Η αποκαθήλωση του Ευκλείδη

Στο Προγραμματικό Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ το 2010 πριν αποχωρήσει  η ομάδα Κουβέλη υπήρξε μια σφοδρή αντιπαράθεση του Ευκλείδη Τσακαλώτου με τον Δημήτρη Χατζησωκράτη. Η ανταλλαγή πυρών τότε πέρασε σε δεύτερη μοίρα καθώς τα φώτα της δημοσιότητας είχαν εστιάσει στην κορυφή. Ο Χατζησωκράτης μιλώντας στην γραμμή Κουβέλη ‘κάνουμε ότι μπορούμε’ εισέπραξε την χλεύη του Τσακαλώτου που έβγαλε έναν πύρινο λόγο με κορωνίδα ‘να τελειώνουμε με την λιτότητα και το νεοφιλελευθερισμό’.

Οι παλιοί του ΣΥΡΙΖΑ ακόμα θυμούνται τον μαχητικό –τότε- Ευκλείδη- να μιλάει για την «οικονομία των αναγκών» και τον Δημήτρη Χατζησωκράτη να του απαντάει ότι «αυτά είναι αριστερισμοί».

Ο Ευκλείδης είναι από τους παλιούς του Συνασπισμού. Προερχόμενος από το ΚΚΕ –Εσωτερικού , μέλος της Οργάνωσης Λονδίνου, με μέντορα τον επίσης αγγλοτραφή Κώστα Γαβρόγλου (για τον οποίο οι φήμες λένε ότι τον προτείνει στην θέση του Νίκου Φίλη στο υπουργείο Παιδείας).  Μάλιστα παλιά αρθρογραφούσε στην εφημερίδα ‘Αυγή’ και συνυπέγραφε μαζί με την …Αντιγόνη Λυμπεράκη.

Μπαίνει στον ΣΥΝ και αποκτά ισχυρές σχέσεις με την οργάνωση της Πρέβεζας η οποία είναι ο τόπος καταγωγής του. Τα πρώτα χρόνια που κατεβαίνει στις εκλογές για να κλείσει το ψηφοδέλτιο κατεβαίνει στην Πρέβεζα και παραμένεις εγγεγραμμένο μέλος εκεί επιδεικτικά και αποφασιστικά για να ενισχύσει το κόμμα στην επαρχία κι όχι στα σαλόνια της Αθήνας.

Εντελώς αρνητικός στην ιδέα να κάνει πολιτική καριέρα έρχεται με το ζόρι στην Β’ Αθήνας το 2012 και κατεβαίνει στις εκλογές για να ενισχύσει το ψηφοδέλτιο κατόπιν πιέσεων του κόμματος.

Όταν έρχεται από την Αγγλία στην Ελλάδα είναι κάπως liberal-αριστερός. Στον Συνασπισμό συναντιέται με το περίφημο «Κοκκινοπράσινο» (Χριστόφορος Παπαδόπουλος) και ριζοσπαστικοποιείται. Είναι η εποχή που γράφει και βιβλίο «Οι Αξίες και η Αξία της Αριστεράς’ και πως αυτή κρίνεται κάθε μέρα.  Ιδιαίτερα μαχητικός και ριζοσπαστικός, ακόμα του αρέσουν τα ακαδημαϊκά του καθήκοντα –διδάσκει στην πρώην ΑΣΟΕΕ.

Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ το 2012  τον βρίσκει σε επαναστατικό οίστρο. Εκλέγεται βουλευτής Β Αθήνας, μετέχει στις πλατείες, ο λόγος του είναι πύρινος , πάντα κατά της λιτότητας και του νεοφιλελευθερισμού. Οσο και να ψάξεις δεν θα βρεις την λέξη ‘έντιμος συμβιβασμός’ στο λεξιλόγιό του. Ούτε την φράση «κάνουμε ότι καλύτερο μπορούμε με δεδομένες τις συνθήκες».

Παρ’ότι οικονομολόγος δεν εντάσσεται στον στενό πυρήνα της ομάδας των οικονομολόγων του ΣΥΡΙΖΑ στην οποία κυριαρχούν οι Δραγασάκης. Μηλιός, και Σταθάκης.

