«Οι μικρομεσαίοι της αγοράς είμαστε πολίτες του τόπου μας»

Με την παρουσίαση των μεταβολών των βασικών δεδομένων της επιχειρηματικότητας την περίοδο 2010-2015 προσπαθούμε, έστω και υπό τη μορφή απλών σημείων, να εντοπίσουμε τις μεγάλες επιπτώσεις της κρίσης και των πολιτικών λιτότητας στο ελληνικό εμπόριο, τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα και την ελληνική μεσαία τάξη εν γένει.

Ήταν και εξακολουθεί να είναι μία περίοδος εξαιρετικά δύσκολη και πρωτόγνωρη για κάθε επιχειρηματία, που οδήγησε την αγορά σε μία πρωτοφανή δυσπραγία και μας υποχρεώνει καθημερινά να ξανασκεφτούμε τους όρους της επαγγελματικής και οικογενειακής μας ζωής.

Νοιώθουμε περισσότερο από τον οποιονδήποτε άλλο – ειδικά όσοι δραστηριοποιούμαστε στο εισαγωγικό και εξαγωγικό εμπόριο – τη δυσπιστία και την καχυποψία από το εξωτερικό, είδαμε φίλους και συναδέλφους να κλείνουν τα καταστήματά τους και να καταλήγουν άνεργοι, βιώσαμε τη μετατροπή σφριγηλών και παραδοσιακών εμπορικών αγορών σε έρημους δρόμους.

Πολλές φορές αμφιβάλαμε για τους εαυτούς μας. Εξοργιστήκαμε. Γεμίσαμε αγωνία για το μέλλον των οικογενειών αλλά και για το μέλλον των φίλων και συνεργατών μας. Παρακολουθήσαμε την ελληνική κοινωνία να εισέρχεται σε μία μόνιμη κατάσταση απόγνωσης και απαισιοδοξίας. 

Το μεγαλύτερο μέρος, όμως, της ελληνικής μεσαίας τάξης με τεράστιες απώλειες και θυσίες άντεξε μέχρι σήμερα. Και άντεξε γιατί διέθετε νοικοκυριό, γιατί διαθέτει μία συλλογική εμπειρία και μία γείωση στην ελληνική κοινωνική δομή που την καθιστά αναπόσπαστο μέρος κάθε λύσης στο ελληνικό πρόβλημα. Οι φορείς εκπροσώπησης της Μμε επιχειρηματικότητας κατέθεταν συνεχώς προτάσεις – ακόμη και αν αυτές αγνοούνταν- προσπάθησαν να διατηρήσουν ζωντανές όλες τις διαδικασίες του κοινωνικού διαλόγου- ακόμα και όταν αυτές υποβαθμίζονταν-επιζητούσαν να ευαισθητοποιήσουν την κοινή γνώμη και όχι να εκβιάσουν τη συμπάθειά της.

Τα κυριότερα μελανά σημεία που αφορούν στην ελληνική αγορά την τελευταία 5ετία ήταν και είναι: μείωση μισθών και εισοδήματος, αύξηση του ποσοστού φτώχειας, εκτίναξη των «κόκκινων δανείων» και των ληξιπρόθεσμων οφειλών, συρρίκνωση του ΑΕΠ, υπερφορολόγηση, συγκέντρωση της αγοράς, λουκέτα, ανεργία, μείωση τζίρου, τραπεζική ασφυξία, φυγή καταθέσεων, έλλειψη κοινωνικού διαλόγου, υποβάθμιση του ρόλου των κοινωνικών εταίρων και πολλά άλλα.

Η πίεση που δέχεται η ελληνική κοινωνία αποτυπώνεται επίσης, στην έκθεση του ΟΟΣΑ σύμφωνα με την οποία η χώρα μας παρουσιάζει τις μεγαλύτερες ανισότητες στην Ευρωζώνη. Έχει τη θλιβερή πρωτιά μεταξύ των οικονομιών του ευρώ, ενώ είναι στη δεύτερη θέση στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην Ελλάδα ταυτόχρονα, καταγράφεται η μεγαλύτερη πτώση εισοδημάτων στο φτωχότερο 10% του πληθυσμού μεταξύ του συνόλου των 34 οικονομιών-μελών του ΟΟΣΑ. Κατά τη διάρκεια της κρίσης τα ελληνικά νοικοκυριά έχαναν και χάνουν ετησίως κατά μέσο όρο το 8% του εισοδήματος, ενώ το ποσοστό της φτώχειας στη χώρα μας έχει διπλασιαστεί σε σχέση με τα προ κρίσεως επίπεδα στο 27%.

