«Το ρούβλι βουλιάζει»… Και γιατί πρέπει να με νοιάζει εμένα;

Το ρωσικό ρούβλι πραγματοποιεί το τελευταίο διάστημα μία άνευ προηγουμένου ελεύθερη πτώση, αγγίζοντας επίπεδα έναντι του δολαρίου τα οποία ήταν αδιανόητα πριν από ακόμη και μια εβδομάδα. Και παρά την παρέμβαση του υπουργείου Οικονομικών της Μόσχας στην αγορά συναλλάγματος, η βουτιά δεν σταμάτησε….

Γιατί λοιπόν θα πρέπει να με νοιάζει το αδύναμο ρούβλι;

Αξίζει να σημειώσουμε πως το ρούβλι έχει υποχωρήσει περισσότερο από 50% από τις αρχές του έτους, αναβιώνοντας μνήμες από τη χρεοκοπία του 1998.

Η κατακόρυφη πτώση του ρουβλίου έχει διαταράξει ταχύτατα την Ρωσία και απειλεί με σημαντική αστάθεια μία από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου. Όταν η Ρωσία κήρυξε στάση πληρωμών το 1998, πυροδότησε μια παγκόσμια οικονομική κρίση που «έκαψε» πολλές αναδυόμενες αγορές. Μέχρι στιγμής, τα προβλήματα της Ρωσίας περιορίζονται κυρίως εγχώρια. Αλλά αυτό θα μπορούσε να αλλάξει και μάλιστα πολύ γρήγορα, και οι γειτονικές χώρες που συνδέονται στενά με τη Ρωσία, όπως η Λευκορωσία και το Καζακστάν, ήδη βρίσκονται σε συναγερμό. Ένα ασθενέστερο ρούβλι καθιστά πιο δύσκολο για τις ρωσικές επιχειρήσεις να επιστρέψουν τα δολάρια ή τα ευρώ που δανείστηκαν. Ορισμένες επιχειρήσεις μπορεί να μην είναι σε θέση να αποπληρώσουν τίποτα απολύτως.

Τι σημαίνει αυτό για τον Πούτιν;

Είναι ασαφές το τι επίπτωση έχει η κατακρήμνιση του νομίσματος στον Ρώσο Πρόεδρο, αν και ένα ρούβλι που βυθίζεται σίγουρα δεν είναι καλό γι αυτόν. Οι Ρώσοι έχουν ξεπεράσει χειρότερες καταστάσεις – το 1998, οι οικονομίες μιας ζωής πολλών ανθρώπων εξαφανίστηκαν. Και στα τελευταία χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης, μερικές φορές ακόμη και τα βασικά, όπως το χαρτί τουαλέτας ήταν σε έλλειψη. Έτσι, οι άνθρωποι έχουν συνηθίσει να ζουν με τον πόνο, ειδικά όταν ακούν την ισχυρή κρατική τηλεόραση της Ρωσίας να λέει ότι όλα αυτά είναι στην υπηρεσία του «πολέμου» με τη Δύση. Τα ποσοστά του Πούτιν εξακολουθούν να είναι κοντά σε επίπεδα ρεκόρ. Αλλά μπορεί να χρειαστεί να υποχωρήσει σχετικά με τις φιλοδοξίες του γύρω από την Ουκρανία, και έχει πλέον και λιγότερα χρήματα πετρελαίου να… μοιράσει.

Χμμμ… Το πετρέλαιο. Που «κολλάει» σε όλο αυτό;

Ο Πούτιν έχει εδώ και καιρό σταματήσει να πραγματοποιεί κέρδη από το πετρέλαιο. Από τον Ιούνιο, ο μαύρος χρυσός έχει βουλιάξει σχεδόν 50%. Πολλοί αναλυτές λένε ότι ο Πούτιν πέτυχε διάνα όταν ήρθε στην εξουσία στα τέλη του 1999: πήρε τα ηνία στην αρχή μιας μακράς ανοδικής πορείας των τιμών του πετρελαίου. Έτσι ήταν σε θέση να πλημμυρίσει την οικονομία του με δολάρια, δημιουργώντας παράλληλα μια συμφωνία με τον ρωσικό λαό: θα είναι σε ευημερία όσο δεν «παίζουν» με την πολιτική. Μέχρι αυτή την εβδομάδα, το ρούβλι έπεφτε μαζί με την τιμή του πετρελαίου. Αυτή την εβδομάδα, το πετρέλαιο – αν και συνεχίζει να υποχωρεί – είναι πιο ήρεμο, αλλά το ρούβλι συνέχισε να βυθίζεται…

Οι κυρώσεις τελικά «λειτούργησαν»;

Έχουν σημασία. Αλλά είναι δύσκολο να υπολογίσει κανείς το ακριβές κόστος της επιβολής τους στη Ρωσία. Οι κυρώσεις έχουν αργό ρυθμό… επιπτώσεων.  Αυτές που επιβλήθηκαν τον Μάρτιο, όταν η Κριμαία προσαρτήθηκε στη Ρωσία, δεν ήταν για να βλάψουν την οικονομία στο σύνολό της, μόνο τις ατζέντες των ανθρώπων κοντά στον Πούτιν. Ισχυρότεροι περιορισμοί επιβλήθηκαν τον Ιούλιο μετά την κατάρριψη της πτήσης ΜΗ17 της Malaysia Airlines στην ανατολική Ουκρανία. Οι μεγαλύτερες τράπεζες της Ρωσίας αντιμετωπίζουν πλέον τεράστια δυσκολία στο να δανειστούν δολάρια, γεγονός που κάνει εξαιρετικά  δύσκολη τη ζωή για το υπόλοιπο της ρωσικής οικονομίας. Αλλά πολλοί επενδυτές έχουν φύγει ή δεν «αγγίζουν» καν την Ρωσία, όχι μόνο λόγω των κυρώσεων, αλλά επειδή η ευρύτερη πολιτική κατάσταση είναι ακριβώς τόσο απρόβλεπτη.

Αυτό σημαίνει ότι ο Πούτιν πρέπει να κάνει πίσω σε ότι αφορά την Ουκρανία;

Ο Πούτιν ποτέ δεν έχει δηλώσει ρητά τους στόχους του για την Ουκρανία – και ο ίδιος έχει αρνηθεί την αποστολή στρατευμάτων στα ανατολικά της χώρας, αν και δυτικοί δημοσιογράφοι τα έχουν δει εκεί. Έτσι, δεν ξέρουμε τι θα συμβεί στη συνέχεια. Ορισμένοι αναλυτές πιστεύουν ότι θα αναγκαστεί να υποχωρήσει. Μια εύθραυστη κατάπαυση του πυρός φαίνεται να κρατάει στην ανατολική Ουκρανία, η οποία θα μπορούσε να είναι ένα πρώτο σημάδι κατευνασμού της κατάστασης. Όμως το ΝΑΤΟ και η Ουκρανία λένε ότι η Ρωσία ενίσχυσε πρόσφατα τις θέσεις της εκεί. Ορισμένοι αναλυτές και διπλωμάτες λένε ότι το Κρεμλίνο θα μπορούσε να λάβει μια ακόμη σκληρότερη στάση στο εξωτερικό, αν χρειαστεί να στηρίξει τα ποσοστά δημοφιλίας του στη Ρωσία.