Στο εσωτερικό debate του 2014  από την μια πλευρά είναι οι Τσίπρας-Παππάς-Μηλιός-Βούτσης και οι «53» οι οποίοι εκτιμούν πως η κυβέρνηση Σαμαρά πρέπει να πέσει τον Γενάρη του ’15 με αφορμή την Προεδρική εκλογή και από την άλλη οι Σταθάκης και Τσακαλώτος οι οποίοι εκφράζουν κάποιες αμφιβολίες με το σκεπτικό πως η οικονομία δεν είναι σε καλή κατάσταση για να παραλάβει η κυβέρνηση της Αριστεράς.

Ο ίδιος δεν έχει μιλήσει ποτέ δημόσια γι’ αυτό το θέμα.

Στην πρώτη κυβέρνηση της Αριστεράς οι Τσίπρας-Παππάς θέλουν υπουργό Οικονομικών το Γιάνη Βαρουφάκη. Ο Γιάνης, στενός φίλος με τον Ευκλείδη –τον είχε στηρίξει στην ακαδημαϊκή μεταγραφή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών- δέχεται και βάζει ως όρο να είναι ο Τσακαλώτος στο οικονομικό επιτελείο.  Γιάνης και Ευκλείδης έχουν χημεία.

Τελικά τον βάζουν αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών με αρμοδιότητα τις Διεθνείς Οικονομικές Σχέσεις και στο Οικονομικών πάει ο Γ. Χουλιαράκης.

Έτσι παρακολουθεί την διαπραγμάτευση χωρίς να επωμίζεται κόστος.

Κομματικά έχει ενταχθεί από το καλοκαίρι του 2014 στην ομάδα των ‘53’ και μάλιστα φέρετε να είναι ‘αρχηγός  της’ παρότι την γραμμή την δίνει πάντα ο Χριστόφορος Παπαδόπουλος. Η σχέση του με το κόμμα γίνεται σημαντική, αποκτά επηρροή.

Προς το τέλος της άνοιξης του 2015 η κατάσταση στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης είναι Φαρ Ουέστ: ο Γιάνης το πηγαίνει αλλού, οι θεσμοί σκληραίνουν, και το οικονομικό του επιτελείο Βαρουφάκης, Δραγασάκης, Χουλιαράκης, Σαγιάς) είναι σκοτωμένοι μεταξύ τους. Δεν μιλιούνται.

Ο Τσίπρας αναζητά τρόπο ν΄ανακτήσει το κοντρόλ.

Η «λύση Τσακαλώτου» προβάλει ως η μοναδική εφικτή.

Με τον Γιάνη ΥΠΟΙΚ, δημιουργείται ένα νέο όργανο, η περίφημη ομάδα διαπραγμάτευσης της τότε κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ της οποίας  συντονιστής τοποθετείται, -μαντέψτε- ο απλ. ΥΠΕΞ Ευκλείδης Τσακαλώτος. Είναι ο μόνος στον οποίο μιλάει ο Γιάνης.

Ο ρόλος του εξελλίσεται ραγδαία. μετέπειτα Το βράδυ του δημοψηφίσματος ο Γιάνης παραιτείται. Ο Τσακαλώτος προβάλλει εκείνη την στιγμή ως η απόλυτη λύση για τον Τσίπρα: έχει αριστερή ρητορική στο κομματικό ακροατήριο, γνωρίζει την διαπραγμάτευση από μέσα από την θέση του Συντονιστή, κι ο Σόϊμπλε δείχνει να τον αποδέχεται. Ο Ευκλείδης που δεν ήθελε να φύγει από την Πρέβεζα δέχεται να γίνει ΥΠΟΙΚ και να μπει κατευθείαν στο Eurogroup.

