Όταν η Αγκελα Μέρκελ συναντήσει τον Πρόεδρο Ομπάμα στην Ουάσιγκτον, θα την υποδεχτούν ως την ηγέτιδα της Ευρώπης στην οικονομική πολιτική. Ο καθοριστικός ρόλος της Γερμανίας στην κρίση της ευρωζώνης και η οικονομικής ισχύς της σε σχέση με άλλες χώρες της Ε.Ε. σημαίνουν ότι η Γερμανίδα καγκελάριος είναι σήμερα η πιο ισχυρή πολιτική μορφή της Ευρώπης.

Αλλά ένα ερώτημα θα πλανάται πάνω από την κα Μέρκελ καθώς θα διασχίζει τους πολιτικούς διαδρόμους της Ουάσιγκτον: Είναι προετοιμασμένη επίσης να αναλάβει ηγέτης στην εξωτερική πολιτική και την ασφάλεια της Ε.Ε., ειδικά στις συνδιαλλαγές με την Ρωσία του Βλάντιμιρ Πούτιν;

Από τότε που ξέσπασε η κρίση με την Ουκρανία, η Α. Merkel έχει φανεί πιο επικριτική έναντι του Ρώσου προέδρου, απ όσο τόλμησε ποτέ προκάτοχός της. Καθώς ο κ. Πούτιν προχωρούσε στην προσάρτηση της Κριμαίας, τον κατηγόρησε ότι καταφεύγει στο «νόμο της ζούγκλας». Είπε ότι, αν η Ρωσία συνέχιζε την επιθετική πολιτική της, «εμείς, τα γειτονικά κράτη, θα το εκλαμβάναμε ως απειλή εναντίον μας.» Στην καρδιά της, η κα Μέρκελ πάντα βλέπει τον κ. Πούτιν ως τον γερμανόφωνο πράκτορα της KGB που ήταν κάποτε.

Όμως, μολονότι οι φορές που μίλησε θαρραλέα προκάλεσαν έκπληξη, οι δηλώσεις επισκιάστηκαν από τις ανοιχτές διαφορές με την γερμανική πολιτική επιχειρηματική ελίτ, για το πώς θα αντιμετωπιστεί η σχέση με το ν κ. Πούτιν. Οι κυβερνητικοί εταίροι της κας Μέρκελ, οι Σοσιαλδημοκράτες, παραμένουν δεμένοι με την παραδοσιακή «ανατολική προσέγγιση» του Ostpolitik. Οι κορυφαίοι επιχειρηματίες της Γερμανίας –που αντιμετωπίζουν την Ρωσία ως βασική πηγή ενεργειακών πόρων- ανησυχούν για τις κυρώσεις. Η γερμανική οργή για τις δραστηριότητες της αμερικανικής υπηρεσίας ασφαλείας National Security Agency, που υπέκλεψε το τηλέφωνο της κας Μέρκελ, θεωρείται συχνά στο Βερολίνο ως λόγος για να ανησυχεί περισσότερο για την Ουάσιγκτον παρά για την Μόσχα.

Η δύσκολη θέση της Γερμανίας σε σχέση με την Ρωσία έχει βαθιές ρίζες και είναι κατανοητή με σεβασμό. Οι μνήμες του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, όπου 20 εκατομμύρια Ρώσοι έχασαν την ζωή τους στον αγώνα κατά του ναζισμού, παραμένει προφανής ανασταλτικός παράγοντας για μια γερμανική επιθετικότητα. Η γερμανική πολιτική ελίτ θα παραμένει πάντα ευγνώμων στην Μόσχα, που δεν της στάθηκε εμπόδιο στην επανένωση του έθνους. Ωστόσο, το ένστικτο της Γερμανίας να δρα ως ειδικός διαπραγματευτής της Ρωσίας στην Ευρώπη, πρέπει να τεθεί υπό έλεγχο.

Υπό την ηγεσία Πούτιν, η Ρωσία εισέρχεται σε μια νέα φάση, όπου ο εθνικισμός και ο ρεβανσισμός κερδίζουν το πάνω χέρι. Η γερμανική πολιτική καθοδηγείται επί μακρόν από την πεποίθηση ότι η ρωσική πολιτική κουλτούρα μπορεί να μεταμορφωθεί μέσω της οικονομικής συναλλαγής. Αυτές οι ψευδαισθήσεις, που έφτασαν στο απόγειό τους όταν ήταν Πρόεδρος ο Μεντβέντεφ έπρεπε να έχουν σβηστεί από καιρό.

Η Γερμανία πρέπει επίσης να βγει μπροστά αναλαμβάνοντας έναν μεγαλύτερο ρόλο στην ευρωπαϊκή πολιτική ασφάλειας πιο γενικά. Η Ευρώπη δεν θα μπορέσει να επιδείξει διεθνή ηγετικό ρόλο στην άμυνα και την διπλωματία, αν δεν ξεκολλήσει η Γερμανία από το τωρινό τέλμα. Μέχρι στιγμής, η Βρετανία και η Γαλλία παίζουν τους βασικούς ρόλους στην ασφάλεια της Ευρώπης. Αλλά οι οικονομικές πιέσεις, μεταξύ άλλων παραγόντων, περιορίζουν όσα μπορούν να κάνουν στρατιωτικά και τα δύο κράτη. Όπως έχει δηλώσει ο Γερμανός Πρόεδρος, η Γερμανία δεν μπορεί να χρησιμοποιεί τις ενοχές της για το παρελθόν, ως αφορμή για να αποφεύγει τις επαφές με τον ευρύτερο κόσμο.

Στην Ουάσιγκτον, η κα Μέρκελ θα έχει μια καλή ευκαιρία να επηρεάσει την προσέγγιση του Αμερικανού προέδρου στην Ρωσία. Από τις πιο πρόσφατες ενημερώσεις του Λευκού Οίκου, προκύπτει ότι η κυβέρνηση Ομπάμα θέλει να υιοθετήσει την ψυχροπολεμική στρατηγική της αναχαίτισης, αποκόβοντας τους οικονομικούς δεσμούς της Ρωσίας με τον υπόλοιπο κόσμο και εξοστρακίζοντας στο περιθώριο τον κ. Πούτιν. Μια τέτοια προσέγγιση θα ήταν αυτοκαταστροφική. Η Ρωσία πρέπει οπωσδήποτε να συμμετέχει στην όποια συμβιβαστική λύση βρεθεί για την κρίση στην Ουκρανία.

Όμως ενώ η διπλωματική οδός θα πρέπει να παραμείνει ανοιχτή στην συμμετοχή της Ρωσίας, η γερμανική πολιτική ελίτ δεν μπορεί να συνεχίζει να ζει με αυταπάτες για το τι είδους ηγέτης έχει γίνει ο κ. Πούτιν.

Η Ρωσία διαλύει θεμελιώδεις κανόνες που αφορούν τη μεταπολεμική τακτοποίηση στην Ευρώπη. Η Γερμανία δεν μπορεί να συνεχίσει να κάνει ότι δεν βλέπει.

ΠΗΓΗ: FT.com

Facebook Comments