Για την έξοδο από την κρίση απαιτούνται κεφάλαια για τη χρηματοδότηση νέων επιχειρήσεων ή καινοτόμων δραστηριοτήτων με σημαντική προστιθέμενη αξία. Απαιτείται η παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών με ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και εξαγώγιμο χαρακτήρα.

Αυτά τα κεφάλαια, σήμερα, δεν μπορούν να προέλθουν ούτε από τα φορολογικά έσοδα του κράτους ούτε από τις καθαρές αποταμιεύσεις των πολιτών. Επίσης, δεν μπορούν να προέλθουν από το κράτος και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, ενώ το μοντέλο της πιστωτικής επέκτασης μέσω των τραπεζών που παρείχε ρευστότητα δεν μπορεί να εφαρμοστεί.

Επιπλέον, θα πρέπει να πάψουμε ο καθένας να κοιτάζει το πορτοφόλι του διπλανού του (οικονομική εσωστρέφεια δηλαδή) και το πενηντάρικο να πηγαίνει από τσέπη σε τσέπη και στο τέλος (κατά 80 με 90%) να καταλήγει στις βιομηχανίες του εξωτερικού, θα πρέπει να τοποθετηθούμε στο κομμάτι της παραγωγής, με το βλέμμα προσανατολισμένο στον παγκόσμιο καταναλωτή.

Ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα

Οι επενδυτικοί προορισμοί είναι πολλοί. Ο καθένας με διαφορετική πρόταση, προσπαθεί να προσελκύσει τους ενδιαφερόμενους επενδυτές.

Θα ήταν σφάλμα να ανταγωνιστούμε με βάση το μισθολογικό κόστος γιατί πάντα θα υπάρχουν «καλύτεροι» (φθηνότεροι) από εμάς. Θα πρέπει να ανταγωνιστούμε ως μια ευρωπαϊκή χώρα που διαθέτει θεσμική ανάπτυξη και κράτους δικαίου, ως μια χρηματοπιστωτική αγορά που είναι συμβατή και αναγνωρίσιμη από τους διεθνείς επενδυτές, ως επιχειρήσεις που εμπεριέχουν σημαντικές αξίες, που όμως σήμερα είναι υποτιμημένες.

Διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία

Οι επιχειρήσεις, ιδιαίτερα οι μικρομεσαίες, που αναζητούν κεφάλαια παρουσιάζουν ποικιλομορφία και ανομοιογένεια. Χρηματοδότηση μπορεί να ζητείται τόσο από την εταιρία για την ανάπτυξή της όσο και για την εκτέλεση και λειτουργία ενός έργου. Οι εταιρίες έχουν διαφορετικό βαθμό ωρίμανσης, μέγεθος και χρόνο ζωής. Ορισμένες προβάλλουν το επιτυχές παρελθόν τους ενώ άλλες υπόσχονται ένα λαμπρό μέλλον. Το δε επενδυτικό κοινό αποτελείται από ιδιώτες και θεσμικούς επενδυτές, ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά ταμεία με διαφορετικές ανάγκες απόδοσης, χρονικού ορίζοντα και αντίληψης για τον κίνδυνο.

Σε αυτό το πολυσχιδές περιβάλλον η χρηματοδότηση θα πρέπει να καλύπτεται από ένα πλήρες χαρτοφυλάκιο ποικίλων και καινοτόμων εργαλείων που θα πρέπει να τοποθετούνται αποτελεσματικά στις διαφορετικές ανάγκες των επιχειρήσεων.

Τα προσφερόμενα εργαλεία πρέπει να είναι ευέλικτα, σπονδυλωτά και διαφανή. Επιπλέον πρέπει να είναι και αναγνωρίσιμα στη διεθνή επενδυτική κοινότητα. Οι αγορές του Χρηματιστηρίου μπορούν να φιλοξενήσουν αυτά τα εργαλεία.

Έχουν διαμορφώσει λύσεις χρηματοδότησης σε τρείς βασικές κατηγορίες:

Μεταφορά πόρων στον ελληνικό παραγωγικό ιστό με τη συμμετοχή διεθνών επενδυτών σε επενδυτικά σχήματα που διαπραγματεύονται σε οργανωμένες αγορές (listed investment funds).

Χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων (project financing) τα οποία αναζητούν διαφορετικό ή/και φθηνότερο ή/και συμπληρωματικό τρόπο χρηματοδότησής τους. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η χρηματοδότηση μεγάλων αναπτυξιακών έργων μέσω έκδοσης ομολόγων (project bonds).

Για το θέμα αυτό θα πρέπει να αναφέρουμε ορισμένα επιπλέον στοιχεία καθώς το εργαλείο αυτό, είναι ιδιαιτέρως χρήσιμο για την χρηματοδότηση υποδομών και την περιφερειακή ανάπτυξη όπως για παράδειγμα η ένταξη σε χρηματιστηριακή αγορά που απευθύνεται σε νέες επιχειρήσεις. Υποστήριξη εναλλακτικής πηγής χρηματοδότησης νέων επιχειρήσεων ή δραστηριοτήτων.

Οι λύσεις αυτές ενσωματώνουν νέες προσεγγίσεις που έχουν διαμορφωθεί διεθνώς:

Η επενδυτική απόδοση θα πρέπει να συνδυάζεται με το αναλαμβανόμενο ρίσκο. Τα κεφάλαια (equity) αλλά και το εταιρικό χρέος (corporate debt) θα πρέπει να ανατοποθετηθούν ώστε να καλύψουν ένα μέρος του μειωμένου τραπεζικού δανεισμού. Οι επιδοτήσεις αντικαθίστανται από μοντέλα όπου η πολιτεία ή η ΕΕ θα στηρίζει την επιχειρηματικότητα αναλαμβάνοντας ένα μέρος – το πιο επαχθές  του επενδυτικού ρίσκου (risk sharing model), αφήνοντας έτσι μεγαλύτερα περιθώρια απόδοσης στον ιδιώτη επενδυτή. Οι επενδυτές κρίνουν, αξιολογούν και επιλέγουν τις καλύτερες προτάσεις που τους απευθύνουν οι εταιρίες. Έτσι οι επενδυτές, συμμετέχουν στην ανάκαμψη της οικονομίας – χρηματοδοτώντας την  και απολαμβάνουν τα οφέλη αυτής της επιτυχίας – την ανάπτυξη στην οικονομία και την κερδοφορία των εταιριών.

Ομόλογα έργων

Η δυναμική κοινωνία και η ανταγωνιστική οικονομία προϋποθέτουν ελεύθερη κίνηση προσώπων, προϊόντων και κεφαλαίων. Οι σύγχρονες υποδομές διευκολύνουν αυτές τις προϋποθέσεις. Προκαλούν πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα στην οικονομία και έχουν ουσιαστική επίδραση στην απασχόληση.

Με δεδομένη την ανάγκη επενδύσεων στον τομέα των υποδομών από την μια και την αδυναμία υποστήριξής τους από τα κλασσικά εργαλεία εμφανίζεται ένα κενό χρηματοδότησης που θα μπορούσε να καλυφθεί από τα Ομόλογα Έργων (project bonds).

Τα ομόλογα έργων εκδίδονται από τις εταιρίες που αναλαμβάνουν την κατασκευή μεγάλων έργων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση συμμετέχει στη διαδικασία χρηματοδότησης ενώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) αξιολογεί τη βιωσιμότητα και κερδοφορία της επένδυσης.

Επίσης αξίζει να σημειωθεί πως , η προσέλκυση των υποψήφιων επενδυτών (θεσμικών και ιδιωτών), θα είναι αποτελεσματικότερη αν οι επενδύσεις αυτές ενταχθούν σε ένα οργανωμένο χρηματιστηριακό περιβάλλον.

Οι εταιρίες – οι εκδότες των ομολόγων – εδράζονται στην κοινωνία και το περιβάλλον. Κατασκευάζουν προϊόντα και έργα για την κοινωνία (εκεί υπάρχουν οι πελάτες) και χρησιμοποιούν το περιβάλλον ως συντελεστή παραγωγής (και όχι ως περιορισμό). Και όταν το έργο αποδίδει πέρα από τα  προβλεπόμενα θα πρέπει να βελτιώνεται και η απόδοση της επένδυσης, προσφέροντας έξτρα μέρισμα στους επενδυτές – και αυτό μπορεί να γίνει με την ενεργοποίηση συγκεκριμένης «ρήτρας βελτίωσης» που θα μπορεί να προβλεφθεί.

Επανεκκίνηση και ανάπτυξη 

Για την μεγάλη εικόνα, την ελληνική οικονομία, η εξίσωση που πρέπει να βελτιστοποιήσουμε είναι, τα έσοδα μείον τα έξοδα να έχουν καταρχήν θετικό πρόσημο και κατά δεύτερον να είναι συγκριτικά μικρά σε σχέση με το διαθέσιμο μέγεθος μας (τον παραγόμενο πλούτο, το ΑΕΠ δηλαδή).

Η προσπάθεια για τη διαχείριση εσόδων και εξόδων του κράτους είναι πολύ σημαντική, αλλά από μόνη της δεν αρκεί. Απαιτείται να επικεντρώσουμε την προσοχή μας κυρίως στην αύξηση των προϊόντων και των υπηρεσιών που παράγει η οικονομία (του ΑΕΠ δηλαδή). Μόνο έτσι μπορεί να διαμορφωθεί ένα αναπτυξιακό πλαίσιο που θα σπάσει τον φαύλο κύκλο της ύφεσης στον οποίο βρίσκεται σήμερα η οικονομία.

Και οι λύσεις χρηματοδότησης που παρουσιάστηκαν προηγούμενα, μπορούν να συμβάλλουν στη διαμόρφωση αυτού του αναπτυξιακού πλαισίου.

Διαχείριση περιουσίας

Η συζήτηση και αντίστοιχα η προσπάθεια μέχρι στιγμής έχει επικεντρωθεί κυρίως στη διαχείριση του δημόσιου χρέους. Πολύ λιγότερο στη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους. Το θέμα της κρυφής περιουσίας, του δημόσιου πλούτου δηλαδή, δεν τίθεται μέχρι σήμερα σε συνεπή προβληματισμό.

Η μονοδιάστατη προσπάθεια για έλεγχο απαιτήσεων και υποχρεώσεων δεν αρκεί. Απαιτείται και η αποτελεσματική διαχείριση και αξιοποίηση της περιουσίας. Με όρους εταιρικού ισολογισμού δεν πρέπει να ασχολούμαστε μόνο με το παθητικό αλλά και με το παθητικό.

Αυτό δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Μάλιστα η πρόσφατη κρίση επέτεινε το φαινόμενο, απέσπασε σχεδόν πλήρως την προσοχή των κυβερνήσεων στη διαχείριση του δημόσιου χρέους ενώ τα περιουσιακά στοιχεία του δημοσίου παρέμειναν πλήρως αναξιοποίητα.   

Με βάση σχετικούς υπολογισμούς που έγιναν για την παγκόσμια οικονομία, η αξία των δημόσιων εμπορικών περιουσιακών στοιχείων είναι στην ίδια τάξη μεγέθους με το ετήσιο παγκόσμιο ΑΕΠ – και άνετα υψηλότερη από το παγκόσμιο δημόσιο χρέος. Εάν οι κεντρικές κυβερνήσεις διαχειρίζοντο τα περιουσιακά στοιχεία τους καλύτερα, θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ετήσια απόδοση περίπου 3 τρις δολαρίων. 

Σε αυτή τη διαδικασία η αγορά μπορεί να συμμετέχει με τα μέσα και τις δυνατότητες που διαθέτει. Το χρηματιστήριο διαθέτει εργαλεία και λύσεις που μπορούν να αξιοποιηθούν. Είναι λύσεις διαφανείς (αφού υλοποιείται με κανόνες και μέσω της αγοράς), κατανεμημένες και αποκεντρωμένες (αφού απευθύνονται σε όλους τους Έλληνες πολίτες συνολικά και γενικά ενώ μπορούν να συμμετέχουν οι πολλοί στη δημιουργία του πλούτου, αναλαμβάνοντας και το σχετικό ρίσκο της επενδυτικής επιλογής).  

 

Facebook Comments