Η περίφημη  17ωρη διαπραγμάτευση και η συμφωνία για το 3^ο Μνημόνιο φέρουν ακέραια την δική του υπογραφή. Σε αυτή την συμφωνία περιλαμβάνεται η μείωση του αφορολόγητου στις περίπου 5000, η περικοπή συντάξεων, η περικοπή του ΕΚΑΣ, του επιδόματος πετρελαίου θέρμανσης, η αύξηση ΦΠΑ από το 23 στο 24%, η επέκταση εφαρμογής του στα νησιά, και φυσικά τα πλεονάσματα 3,5% και η επιλογή της υπερ-φορολόγησης των συνεπών φορολογουμένων οι οποίοι δεν μπορούν να ξεφύγουν από την Εφορία.

Είναι πετυχημένος. Ελέγχει τους  βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, τον δέχονται οι ξένοι, ο Τσίπρας έχει τον θεωρητικά ‘αρχηγό’ των «53» όχι απλά στην κυβέρνηση αλλά στο υπουργείο Οικονομικών.

Ο ίδιος ο Ευκλείδης μπαίνει σ’ αυτή την ιστορία «υποφέροντας»  και στις δημόσιες τοποθετήσεις του εξυφαίνει το αφήγημα «μπήκα για να σώσω ότι σώζεται». Στις κομματικές συγκεντρώσεις των 53 μιλάει  με πάθος για  τα εργασιακά και την παιδική φτώχεια. Όταν στριμώχνεται, θυμάται και ολίγον από «παράλληλο πρόγραμμα» πχ σύμφωνο συμβίωσης και νομική αναγνώριση φύλου , τα οποία ωστόσο η κυβέρνηση ‘περνάει’ με τις ψήφους προθύμων της αντιπολίτευσης αφήνοντας ‘αλώβητο’ το αξιακό οπλοστάσιο των ΑΝΕΛ.

Οι πύρινοι λόγοι για το τέλος της λιτότητας και του νεοφιλευθερισμού ξεχνιούνται στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Τώρα ο Ευκλείδης αναλαμβάνει να δώσει φύλλο συκής στους βουλευτές, να τους πείσει να ψηφίσουν πχ το αυτόφωρο σε όσους εμποδίζουν τους πλειστηριασμούς.   Εμβληματικές μορφές των ‘53’ όπως η Τασία , ο Δρίτσας και ο ίδιος ο Χριστόφορος κουρνιάζουν μαζί του στη νέα ‘γραμμή’. Η κοινωνία βυθίζεται στην άβυσσο, περνούν καλά,  μόνο όσοι κλέβουν την εφορία, όπως πάντα δηλαδή. Οι φτωχότεροι ζουν με το ξεροκόμματο που περιμένουν να μοιράσει ο Τσίπρας τα Χριστούγεννα. Οι συνεπείς ωθούνται στην εξαθλίωση.

Όμως ο Ευκλείδης και οι συνοδοιπόροι του πιστεύουν αλήθεια ότι «κάνουν ότι μπορούν».

Έτσι θα είναι ο δρόμος έως το καλοκαίρι του 2018.

Σε μια γωνιά ο Δημήτρης Χατζησωκράτης μπορεί να χαμογελάει πικρά από την αποκαθήλωση του Τσακαλώτου. Η προσχώρησή του Ευκλείδη στην γραμμή «κάνουμε ότι μπορούμε στο δεδομένο πλαίσιο», άργησε λίγο αλλά ήρθε ως συνειδητή επιλογή.

Σε μια γωνία της βιβλιοθήκης του κ. Τσακαλώτου ίσως τα δύο βιβλία που συνυπέγραψε με τον Χρήστο Λάσκο «22 πράγματα που μας λένε για την Ελληνική κρίση και ΔΕΝ είναι έτσι» και «Από τον Κέυνς στην Θάτσερ χωρίς επιστροφή-καπιταλιστικές κρίσεις, σοσιαλιστικές ανάγκες, σοσιαλισμός» κάτι του θυμίζουν.

Όπως παρατηρεί σύντροφός του από την ομάδα των ‘53’ –όχι βουλευτής- η αμηχανία του Ευκλείδη φαίνεται πλέον στα ελληνικά του. Όσο μεγαλώνει η αμηχανία, τόσο χειροτερεύουν τα ελληνικά του.