Πόσο πιστευτά είναι το “σχέδιο ανάπτυξης” της Σκωτίας και οι περαιτέρω μεταβιβάσεις εξουσιών;

Έχοντας παρακολουθήσει, τόσο από προσωπικό ενδιαφέρον όσο και ερευνητικά, την καμπάνια υπέρ του “Ναι” και του “Όχι” στην ανεξαρτησία της Σκωτίας, το ερώτημα που τίθεται είναι το εξής: “Too little, too late”; Πόσο πιστευτά είναι το “σχέδιο ανάπτυξης” της Σκωτίας και οι περαιτέρω μεταβιβάσεις εξουσιών (“Devolution Max”) λίγες μόλις ημέρες πριν το δημοψήφισμα;

1) Ο “Πρώτος Υπουργός” (First Minister) της Σκωτίας Alex Salmond κατόρθωσε – και αυτό είναι πολύ μεγάλη επιτυχία – να κατοχυρώσει την ψήφο υπέρ του “Ναι” στην ανεξαρτησία ως τη γνήσια φιλοευρωπαϊκή ψήφο, παρουσιάζοντας την Αγγλία ως τη χώρα που διαρκώς θέτει προσκόμματα στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ζητώντας αυτοεξαιρέσεις από το κοινοτικό κεκτημένο, με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα την εξαίρεσή της από τον ενιαίο χώρο Σένγκεν, την αμφισβήτηση της δικαιοδοσίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και εσχάτως, την προσπάθεια περιορισμού ακόμα και της εσωτερικής μετανάστευσης από άλλα κράτη μέλη της ΕΕ προς το Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ), κάτι που πλήττει τη θεμελιώδη ελευθερία της ελεύθερης μετακίνησης ανθρώπων.

Ο Salmond πέρασε στους ψηφοφόρους την εικόνα αυτού που θα εξομαλύνει τη σχέση της Σκωτίας με την ΕΕ μετά την ανεξαρτητοποίηση της πρώτης, τη στιγμή μάλιστα που η αναγγελία δημοψηφίσματος από τον Πρωθυπουργό του ΗΒ David Cameron για τη συνέχιση ή όχι της ένταξης του ΗΒ στην ΕΕ εφόσον κερδίσουν τις εκλογές του 2015 οι Συντηρητικοί θέτει σε κίνδυνο την ίδια την ευρωπαϊκή ταυτότητα και της Σκωτίας.

2) Ο Alex Salmond εκμεταλλεύτηκε, επίσης, έξυπνα το γεγονός ότι οι Συντηρητικοί και οι Εργατικοί κάνουν καμπάνια μαζί υπέρ του “Όχι” (“Better Together”) για να τους παρουσιάσει σαν μια ανίερη συμμαχία, με αποτέλεσμα οι Σκωτσέζοι ψηφοφόροι των Εργατικών που υποστηρίζουν το “Ναι” να έχουν εκτιναχθεί, σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, απ το 18% στις αρχές Αυγούστου στο 35% σήμερα, ενώ η τάση αυτή διαρκώς ενισχύεται.

Όποιος γνωρίζει την πρόσφατη πολιτική ιστορία της Σκωτίας μέσα στο ΗΒ έχει ασφαλώς υπόψη του το μέγεθος του μίσους που τρέφουν οι Σκωτσέζοι για τις πολιτικές των Συντηρητικών από την εποχή της Μάργκαρετ Θάτσερ και μετά. Σήμερα, μετά τα ανησυχητικά γι αυτούς ευρήματα των δημοσκοπήσεων, οι Συντηρητικοί κάνουν καμπάνια τονίζοντας την ποιότητα του National Health System (NHS) και των δημόσιων υπηρεσιών και υποδομών του ΗΒ, κάτι που ασφαλώς εξοργίζει τους Σκωτσέζους λόγω της γνώσης ότι αυτό ακριβώς είναι το κόμμα που υποβαθμίζει συστηματικά την ποιότητα των δημόσιων και κοινωνικών υπηρεσιών και προωθεί την ιδιωτικοποίησή τους.

Αυτό μας φέρνει στο
3) Η μεγαλύτερη επιτυχία των οπαδών της ανεξαρτησίας της Σκωτίας υπήρξε το ότι κατόρθωσαν να μεταφέρουν το παιχνίδι πάνω στο γήπεδο, όχι του ρομαντικού αλυτρωτισμού ή του εθνικισμού, αλλά των θεμελιωδών πολιτικών επιλογών που έχει μπροστά της η σκωτσέζικη κοινωνία: οι οπαδοί της ανεξαρτησίας συνδύασαν την ψήφο υπέρ του “Όχι” με τη συνέχιση των μισητών πολιτικών λιτότητας (austerity), τους αντιδημοφιλέστατους φόρους όπως το “bedroom tax” (μια μορφή φορολόγησης της αχρησιμοποίητης ακίνητης ιδιοκτησίας) και τη διάλυση των υπηρεσιών κοινωνικής πρόνοιας και της κοινωνικής ασφάλισης, που όλα πηγάζουν από την “ελίτ του Westminster” (τους Συντηρητικούς και τους Εργατικούς, αδιαφοροποίητα).

Τέλος,
4) Η καμπάνια υπέρ του “Όχι” εστιάστηκε ολοσχερώς στην καταστροφολογία, τονίζοντας σε όλους τους τόνους πόσο πολύ θα υποφέρουν οι Σκωτσέζοι αν αποσχιστούν επειδή θα χάσουν τη δουλειά τους, θα αυξηθούν οι φόροι, θα χάσουν την ομπρέλα προστασίας του βρετανικού στρατού κλπ. Αυτή η επιχειρηματολογία ασφαλώς πιάνει στις ηλικίες άνω των 60, που νιώθουν μια φυσική ανασφάλεια, όμως λειτούργησε εν πολλοίς ως μπούμερανγκ στην υπόλοιπη σκωτσέζικη κοινή γνώμη διότι, όπως μου είπε γλαφυρά ένας Σκωτσέζος φίλος στο τηλέφωνο, “We re just sick and tired of being bullied around”.

Σε προσεχές άρθρο μου θα αναφερθώ και σε κάποια πιο τεχνικά ζητήματα σχετικά με τα νομικά επακόλουθα μιας πιθανής ψήφου υπέρ της ανεξαρτησίας, ιδίως όσον αφορά τη διατήρηση της ευρωπαϊκής ιθαγένειας των Σκωτσέζων πολιτών και την ενσωμάτωση του κοινοτικού κεκτημένου (δηλαδή του συνόλου της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και των εγγυήσεών της για τους πολίτες) από μια ανεξάρτητη Σκωτία.