Άρωμα γυναίκας στα χρόνια της κρίσης

Η αλήθεια είναι ότι πριν το 1981, η νομοθεσία θεωρούσε τις γυναίκες πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Δεν είχαν δικαίωμα ούτε καν επαγγελματική δραστηριότητα να έχουν χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του άντρα τους. Το ΠΑΣΟΚ εκσυγχρόνισε το Οικογενειακή Δίκαιο, κερδίζοντας έτσι την συμπάθεια, αλλά και την ψήφο μεγάλου μέρους των Ελληνίδων. Ο Αντρέας γρήγορα κατάλαβε ότι χτύπησε φλέβα χρυσού: θωπεύοντας τις επιθυμίες της Ελληνίδας ψηφοφόρου, αλίευε σε μια τεράστια δεξαμενή απολιτίκ, κατά βάση, πολιτών. Και δημιούργησε έναν ψηφοθηρικό μηχανισμό: την Ένωση Γυναικών Ελλάδος, αναθέτοντάς την στην τότε σύζυγό του Μαργαρίτα.

Από τότε, το γυναικείο κίνημα αντί να στοχεύσει στην αλλαγή των συνθηκών που κρατούν τις γυναίκες μακριά από τον επαγγελματικό χώρο και τη δημόσια ζωή γενικότερα, περιλαμβανομένης της συμμετοχής στα κοινά, προτίμησε να λειτουργεί σαν μια καθαρή συντεχνία: εκμεταλλευόμενο τις σχέσεις του με την εκάστοτε ηγεσία, προτίμησε να πιέζει για νομοθετήματα που επιβάλλουν τις γυναίκες στην πολιτική με ποσοστώσεις στα ψηφοδέλτια, λες και είναι η πολιτική δράση η αφετηρία και όχι η ολοκλήρωση της δημόσιας δράσης μιας γυναίκας. Η “λογική” του ενός νόμου με ένα άρθρο, πολύ πριν προταθεί για τις οικονομικές αλλαγές, λανσαρίστηκε στις κοινωνικές. Ψηφίζουμε την ποσόστωση και αυτομάτως οι γυναίκες ασχολούνται με τα κοινά! Το αποτέλεσμα είναι τα κόμματα να περιλαμβάνουν στα ψηφοδέλτιά τους γυναίκες υποψηφίους οι οποίες δεν έχουν καμμία πρόθεση να πολιτευτούν αλλά προσφέρονται να “κάνουν την εξυπηρέτηση” στον συγγενή ή τον γνωστό που τους το ζήτησε για να συμπληρωθούν τα ποσοστά που ορίζει ο νόμος. Ο οποίος “πριμοδοτεί” την εκλογή των γυναικών στα διάφορα πολιτικά όργανα, αλλοιώνοντας έτσι την επιταγή του συνταγματικού νομοθέτη για ισότητα της ψήφου και, ακόμα περισσότερο, καταργώντας την ισότητα των φύλων, την οποία υποτίθεται ότι πρεσβεύει και προστατεύει!

Οι πολιτικές των κρατικιστικών κομμάτων καθιέρωσαν μια σειρά σκανδαλωδών παροχών για γυναίκες όπως η πρόωρη συνταξιοδότηση και η ισόβια σύνταξη άγαμης θυγατέρας που στόχευαν στο να “εξαγοράσουν” τη γυναίκα αντί να την κινητοποιήσουν. Τα χρόνια της κρίσης αυτή η “τάση” επιτάθηκε. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρόβαλε ως “επίτευγμα”, χωρίς να ακουστεί αντίλογος από τα άλλα κόμματα, το ότι αύξησε το ποσοστό των γυναίκων που πρέπει υποχρεωτικά να συμμετέχουν στα ψηφοδέλτια από 33% σε 40%! Χωρίς να προβληματίζεται για το εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό των γυναικών που εκλέγονται τελικά στη Βουλή (18% στην σημερινή) και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και το ακόμα μικρότερο ποσοστό γυναικών που συμμετέχουν στην κυβέρνηση. Πράγμα που αποδεικνύει ότι οι γυναίκες ψηφοφόροι εμπιστεύονται περισσότερο άνδρες υποψηφίους παρά εκπροσώπους του φύλου τους αλλά και τα ίδια τα κόμματα δεν αναθέτουν σε γυναίκες θέσεις ευθύνης, αποδεικνύοντας ότι η φεμινιστική αντίληψή τους όπως προβάλλεται μέσω των νομοθετημάτων είναι εντελώς υποκριτική!

Αντί λοιπόν της δημιουργίας ενός υγιούς πλαισίου ανάπτυξης, μέσα στο οποίο σε πραγματικές συνθήκες ισότητας και δικαιοσύνης, η Ελληνίδα θα απελευθέρωνε τη δημιουργικότητά, την ευφυΐα, την καλαισθησία και την ευαισθησία της, ενδιαφέρθηκαν, ξανά, για τη βιτρίνα: “εμείς επιβάλλαμε τις γυναίκες, αν εσείς δεν τις ψηφίζετε, δικό σας πρόβλημα!” Την ίδια εθελοτυφλία δείχνουν και για την επαγγελματική ιδιότητα των γυναικών: “εμείς νομοθετήσαμε την ισότητα, το αν οι γυναίκες δεν την βιώνουν είναι δικό τους πρόβλημα!”

Μόνο που το πρόβλημα είναι ολόκληρης της κοινωνίας, και είναι εμφανές από τους αριθμούς, όπως εμφανίζονται στα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ:

– Μόνο το 43,4% των γυναικών εργάζονται.

– Μόνο το 25% των ανώτερων διευθυντικών στελεχών στην Ελλάδα είναι γυναίκες (ο μέσος όρος στην Ε.Ε. είναι 33%).

