Πυρίκαυστο μήνυμα καθάρσεως από την Οικογενειοκρατία στην Ελλάδα

Η καταιγίδα τροπολογιών και διορισμών λίγο πριν από το κλείσιμο της Βουλής μετατρέπεται σε πυρίκαυστο μήνυμα καθάρσεως εντός ενός «πλαισίου» μη νομιμοποίησης λαϊκής κυριαρχίας, δυστυχώς επιβεβαιώνοντας την υψηλή κατάταξη μας στο δείκτη διαφθοράς. Η Ελλάδα βρίσκεται 2^η στην Ευρωπαϊκή κατάταξη σε επίπεδο διαφθοράς, με την πρώτη θέση να ανήκει στην Βουλγαρία. Το τελευταίο διάστημα εν όψη εκλογών είδαμε μια σειρά μετατάξεων στο δημόσιο τομέα, μια γνωστή κατάσταση που χρόνια επικρατεί. Το ερώτημα είναι όμως ποια είναι η εικόνα που επικρατεί στον ιδιωτικό; Mιας και πυρήνας της ανάπτυξης οφείλει να είναι η ιδιωτική οικονομία είναι απαραίτητο να σκιαγραφήσουμε την υπάρχουσα κατάσταση προκυμμένου να δούμε πόσο επηρεάζει την εξέλιξη τους αλλά και την επέκταση τους στο εξωτερικό.   

Το 90% των ελληνικών επιχειρήσεων  είναι μικρού-μεσαίου μεγέθους. H πλειοψηφία των εταιρειών αυτών είναι οικογενειακού χαρακτήρα, “περνάνε” δηλαδή από γενιά σε γενιά.  H   διεθνοποίηση είναι μια  επιχειρηματική στρατηγική που προωθεί την μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και επιβίωση των  μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Σε τέτοιου είδους επιχειρήσεις τα μέλη της οικογένειας επηρεάζουν την διεθνοποίηση της  διότι καθορίζουν  τον επιχειρηματικό προσανατολισμό της. Οι επιχειρήσεις με καλύτερη στρατηγική έχουν πιο πολλές πιθανότητες να εισάγουν καινούρια προϊόντα, να διαφοροποιήσουν τις δραστηριότητές τους και να ευημερήσουν σε άγνωστα περιβάλλοντα. Τέτοιες εταιρείες έχουν καλύτερες επιδόσεις στις ξένες αγορές επειδή διαθέτουν τις ικανότητες που απαιτούνται για την ανάπτυξη καινοτομιών και ευθυγραμμίζονται με τις ανάγκες των πελατών της ξένης αγοράς. Επίσης δείχνουν προθυμία να αναλάβουν επιχειρηματικούς κινδύνους που αφορούν την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών. Μερικοί υποστηρίζουν ότι οι οικογενειακές επιχειρήσεις είναι συντηρητικές, διστάζουν να αλλάξουν και επομένως, είναι το αντίθετο της επιχειρηματικότητας.

Σύμφωνα με έρευνα, όταν οικογενειακά μέλη κατέχουν θέσεις κλειδιά, αυτό καθιστά πιο δύσκολη την διεθνοποίηση τους. Τα αποτελέσματα αποκαλύπτουν ότι όταν συμμετέχουν πολλές γενιές στη λήψη αποφάσεων (πχ γονείς παιδιά εγγόνια) της εταιρείας  δημιουργούνται προβλήματα συντονισμού και ελέγχου της. Αυτό διότι οι εμπειρίες και η γνώση διαφέρουν από γενιά σε γενιά με αποτέλεσμα να δημιουργείται μπέρδεμα στον στρατηγικό σχεδιασμό.  Από την άλλη η συμμετοχή της επόμενης γενιάς στην οικογενειακή επιχείρηση  καλλιεργεί νέες ιδέες. Τα στελέχη των οικογενειακών επιχειρήσεων συχνά επενδύουν με ορίζοντα 10ετίας. Οι οικογενειακές επιχειρήσεις είναι η πιο κοινή μορφή επιχειρηματικής οργάνωσης, και οι στρατηγικές τους διαφέρουν από τις υπόλοιπες επιχειρήσεις. 

Το φαινόμενο αυτό στην Ελλάδα  εδραιώθηκε μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, και έκανε τον ιδρυτή της εταιρείας  να είναι ταυτόχρονα και ο βασικός μέτοχος. Το σκηνικό άρχισε τα τελευταία έτη να αλλάζει  με ήπιους ρυθμούς στο Ελληνικό Χρηματιστήριο, γεγονός που οφείλεται στην προσέλκυση των Funds. Τα Funds  έχουν αρχίσει να μεταπείθουν τους Έλληνες πως μπορούν να διοικήσουν τις εταιρείες τους με λιγότερο υψηλά μερίδια, με στόχο να μεταβιβάσουν ποσοστά που ελέγχουν σε ξένα χαρτοφυλάκια που θα τους επιτρέψουν να αυξήσουν τις επενδύσεις τους, περνώντας σε μία  εποχή όπου οι επιχειρήσεις παγκοσμίως αναπτύσσονται με κεφάλαια που προέρχονται και από funds.

Στο εξωτερικό η έννοια της οικογενειακής επιχείρησης έχει και νομική υπόσταση κάτι τι όποιο εδώ  δεν υφίσταται. Το απλό συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουμε είναι ότι οι οικογενειακές επιχειρήσεις επικεντρώνονται περισσότερο στην ανθεκτικότητα από την απόδοση. Στην Ελλάδα του 2019  ο ανταγωνισμός του επιχειρείν είναι  σκληρός, οι ευκαιρίες και  τα κέρδη μικρά και οι οικονομικές κρίσεις συχνές. Οι κυριότερες προκλήσεις τα προσεχή  χρόνια  που θα  απασχολούν πάνω από τις μισές Ελληνικές επιχειρήσεις είναι η ανάγκη για καινοτομία, η σταθερότητα του οικονομικού περιβάλλοντος, η εύρεση ατόμων με κατάλληλες δεξιότητες, η διαχείριση δεδομένων (big data)  και ο ψηφιακός μετασχηματισμός.