ΣτΕ: Αποζημιώσεις σε επιχειρήσεις για τις ζημιές που υπέστησαν μετά τη δολοφονία Γρηγορόπουλου

Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) με σειρά αποφάσεων του έκρινε ότι η Αστυνομία υποχρεούται να προστατεύει την περιουσία των πολιτών από βίαια επεισόδια και καταστροφές κατά την διάρκεια μαζικών κινητοποιήσεων πολιτών και επιδίκασε σε επιχειρήσεις αποζημιώσεις της τάξεως του 1.868.000 ευρώ για τις ζημιές που υπέστησαν από αγνώστους την 7η Δεκέμβριου 2008 στα Εξάρχεια και την γύρω περιοχή, μετά τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου.

Ειδικότερα, το Α΄ Τμήμα του ΣτΕ αναίρεσε αποφάσεις του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών που είχαν απορρίψει αιτήσεις εταιρειών, οι οποίες είχαν τις κτιριακές εγκαταστάσεις τους και υπέστησαν ολοσχερή ή μερική καταστροφή, λεηλατήθηκαν κ.λπ.

Αναλυτικότερα, το Α΄ Τμήμα του ΣτΕ με 9 αποφάσεις του (1964 έως 1972/2021) με πρόεδρο την αντιπρόεδρο Σπυριδούλα (Σίσσυ) Χρυσικοπούλου και εισηγήτρια την πάρεδρο Χαρίκλεια Χαραλαμπίδη, κατ΄ αρχάς, επισημαίνει: «Η προστασία της περιουσίας των πολιτών από βιαία επεισόδια που εκδηλώνονται στο πλαίσιο οποιασδήποτε μορφής μαζικής κινητοποίησης πολιτών αποτελεί υποχρέωση των αστυνομικών οργάνων, η εκπλήρωση της οποίας δεν εναπόκειται στην διακριτική τους ευχέρεια. Επομένως, αν τα αστυνομικά όργανα παραλείψουν παντελώς να επέμβουν για να προστατεύσουν την περιουσία του πολίτη η οποία απειλείται, υπό τις ανωτέρω περιστάσεις, η παράλειψη αυτή είναι παράνομη και συνεπώς συντρέχει η απαιτούμενη για την θεμελίωση αστική ευθύνη του Δημοσίου».

Παράλληλα, οι σύμβουλοι Επικρατείας, αναφέρουν ότι «διακριτική ευχέρεια διαθέτουν τα αστυνομικά όργανα μόνο ως προς τον τρόπο με τον οποίο θα ενεργήσουν, δηλαδή ως προς την επιλογή του είδους των μέτρων που πρέπει να λάβουν προς εκπλήρωση της υποχρέωσης τους, δυνάμενα -κατόπιν εκτίμησης- να επιλέξουν και να εφαρμόσουν το καταλληλότερο για την συγκεκριμένη περίπτωση επιχειρησιακό σχέδιο.

Στην ειδικότερη περίπτωση κατά την οποία τα αστυνομικά όργανα αν και επεμβαίνουν και επιχειρούν, δεν λαμβάνουν κανένα συγκεκριμένο μέτρο για να προστατεύσουν την περιουσία του πολίτη, η επιλογή της αποχής τους από κάθε ενέργεια, ειδικώς προς το σκοπό του αγαθού της περιουσίας, συνιστά υπέρβαση των άκρων ορίων της ευχέρειας τους και για το λόγο αυτό είναι παράνομη».

Ακόμη, το ΣτΕ αναφέρεται στα στοιχεία που συνιστούν την προβλεψιμότητα των βίαιων επεισοδίων μεγάλης έντασης και έκτασης με ζημιογόνες συνέπειες. Βίαια επεισόδια, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και ιδίως με βάση τις κρατούσες κάθε φορά κοινωνικές συνθήκες, «αποτελούν συνήθη ή τουλάχιστον δεν αποτελούν ασυνήθη κατάσταση» τη στιγμή μάλιστα που υπάρχουν πληροφορίες ή σοβαρές ενδείξεις για «μαζική κινητοποίηση εξαγριωμένων ή αγανακτισμένων πολιτών ή κοινωνικών ομάδων».

Κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, προσθέτει το ΣτΕ, «η είδηση θανάτου ανηλίκου (σ.σ.: Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου) στην περιοχή των Εξαρχείων από πυροβολισμό αστυνομικού είναι λίαν πιθανό έως αναμενόμενο να προκαλέσει έντονη κοινωνική αντίδραση, να οδηγήσει σε άμεση μαζική κινητοποίηση πολιτών στα αστικά κέντρα και συνακόλουθα να πυροδοτήσει ανά πάσα στιγμή κοινωνική έκρηξη».

Τέλος, το ΣτΕ αναφέρει στις αποφάσεις του, ότι «πολλώ μάλλον δεν συνιστούν περίπτωση ανωτέρας βίας, βίαια επεισόδια και βανδαλισμοί που λαμβάνουν χώρα στο πλαίσιο προγραμματισμένης πορείας διαμαρτυρίας όταν το ίδιο γεγονός που πυροδότησε την διαμαρτυρία έχουν ήδη λάβει χώρα βίαια περιστατικά μεγάλης έντασης και έκτασης, καθώς και εκτεταμένες φθορές και καταστροφές είτε στην ίδια περιοχή είτε σε άλλη, εφόσον ανά πάσα στιγμή μια τέτοια εξέλιξη είναι αναμενόμενη με μεγάλη πιθανότητα και άρα είναι δυνατόν να προβλεφθεί και να αποτραπεί με άμεση ενέργεια και λήψη όλων των ενδεδειγμένων μέτρων, λαμβανομένης υπόψη της εξουσίας των αστυνομικών οργάνων να επιβάλλουν περιορισμούς στην διεξαγωγή συγκεντρώσεων ή συναθροίσεων ή να διυλίσουν συγκεντρώσεις και συναθροίσεις οι οποίες εκ του ότι εκτρέπονται σε πράξεις βίας κατά προσώπων είναι παράνομες».