Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία 2020: Ένα φιλόδοξο ξεκίνημα με το Εθνικό Σχέδιο Δράσης

Η 3^η Δεκεμβρίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία από το 1992, επειδή εκείνη την ημέρα η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ υιοθέτησε το Πρόγραμμα Δράσης για τα Άτομα με Ειδικές Ανάγκες. 28 χρόνια αργότερα, αν και έχουν σημειωθεί σημαντικά βήματα προόδου στον τομέα της ενίσχυσης των δικαιωμάτων των ΑμεΑ, υπάρχουν ακόμα σημαντικά περιθώρια περαιτέρω ενίσχυσης.

Με βάση στοιχεία που στηρίζονται σε ποσοστά του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και των επίσημων φορέων του κράτους, στην Ελλάδα ο αριθμός των ΑμεΑ υπολογίζεται στο 1 εκατομμύριο. Αν και αναγνωρίζεται καθολικά πως η συμπερίληψη και η πραγματική εξίσωση των ευκαιριών είναι απαραίτητες για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, πολλές κοινωνικές ομάδες βιώνουν τον κοινωνικό αποκλεισμό και την περιθωριοποίηση. Τα ΑμεΑ διαχειρίζονται μία εξαιρετικά δύσκολη καθημερινότητα αντιμετωπίζοντας ποικίλα εμπόδια για ισότιμη συμμετοχή στην κοινωνία. Αν και όπως προαναφέρθηκε έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος κατά τις τελευταίες δεκαετίες, με βάση στοιχεία του 2018 από το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για θέματα αναπηρίας, ένα στα δύο ΑμεΑ στην Ελλάδα δεν έχει συμμετάσχει ποτέ σε κάποια πολιτιστική ή αθλητική δραστηριότητα, δεν έχει πάει ποτέ σε θέατρο, κινηματογράφο, συναυλία ή αρχαιολογικό χώρο. Επιπλέον, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΣΑμεΑ, έξι στους δέκα συμπολίτες μας με ζουν στο φάσμα της φτώχειας και του αποκλεισμού.

Στη χώρα μας, η φετινή 3^η Δεκεμβρίου αποκτά ιστορικό χαρακτήρα για τα δικαιώματα των ΑμεΑ, μιας και για πρώτη φορά εκπονείται ένα ολιστικό σχέδιο για την προστασία των ατόμων με αναπηρία και μάλιστα με πρωτοβουλία του ίδιου Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Πρόκειται για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία που αποτελεί μία πρωτοβουλία αυξημένου αξιακού υποβάθρου, σημαντικού συμβολισμού και ουσίας και παρουσιάστηκε πρόσφατα στη Βουλή από τον Υπουργό Επικρατείας κο Γεραπετρίτη.

Ως μέλος της Κοινοβουλευτικής Υποεπιτροπής για τα Θέματα των Ατόμων με Αναπηρία θα ήθελα να εκφράσω την βαθιά ικανοποίησή μου που πολλά από τα συμπεράσματα της επιτροπής, όπως προέκυψαν από την Ενημέρωσή της για την Έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη για την εφαρμογή της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, αποτελούν μέρος του Εθνικού Σχεδίου Δράσης.

Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης διαρθρώνεται σε έξι πυλώνες. Ο πρώτος πυλώνας περιλαμβάνει σημαντικότατες πρωτοβουλίες όπως την ενεργοποίηση του Συντονιστικού Μηχανισμού με στόχο την εφαρμογή της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ σε όλη την επικράτεια, τη σύσταση της Εθνικής Αρχής Προσβασιμότητας, την κωδικοποίηση της εθνικής νομοθεσίας για τα ΑμεΑ και την αναβάθμιση του μηχανισμού αξιολόγησης αναπηρίας. Ο δεύτερος πυλώνας εστιάζει σε πολύ σημαντικούς τομείς όπως η ισότητα, η δικαιότερη φορολόγηση, η ανεξάρτητη διαβίωση, η εκπαίδευση και κατάρτιση, η ποιοτική δημόσια υγεία, η εργασία,  η κοινωνική προστασία, η αποϊδρυματοποίηση και η πρόσβαση στη Δικαιοσύνη για όλους.  Επιπλέον, περιλαμβάνει την ενίσχυση της προσβασιμότητας στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον, στις μεταφορές, σε αγαθά και υπηρεσίες αλλά και μέριμνα για τη διασφάλιση της ψηφιακής προσβασιμότητας καθώς και της πρόσβασης στην πληροφόρηση και την επικοινωνία. Στον τέταρτο πυλώνα λαμβάνεται μέριμνα για τη φυσική και αντιληπτική προσβασιμότητα στην πολιτιστική ζωή, την ψυχαγωγία, τον ελεύθερο χρόνο, τον αθλητισμό, τον πολιτικό και δημόσιο βίο. Στον πέμπτο πυλώνα περιλαμβάνεται η αλλαγή κουλτούρας σχετικά με τα θέματα αναπηρίας και η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας και της δημόσιας διοίκησης στα σχετικά ζητήματα. Τέλος, στον έκτο πυλώνα περιλαμβάνεται η προώθηση του προσβάσιμου τουρισμού.