Όσον αφορά στο μέσο κατά κεφαλήν Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν σε όρους αγοραστικής δύναμης, αυτό διαμορφώθηκε στο 73% του μέσου κοινοτικού. Μόνο η Αττική (98% του κοινοτικού ΑΕΠ) και το Νότιο Αιγαίο (76%) κατέγραψαν κατά κεφαλήν ΑΕΠ άνω του 75% του κοινοτικού. Το 2013 στη χώρα, το χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ σημειώθηκε στην περιφέρεια της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (52%). Ακολουθούν η Ήπειρος (55%), η Θεσσαλία (56%), η Κεντρική Μακεδονία, η Δυτική Ελλάδα και το Βόρειο Αιγαίο (57%), η Πελοπόννησος (60%), η Δυτική Μακεδονία και η Στερεά Ελλάδα (62%), η Κρήτη (63%) και τα Ιόνια Νησιά (68%).

Η κοινωνία, όλα αυτά τα χρόνια, βίωσε μεγάλες ανατροπές στις συνήθειες και τον τρόπο ζωής των μελών της. Το βιοτικό επίπεδο των πολιτών άλλαξε βίαια με τη μεγάλη συρρίκνωση των εισοδημάτων που άγγιξε πολλές ομάδες πληθυσμού, διαμορφώνοντας εξ αρχής νέες ανισότητες και νέες διακρίσεις. Νέα κοινωνικά στρώματα πέρασαν σε νέες μορφές φτώχειας, κυρίως όμως οι πιο αδύναμοι δέχτηκαν τη μεγαλύτερη πίεση. Για παράδειγμα, η ακίνητη περιουσία, που κατά την περίοδο της μεταπολίτευσης αναδείχθηκε ως βασικό εργαλείο αποταμίευσης και ανάπτυξης για τη μικρομεσαία τάξη, έγινε η ίδια η παγίδα με τις μεγάλες φορολογικές επιβαρύνσεις, όλα τα τελευταία χρόνια, για τα μεσαία και πιο αδύναμα στρώματα.

Στο πλαίσιο αυτό, είμαστε υποχρεωμένοι να απαιτήσουμε από τους πολιτικούς, μία συγγνώμη προς την ελληνική μικρομεσαία επιχειρηματικότητα  από όλες τις κυβερνήσεις της πενταετίας. Μία συγγνώμη για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η αγορά, μία συγγνώμη για τη δαιμονοποίηση των μικρομεσαίων και της επιχειρηματικότητας, μία συγγνώμη για τις συνεχείς φοροεπιδρομές, μία συγγνώμη για τα χιλιάδες “λουκέτα” και τις χιλιάδες χαμένες θέσεις εργασίας. Άλλωστε, είναι γνωστό ότι οι μικρομεσαίοι της αγοράς είμαστε πολίτες του τόπου μας και έχουμε επανειλημμένως επιδείξει  οικονομικό πατριωτισμό.

Δεν επιθυμούμε, όμως, σε καμία περίπτωση να γυρίσουμε σε εποχές διχασμού της ελληνικής κοινωνίας, ούτε να λειτουργήσουμε με ρεβανσιστικές τάσεις, «αντιμνημονιακών» εναντίον «μνημονιακών», διότι αφενός πιστεύω ότι δεν υπάρχει άνθρωπος της αγοράς υπέρ των μνημονίων και αφετέρου αυτές αντιστοιχούν σε «κοινωνίες ζούγκλας». Ωστόσο, κάποιοι πολιτικοί πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη που τους αναλογεί και να κάνουν την αυτοκριτική τους. Να διαλευκάνουν γιατί κάποιοι βιάστηκαν να μας βάλουν στην περιπέτεια του μνημονίου αλλά και γιατί κάποιοι βιάστηκαν στην αγωνιώδη προσπάθειά τους, να μας βγάλουν. Τα μνημόνια δεν έφεραν τη κρίση, όμως σίγουρα δεν έφεραν ποτέ τη λύση, αφού αντίθετα επιδείνωσαν την οικονομική κατάσταση του ελληνικού λαού.

Οι μικρομεσαίοι της αγοράς απευθύνουμε έκκληση σε όλους, να ασχοληθούμε μαζί, πολιτεία και κοινωνία, περισσότερο με το παρόν και το μέλλον και λιγότερο με το παρελθόν, αφού ο κίνδυνος της χρεοκοπίας σημαίνει αποτυχία για την εκάστοτε Ελληνική Κυβέρνηση, απομόνωση της χώρας, περαιτέρω φτωχοποίηση της κοινωνίας και ξαφνικό θάνατο της οικονομίας. Η πτώχευση, μετά από πέντε χρόνια άνισου καθημερινού αγώνα επιβίωσης, απέναντι στα αποτυχημένα μνημονιακά πειράματα, θα είναι μια παράδοση άνευ όρων, θα είναι μια ενέργεια εθνικής αδυναμίας. Ας μην δώσουμε στα 500 και πλέον «επίμονα συμβόλαια» υπέρ της χρεοκοπίας της χώρας μας, αυτή την κερδοσκοπική ικανοποίηση!

Οι Έλληνες φτωχύναμε για να μην πτωχεύσει η Ελλάδα. Δεν πρέπει να πάνε χαμένες όλες αυτές οι θυσίες. Έστω και μία “μέτρια” συμφωνία είναι αυτή τη χρονική στιγμή απολύτως απαραίτητη.