Το δημοψήφισμα της ΠΓΔΜ διαφημίστηκε «εύσχημα» από τους εμπνευστές του ως «συμβουλευτικό» και σίγουρα ως «μη δεσμευτικό». Η παταγώδης ωστόσο αποτυχία του, όπως και αν διαβαστεί, δεν μπορεί να βαπτισθεί επιτυχία, ενώ σε κάθε περίπτωση ναρκοθετεί την περαιτέρω πορεία και συρρικνώνει τις επιλογές εκείνων οι οποίοι επιθυμούν τη λύση στη βάση της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Στα Σκόπια η κατάσταση περιπλέκεται επικίνδυνα, όσο και αν ο Ζόραν Ζάεφ κρύβεται πίσω από το συντριπτικό «ναι» των …λίγων που ψήφισαν. Θα επιχειρήσει, σύμφωνα άλλωστε με τον αρχικό σχεδιασμό του, να πετύχει την απαραίτητη συνταγματική αναθεώρηση στο Κοινοβούλιο, χωρίς όμως την ώθηση από την κοινή γνώμη, την οποία ευελπιστούσε ότι θα εξασφάλιζε με ένα αξιοπρεπές αποτέλεσμα στο χθεσινό δημοψήφισμα. Τα δύο τρίτα της Βουλής ήταν ούτως ή άλλως δύσκολο να συνταχθούν μαζί του, η χθεσινή αποχή – μποϋκοτάζ το έκανε ακόμη δυσκολότερο και η όλη προσπάθεια απέχει πλέον πολύ λιγότερο από το φιάσκο από ό,τι από την επιτυχία. Στην πρώτη περίπτωση, το πιθανότερο θα είναι ο Ζόραν Ζάεφ να οδηγηθεί σε εκλογές, με το αποτέλεσμα απολύτως ανοιχτό, όπως και το ενδεχόμενο η πρώτη διαλλακτική κυβέρνηση των Σκοπίων να γίνει σύντομα παρελθόν. Αν στην εξουσία επιστρέψουν οι εθνικιστές, η προοπτική οποιασδήποτε συμφωνίας θα απομακρυνθεί ακόμη περισσότερο.

Η Ευρώπη και οι ΗΠΑ δεν μπορούν, πιθανόν, να εξηγήσουν τη χθεσινή εικόνα. Για αυτούς η ευρωατλαντική προοπτική θα έπρεπε να αποτελεί τον σκοπό που θα αγίαζε τα μέσα – και τους συμβιβασμούς που ζητούσαν από τον λαό της ΠΓΔΜ. Ο κόσμος όμως, καλώς ή κακώς, δεν πείστηκε. Ακόμη περισσότερο, έδωσε ένα μήνυμα του τύπου «μην μας ενοχλείτε, δεν ενδιαφερόμαστε». Κι αυτό το μήνυμα μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνο για το μέλλον της χώρας αλλά και ολόκληρης της περιοχής, όσο και αν αυτή η παράμετρος υποτιμάται στην Ελλάδα. Πέτυχε  – για μία ακόμη φορά – η Δύση το αντίθετο αποτέλεσμα με τις παρεμβάσεις της; Ήταν πιο πετυχημένη η τακτική της Μόσχας; Ήταν οι Σκοπιανοί για πολλά χρόνια «καλομαθημένοι» στο …σκέτο «Μακεδονία»; Είναι ο λαός δυσαρεστημένος και από το  – υποτίθεται μεταρρυθμιστικό – κόμμα του Ζάεφ; Όλα αυτά από λίγο ή και τίποτα από αυτά είναι ίσως η απάντηση στο γιατί οι Σκοπιανοί έστρεψαν την πλάτη τους στην διαδικασία.

Στην Αθήνα, το διακύβευμα έχει περισσότερο να κάνει με την εικόνα και το πολιτικό κόστος. Από αυτή την άποψη, η κατάσταση είναι προφανώς ευκολότερη, ενώ πολλοί θα μπορούσαν να ισχυριστούν ακόμη και ότι το χθεσινό αποτέλεσμα συμφέρει την κυβέρνηση, η οποία είχε διχαστεί ενώπιον την προοπτικής επικύρωσης της Συμφωνίας. Στον αγώνα του «blame game» η ελληνική πλευρά εμφανίζεται να έχει κάνει  – έστω και δύσκολα – το χρέος της. Είναι η πλευρά της ΠΓΔΜ που τορπιλίζει την λύση.

Το νέο σκηνικό ωστόσο ευνοεί ταυτόχρονα και την συνέχιση του παραλογισμού, τουλάχιστον στον δημόσιο λόγο των δύο εταίρων, αλλά και της αντιπολίτευσης. Έστω για λίγο καιρό ακόμη ένας θα λέει ότι η Συμφωνία παραμένει και οι άλλοι ότι πέθανε. Και μπορούμε μόνο να υποθέσουμε τι εύχεται ο καθένας από μέσα του…

Facebook Comments