Στο σημείο αυτό θα ήθελα να τονίσω πως για την επίτευξη των στόχων του Εθνικού Σχεδίου είναι απαραίτητος ο αποτελεσματικός συντονισμός των επιμέρους φορέων. Επιπρόσθετα, δεδομένου ότι πολλές νομοθετικές πρωτοβουλίες που έχουν ληφθεί τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας καθίστανται εν πολλοίς αλυσιτελείς λόγω της καθυστέρησης στην παραγωγή του δευτερογενούς ρυθμιστικού πλαισίου (που απαιτείται για την εφαρμογή των προνοιών τους) εξίσου απαραίτητη είναι η ταχύτερη παραγωγή του δευτερογενούς ρυθμιστικού πλαισίου. Επιπλέον, θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα για τον ορισμό της αναπηρίας τόσο στο Σύνταγμα όσο και στους νόμους με τους οποίους μεταφέρθηκε το Ενωσιακό Δίκαιο (ν. 3304/2005 και στον πιο πρόσφατο, τον ν. 4443/2016). Τέλος, θα ήθελα να δώσω ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη λήψης νομοθετικών πρωτοβουλιών για το ζήτημα των φροντιστών των Ατόμων με Αναπηρία.

Η χώρα μας εξήλθε από μία πολυετή οικονομική κρίση και στην παρούσα φάση βρίσκεται εν μέσω του δεύτερου κύματος κορωνοϊού, εν μέσω  μίας παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης που έχει ασκήσει πρωτοφανή πίεση στα πλέον προηγμένα συστήματα υγείας και στις πλέον ισχυρές οικονομίες του πλανήτη. Η οικονομική και υγειονομική κρίση δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να συνεπάγεται «εκπτώσεις» στην ορθή αντιμετώπιση και προστασία των ΑμεΑ. Αντίθετα, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ευκαιρία αναθεώρησης και βελτίωσης των κοινωνικών πολιτικών που τις διασφαλίζουν. Άλλωστε, η κοινωνική πολιτική, η κοινωνική ευαισθησία και η στήριξη στα ΑμεΑ αποδεικνύονται με πράξεις και πρωτοβουλίες. Μία τέτοια πρωτοβουλία αποτελεί και το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων.

Με τη βοήθεια όλων μας, η 3^η Δεκεμβρίου θα αποτελεί από εδώ και πέρα για τη χώρα μας μία ημέρα κατά την οποία θα καταγράφουμε με υπερηφάνεια τα άλματα προόδου που σημειώνουμε στον τομέα της ενίσχυσης των δικαιωμάτων των ΑμεΑ · μία ημέρα κατά την οποία ο ετήσιος απολογισμός των σχετικών δράσεων και πρωτοβουλιών δεν θα υστερεί σε τίποτα από τους αντίστοιχους σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Ως μέλος του Ελληνικού Κοινοβουλίου δεσμεύομαι να συνεχίσω με συνέπεια τη δράση και τις πρωτοβουλίες μου για την καταγραφή και μελέτη των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα ΑμεΑ, την κατοχύρωση ίσων ευκαιριών πρόσβασης στα αγαθά της κοινωνίας, της οικονομίας, του πολιτισμού και της ζωής και την υποβολή προτάσεων για τη συμπλήρωση και βελτίωση του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου.