τούρκου ηγέτη, δεν έγινε λόγος συγκεκριμένος. Το φιάσκο Ερντογάν το χρεώνεται ο κ. Τσίπρας μετά το φιάσκο Τράμπ και νωρίτερα το φιάσκο Κλίντον. Ο ερασιτεχνισμός πάντα με φόβιζε. Και μαζί με την ιδιοτέλεια, αποτελούν εκρηκτικό μείγμα.

*

Μια χώρα που θέλει πράγματι να διαπραγματευτεί την προσέγγιση με άλλη χώρα, που θέλει να αποτρέψει την παραβίαση του διεθνούς δικαίου από τους γείτονες, φροντίζει να έχει φυλαγμένα τα δικά της νώτα από παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που την καθιστούν ένοχο στα μάτια του γείτονα, αλλά και της διεθνούς κοινότητας. Και τούτο, ανεξάρτητα από τις παραβιάσεις που έχει κάνει ο γείτονας. Δεν χωρούν συμψηφισμοί για το ποιος είναι πιο κακός και αυτό δεν αποφεύχθηκε στις 7 Δεκεμβρίου.

Ας δούμε όμως συνοπτικά την κατάσταση των δυο μειονοτήτων. Της Κωνσταντινούπολης (με Ίμβρο και Τένεδο) και της Δυτικής Θράκης.

2.      Η ελληνική μειονότητα της Τουρκίας.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Σεπτέμβριος 1955. Κων/πολη. Ο στρατιωτικός νόμος δεν τέθηκε σε ισχύ πριν ο όχλος εξαντλήσει την καταστρεπτική μανία του στις περιουσίες των Ελλήνων.

Στον ισολογισμό θυμάτων των δυο μειονοτήτων είναι εύκολο να βγούμε από πάνω: η τουρκική μειονότητα στην Ελλάδα αριθμεί περίπου 100.000 άτομα, ενώ η ελληνική μειονότητα στην Τουρκία αριθμεί με το ζόρι 4.000 άτομα και αυτό οφείλεται στους διωγμούς της από τουρκικές κυβερνήσεις. Ο πίνακας που ακολουθεί είναι από μόνος του αποδεικτικό στοιχείο:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Πρόχειρα θυμάμαι τις βασικές διώξεις των Ελλήνων:

–          Τον «Φόρο Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας» (Varlik Vergisi) του 1942, με βάση όχι το ύψος της περιουσίας αλλά την ταυτότητα του φορολογούμενου. Όσοι δεν είχαν να πληρώσουν στέλνονταν σε καταναγκαστικά έργα. Εγκατέλειψαν έτσι την Τουρκία πολλοί Έλληνες, Αρμένιοι και Εβραίοι.

–          Το πογκρόμ του Σεπτέμβρη 1955.

–          Τις μαζικές απελάσεις όσων Ελλήνων δεν ήσαν Τούρκοι υπήκοοι το 1964. Μαζί με αυτούς έφυγαν και μέλη της μειονότητας (Τούρκοι υπήκοοι) που ήσαν συγγενείς

–          Τα «αντίποινα» για όσους Τουρκοκύπριους σκότωνε ο Γρίβας το 1955-1960.

3.      Η μειονότητα της Θράκης

 

 

 

 

 

 

 

 

 

29.01.1990 Ελληνική νύχτα κρυστάλλων

Όμως για όλα αυτά, οι κάτοικοι της μειονότητας της Δυτικής Θράκης δεν φταίνε σε τίποτα. Έχουν υποστεί στο παρελθόν και αυτοί αρκετές διώξεις. Όπως γράφει η Χριστίνα Ταχιάου2 «Δεν είχαν τη δυνατότητα να εκδίδουν οικοδομικές άδειες, ή να μεταβιβάζουν ελεύθερα ακίνητα, αυτοκίνητα, γεωργικούς ελκυστήρες κλπ. Οι περιορισμοί ήταν όντως ασφυκτικοί. Απαγορευόταν η μεταβίβαση από Χριστιανό σε Μουσουλμάνο. Προκειμένου οι Μουσουλμάνοι να μεταβιβάσουν εμπράγματη και κινητή περιουσία τους, περνούσαν από Επιτροπή που αποτελούνταν από εκπροσώπους των υπουργείων Γεωργίας, Οικονομικών και Εθνικής Άμυνας».

Τα πράγματα διορθώθηκαν από την κυβέρνηση Κωνσταντίνου Μητσοτάκη το 1991. Επιτράπηκε η αγοραπωλησία ακινήτων, η επισκευή σπιτιών και τζαμιών, η απόκτηση άδειας αυτοκινήτων και τρακτέρ, το άνοιγμα καφενείων και μαγαζιών ηλεκτρικών ειδών.

Το 1999 δημοσιεύτηκε σχετική έκθεση της διεθνούς ΜΚΟ Human Rights Watch, που αναγνωρίζει τα εξής θετικά κυβερνητικά μέτρα:

– Την κατάργηση του άρθρου 19 του κώδικα ιθαγένειας, αν και χωρίς αναδρομική ισχύ.

– Την κατάργηση των περιορισμών εισόδου στις παραμεθόριες περιοχές, αν και μόνο για τους Έλληνες υπηκόους.

– Την ποσόστωση στην εισαγωγή μειονοτικών στα ελληνικά πανεπιστήμια. Το ακαδημαϊκό έτος 97-98 κρατήθηκαν για τη μειονότητα 334 θέσεις, έδωσαν εξετάσεις 120 υποψήφιοι και εισήχθησαν 114. Tην προηγούμενη χρονιά είχαν εισαχθεί 74.

– Την αντικατάσταση των διορισμένων με αιρετούς νομάρχες, που είναι πιο ευαίσθητοι στις ανάγκες της μειονότητας, αφού εξαρτώνται από την ψήφο τους.

Παρ όλα αυτά, η έκθεση επισημαίνει τις συνεχιζόμενες διακρίσεις εις βάρος της μειονότητας, που είναι:

·         η άρνηση της εθνικής ταυτότητας,

·         η άρνηση της ελληνικής υπηκοότητας σ εκείνους που την έχασαν με το άρθρο 19,

·         η άρνηση του δικαιώματος εκλογής μουφτή,

·         ο έλεγχος της βακουφικής περιουσίας,

·         διακρίσεις στην εκπαίδευση,

·         αστυνομοκρατία,

·         περιορισμοί στην ελευθερία έκφρασης,

·         διακρίσεις στις προσλήψεις στο δημόσιο,

·         εμπόδια στην επισκευή των τζαμιών.

 

Η άρνηση της εθνικής ταυτότητας

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2009, σύληση τζαμιού στη Θράκη

Η ονομασία της μειονότητας της Θράκης έχει περάσει από διάφορες φάσεις.

Όταν το 1923 υπογράφτηκε η συνθήκη της Λωζάννης, η μειονότητα χαρακτηρίστηκε “μουσουλμανική”. Αργότερα ο Τούρκος ηγέτης Κεμάλ Ατατούρκ προσπάθησε να δημιουργήσει κοσμικό – εθνικό κράτος και βρήκε αντίσταση από τους συντηρητικούς ισλαμιστές, αντίσταση που αξιοποίησε ο Ερντογάν ο οποίος σήμερα τείνει να ανατρέψει το καθεστώς που δημιούργησε ο Κεμάλ.

Οι ελληνικές κυβερνήσεις στάθηκαν στο πλευρό των Κεμαλιστών. Από τις αρχές του ψυχρού πολέμου ονόμαζαν τη μειονότητα “τουρκική“, πράγμα που επικυρώθηκε και με τον νόμο 3065/54. Από το 1955, με την επιδείνωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, οι ελληνικές κυβερνήσεις επέστρεψαν βαθμιαία στον όρο “μουσουλμανική”, επικαλούμενες τη συνθήκη της Λωζάννης, αλλά και το γεγονός ότι η μειονότητα δεν αποτελείται αποκλειστικά από τουρκογενείς, αλλά περιλαμβάνει και Πομάκους (σλαβογενείς μουσουλμάνους με γλώσσα που είναι βουλγαρική διάλεκτος) καθώς και Ρομά (Τσιγγάνους).

Πράγματι, φαίνεται ότι οι Τούρκοι αποτελούν το 65-75% της μειονότητας, οι Πομάκοι το 15-25% και οι Ρομά το 5-10%. Οι δύο τελευταίες ομάδες, όμως, κυρίως λόγω της ενιαίας δυσμενούς αντιμετώπισης της μειονότητας από την ελληνική πολιτεία, τείνουν να ταυτιστούν με την ισχυρότερη μειονοτική μονάδα. Έτσι, η συνολική μειονότητα σήμερα αυτοχαρακτηρίζεται σε μέγιστο βαθμό “τουρκική”, παρά τις καθυστερημένες προσπάθειες της κυβέρνησης να τονώσει τον πομάκικο εθνικισμό.