– Μόνο το 5% των μελών διοικητικών συμβουλίων είναι γυναίκες.

– Στην Ελλάδα παρατηρούνται οι μεγαλύτερες διαφορές στην Ε.Ε. μεταξύ των ποσοστών των δύο φύλων που έχουν την καθημερινή φροντίδα των παιδιών (95% οι γυναίκες, 53% οι άνδρες, ενώ στην Ε.Ε. είναι 92% για τις γυναίκες και 68% για τους άνδρες).

– Με τις οικιακές εργασίες και το καθημερινό μαγείρεμα, ασχολείται στην Ελλάδα το 85% των γυναικών έναντι 16% των ανδρών (η μεγαλύτερη διαφορά στην Ευρώπη). Στη Σουηδία, με τις οικιακές εργασίες ασχολείται το 74% των γυναικών και το 56% των ανδρών, ενώ ο μέσος όρος για την Ε.Ε. είναι 79% για τις γυναίκες και 34% για τους άνδρες.

Τα χρόνια της κρίσης οδηγούν την Ελληνίδα σε όλο και πιο δυσχερή θέση. Το πρόβλημα είναι πανευρωπαϊκό, αλλά στην Ελλάδα παρουσιάζεται ιδιαίτερα οξυμένο. Τα αίτια κάνουμε ότι δεν τα βλέπουμε:

–       Το υψηλό κόστος της φύλαξης των παιδιών. Σύμφωνα με σχετική Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το 53% των μητέρων που δηλώνουν ότι δεν εργάζονται ή εργάζονται με καθεστώς μερικής απασχόλησης για λόγους που συνδέονται με τις επίσημες υπηρεσίες μέριμνας θεωρούν την τιμή αυτών των υπηρεσιών εμπόδιο.

–       Τα κριτήρια επιλογής παιδιών στις κρατικές δομές φροντίδας, «τιμωρούν» τους περισσότερο παραγωγικούς δηλαδή εκείνους που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη για να αφήσουν τα παιδιά τους σε έναν παιδικό σταθμό.

–       Ο μη συντονισμός των δομών φροντίδας με τα ωράρια της αγοράς εργασίας.

Κάτω από το βάρος των δυσκολιών αυτών είναι δυσανάλογα πολλές οι γυναίκες που αν κάνουν παιδιά, μένουν πίσω στην επαγγελματική τους ανάπτυξη κι αν ακολουθήσουν την καριέρα τους, δεν κάνουν παιδιά.

Έτσι ο δείκτης γεννήσεων έπεσε στο 1,3 ανά Ελληνίδα και αυτό προοιωνίζει έναν αργό εθνικό θάνατο. Αλλά κι αυτά που γεννιούνται φεύγουν γιατί η χώρα δεν τους δίνει καμμία επαγγελματική προοπτική κάνοντας την αναλογία νέων – εργαζόμενων / ηλικιωμένων – συνταξιούχων εφιαλτική για το μέλλον και των μεν και των δε. Η «γυναίκα της κρίσης», ως μητέρα, βρίσκεται πλέον στην αδιανόητη θέση να εύχεται το παιδί της να φύγει στο εξωτερικό ώστε να κατορθώσει να επιβιώσει. Ως σύζυγος, είναι αυτή που σε πολλές περιπτώσεις καλείται να στηρίξει οικονομικά την οικογένεια.

Η λύση σε όλα αυτά δεν είναι η κρατική αργομισθία και η επιδοματική πολιτική. Και δεν αφορά μόνο τις γυναίκες. Κάθε αποσπασματικό μέτρο, που προβάλλεται ως στοχευμένο σε ειδικές ομάδες πληθυσμού, στην πραγματικότητα επιδεινώνει το πρόβλημα. Οι υγιείς κοινωνίες και οι υγιείς οικονομίες δεν έχουν ειδικές ρυθμίσεις για τη γυναίκα. Ούτε ειδικές ποσοστώσεις, ούτε ειδικές παροχές. Απλώς δίνουν τη δυνατότητα στην οικογένεια να συνδυάζει και επαγγελματική καριέρα και τεκνοποιία προσφέροντας στήριξη με παιδικούς σταθμούς και ολοήμερα σχολεία, σε μια ελεύθερη οικονομία που απαλλαγμένη από τις αλυσίδες του κρατισμού αναπτύσσεται και δημιουργεί ευκαιρίες εργασίας για όλους. Μόνο αν συμβεί αυτό, θα βγεί η Ελληνίδα στο προσκήνιο αφού θα γνωρίζει ότι ως επαγγελματίας θα βρει εργασία, ως μητέρα θα μπορεί να εμπιστευθεί τα παιδιά της σε “καλά χέρια” χωρίς να πρέπει να πληρώσει όλον της τον μισθό γι’ αυτό και ως γυναίκα τρίτης ηλικίας θα έχει αξιοπρεπή ζωή.

Όμως το κλειδί για την έξοδο από το δωμάτιο πανικού βρίσκεται και στα χέρια της ίδιας της γυναίκας. Κι αν μέχρι τώρα ήταν η “ωραία κοιμωμένη” της πολιτικής ζωής, θα πρέπει να ξυπνήσει. Μπορεί η πολιτική δράση να απαιτεί χρόνο και ενέργεια που δεν διαθέτει η “γυναίκα της κρίσης”, αλλά δράση είναι και η υπεύθυνη άποψη που προέχεται από υπεύθυνη ενημέρωση. Δράση είναι και η υπεύθυνη στάση στα πολιτικά θέματα. Πάνω απ’ όλα είναι η υπεύθυνη ψήφος. Θηλυκού γένους είναι και αυτή. Ίσως με την ενεργοποίηση των γυναικών να πάψει να προκαλεί πολιτικές τερατογενέσεις.