Η συνεχιζόμενη άρνηση της ελληνικής κυβέρνησης να αναγνωρίσει εθνικά χαρακτηριστικά στη μειονότητα έχει ως αποτέλεσμα τη διάλυση συλλόγων και οργανώσεων που περιλαμβάνουν στον τίτλο τους το επίθετο “τουρκικός”  και τις καταδίκες στο δικαστήριο ατόμων που δημόσια δηλώνουν ότι έχουν “τουρκική συνείδηση”, για “διατάραξη κοινής ειρήνης” και τον υπολανθάνοντα χαρακτηρισμό του πράκτορα της τουρκικής κυβέρνησης. Η κυβέρνηση έφτασε στο σημείο να μην εφαρμόζει ακόμα και απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) στο οποίο είχε προσφύγει ο σύλλογος «Ένωσης Τούρκων Διδασκάλων Θράκης». Το θέμα τελείωσε πριν μόλις 2 μήνες με υπερψήφιση από τη Βουλή της νομιμοποίησής του. Μάλιστα, η νομιμοποίηση υπερψηφίστηκε από όλα τα κόμματα πλην των ακραίων (Χρυσή Αυγή και ΚΚΕ) και της «Ένωσης Κεντρώων».

Αυτό όμως δεν έλυσε το γενικότερο πρόβλημα της αναγνώρισης εθνικών ταυτοτήτων. Και ο Ερντογάν είχε δίκιο όταν είπε: «Στη Δυτική Θράκη δεν μπορούν να χωνέψουν ούτε τη λέξη “τουρκική”».

Ο διορισμός μουφτή

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Προεκλογική αφίσα του Άδωνι Γεωργιάδη στις εκλογές για Περιφερειάρχη, 7.11.2010

Ο θεσμός του “μουφτή” είναι θεσμός μουσουλμάνου θρησκευτικού ηγέτη, αλλά και δικαστή, για υποθέσεις γάμων, διαζυγίων και ιδιοκτησιακών διαφορών. Επίσης ο μουφτής επιστατεί την εκπαίδευση και τη λειτουργία των “βακουφίων” (ανθρωπιστικών ιδρυμάτων) της μειονότητας.

Υπάρχουν δύο μουφτήδες, ένας στην Ξάνθη και ένας στην Κομοτηνή.

Σύμφωνα με τη συνθήκη της Λωζάννης, αλλά και με τον Ν. 2345/1920, οι μουφτήδες εκλέγονταν από τον μειονοτικό πληθυσμό. Οι παραβιάσεις ξεκίνησαν από την εποχή της χούντας, που το 1973 διόρισε αυθαίρετα πρόεδρο βακουφίου έναν μη μουσουλμάνο. Στη συνέχεια ο νόμος 1091/80 της Ν.Δ. όρισε τον νομάρχη ελεγκτή της βακουφικής περιουσίας, με αρμοδιότητα να εγκρίνει όλες τις δαπάνες (παρόμοιο μέτρο πήρε βέβαια η τουρκική κυβέρνηση για τις περιουσίες των ελληνικών ιδρυμάτων της Κων/πολης). Αργότερα, το 1990, η κυβέρνηση προχώρησε στην ολοκληρωτική κατάργηση του παλαιού νόμου και επέβαλε με νέο νόμο (1920/1991) τον διορισμό από αυτή των μουφτήδων αντί της εκλογής τους. Η μειονότητα προχώρησε, με τη σειρά της, σε εκλογές, με αποτέλεσμα να υπάρχουν σήμερα δύο μουφτήδες στην Ξάνθη και δύο στην Κομοτηνή. Δικαιολογία της κυβέρνησης για τον διορισμό των μουφτήδων είναι ότι αυτοί πληρώνονται από το κράτος (εντούτοις, ο ορθόδοξος Αρχιεπίσκοπος που επίσης πληρώνεται από το κράτος, εκλέγεται) και ότι ασκούν διοικητική εξουσία.

Στην πραγματικότητα η εξουσία τους στην εκπαίδευση και στη βακουφική περιουσία είναι ανύπαρκτη, ενώ για γάμους, διαζύγια και ιδιοκτησιακές διαφορές τα μέλη της μειονότητας έχουν το δικαίωμα να προσφύγουν στις αρμόδιες αρχές του ελληνικού κράτους.

Συνέπεια των παραπάνω είναι οι απανωτές καταδίκες των εκλεγμένων μουφτήδων για “αντιποίηση αρχής“. Οι θρησκευτικές διακρίσεις, όμως, γίνονται ορατές και από τα εμπόδια που προβάλλει η κυβέρνηση στην ανέγερση και την επισκευή των τζαμιών, παρεμποδίζοντας την έκδοση οικοδομικών αδειών ή περιορίζοντας το ύψος των μιναρέδων.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Επιτρεπόμενο ύψος μιναρέ (7,5 μ.) από τον τότε (2008) υπουργό Ευριπίδη Στυλιανίδη

 

Συνεπώς, ο Ερντογάν είχε δίκιο όταν είπε: «Στη Δυτική Θράκη δεν μπορούν να εκλέξουν τον αρχιμουφτή τους» για να καταλήξει πως «δεν εφαρμόζεται η Συνθήκη της Λωζάννης».

Τόσο η εθνική ταυτότητα, όσο και η θρησκευτική αυτονομία προβλέπονται στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση –Πλαίσιο για την Προστασία των Εθνικών Μειονοτήτων (Framework Convention for the Protection of National Minorities). Την έχει κυρώσει μέχρι και η Βοσνία, με τα τόσα μειονοτικά προβλήματα, αλλά όχι η Ελλάδα, αν και την υπέγραψε το 1997 δια του τότε ΥΠΕΞ Γιώργου Παπανδρέου.

4.      Συμπέρασμα

2007: Συνάντηση φιλίας Ελλήνων και Τούρκων κολυμβητών μεταξύ των πόλεων Σύμης και Ντάτσα (10 χλμ)

Για τους διάφορους “ελληνόψυχους” και τους τηρούντες λογιστικά βιβλία του ισοζυγίου καταπιέσεων και παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τις δύο κυβερνήσεις, την ελληνική και την τουρκική, τα συμπεράσματα που μπορούν να βγουν από την έκθεση, που δόθηκε στηδημοσιότητα μόλις σήμερα, είναι:

α. Οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν είναι “αναμάρτητες” στις διακρίσεις κατά της τουρκικής μειονότητας.

β. Η πολιτική των αντιποίνων τιμωρεί αθώους ανθρώπους, ανάμεσά τους και ομοεθνείς μας, που ζουν σε γειτονικές χώρες, για πράξεις που αυτοί δεν διέπραξαν. Αν η πολιτική των αντιποίνων οξυνθεί, μπορεί να φθάσουμε σε ανεξέλεγκτες και τραγικές καταστάσεις, αντίστοιχες με εκείνη μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων.

γ. Η πολιτική των διακρίσεων κατά των μειονοτήτων της χώρας μας δεν εξυπηρετεί κανένα «εθνικό θέμα» μας. Ιδιαίτερα σήμερα που τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν μπει στην ατζέντα της διεθνούς πολιτικής. Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει η Τουρκία λόγω των παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι χαρακτηριστικές.

δ. Είναι απαραίτητο να επισημάνω ότι το ίδιο πρόβλημα με τη νομιμοποίηση της «Ένωσης Τούρκων Διδασκάλων» έχει η ελληνική κυβέρνηση με τον σύλλογο «Στέγη Μακεδονικού Πολιτισμού». Για την υπόθεση αυτή έχει επίσης καταδικαστεί η Ελλάδα από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και έχει αγνοήσει την απόφασή του. Ο σύλλογος αυτός ανήκει σε μια μειονότητα που δεν έχει καν αναγνωριστεί ως τέτοια: τη μακεδονική μειονότητα. Πώς θα απαιτεί η Ελλάδα από την Τουρκία και τις άλλες χώρες να συμμορφώνονται με τις αποφάσεις αυτού του Δικαστηρίου; Η ειρωνεία της σοβαρότητάς μας είναι η μόλις προχτεσινή (9.12.2017) δήλωση του πρωθυπουργού από το Βελιγράδι: «Μόνο μέσα από τη συνεργασία, την αλληλεγγύη και τον σεβασμό στο διεθνές Δίκαιο και τις διεθνείς συμβάσεις μπορούμε να ζήσουμε ειρηνικά στην περιοχή των Βαλκανίων». Αλλά βέβαια πόσο βάρος έχουν γενικά οι δηλώσεις του κ. Τσίπρα ώστε να δώσουμε βάρος σε αυτήν;

——————————————————————

1 Ο Διονύσης Γουσέτης είναι κάτοχος του βραβείου Ιπεκτσί, ελληνο-τουρκικής φιλίας

2 http://www.protagon.gr/themata/i-meionotita-i-agnoia-oi-mythoi-ki-o-erntogan-44341530589

Facebook Comments