«Στροφή» 180 μοιρών πραγματοποίησε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μέσα σε λιγότερο από μία εβδομάδα.

Από τη συνεδρίαση της 9ης Ιουνίου, όπου δεν είχε καν συζητηθεί το θέμα του κατακερματισμού της αγοράς, όπως ειπώθηκε από την Κριστίν Λαγκάρντ, με την επικεφαλής της ΕΚΤ να περιορίζεται στο να επαναλάβει ότι εάν χρειαστεί η Τράπεζα ενεργοποιήσει υφιστάμενα ή και νέα εργαλεία, στο «πρέπει να δράσουμε άμεσα» που διαμήνυσε κατά την έκτακτη συνεδρίασή της στις 15 Ιουνίου. Έτσι η ΕΚΤ ανακοίνωσε το μίνιμουμ που θα μπορούσε: να ενεργοποιήσει άμεσα την ευελιξία των επανεπενδύσεων του PEPP, δηλαδή την αγορά των ομολόγων των ευάλωτων χωρών χρησιμοποιώντας τα κεφάλαια από τα ομόλογα άλλων χωρών που λήγουν και τα οποία είχε αγοράσει υπό το έκτακτο πρόγραμμα. Παράλληλα, αποφάσισε να επιταχύνει τον σχεδιασμό ενός νέου εργαλείου κατά του κατακερματισμού, χωρίς ωστόσο να δίνει περαιτέρω λεπτομέρειες.

Η αρχική της «στάση» (της 9ης Ιουνίου) ήταν ουσιαστικά αυτό που πυροδότησε το ισχυρό sell-off στα ομόλογα της περιφέρειας την τελευταία εβδομάδα. Πάντως, το γεγονός και μόνο ότι αυτή ήταν η δεύτερη έκτακτη  συνεδρίαση που συγκαλεί η ΕΚΤ μετά από την 18η Μαρτίου του 2020 – όταν λόγω του ξεσπάσματος της πανδημίας ανακοινώθηκε η εφαρμογή του PEPP, δείχνει πως ακόμα και τα «γεράκια» θεωρούν πλέον απαραίτητη τη στήριξη των αδύναμων χωρών, ειδικά τη στιγμή που η ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής ξεκινά και θα είναι επιθετικότερη από ότι είχαν τιμολογήσει οι αγορές.

Το έδαφος για τις νέες αποφάσεις του Δ.Σ είχε στρώσει το μέλος της της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ, Ίζαμπελ Σνάμπελ σε ομιλία της μία μέρα νωρίτερα. Όπως υπογράμμισε «η ΕΚΤ θα “απαντήσει” σε νέες έκτακτες περιστάσεις με υφιστάμενα και δυνητικά νέα εργαλεία. Αυτά τα εργαλεία μπορεί να είναι διαφορετικά, με διαφορετικές προϋποθέσεις, διάρκεια και μαξιλάρια ασφαλείας», ενώ πρόσθεσε θυμίζοντας την εμβληματική φράση του Μάριο Ντράγκι του 2012 «whatever it takes», ότι «η δέσμευσή μας στο ευρώ είναι το εργαλείο μας κατά του κατακερματισμού και η δέσμευση αυτή δεν έχει όρια».

Άλλωστε, τις τελευταίες ημέρες υπήρξε μπαράζ προειδοποιήσεων για τον κίνδυνο λάθους της πολιτικής της ΕΚΤ. Ο οίκος αξιολόγησης Moody’s τόνισε ότι αν και η ομαλοποίηση της πολιτικής της ΕΚΤ και η αύξηση του κόστους δανεισμού που προκαλεί, δεν θα εκτροχιάσουν τη μείωση του χρέους των χωρών της περιφέρεια, μπορεί όμως να  αποδυναμώσουν την προσιτότητά του (debt affordability) του καθώς και τον δημοσιονομικό χώρο των κυβερνήσεων, ενώ προειδοποίησε πως το τέλος των αγορών ομολόγων από την ΕΚΤ θα οδηγήσει σε σταδιακή αλλαγή της σύνθεσης των κατόχων του κρατικού χρέους των χωρών του Νότου, με τους ιδιώτες ομολογιούχους –  οι οποίο είναι πιο ευαίσθητοι στο ρίσκο – να αυξάνονται, ενισχύοντας έτσι τον κίνδυνο μαζικής φυγής τους.

Παράλληλα, το Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Ινστιτούτο (IIF) είχε προειδοποιήσει ότι η ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής θα είναι αδύνατο να διατηρηθεί, εάν η διεύρυνση των spreads εξελιχθεί σε μια πλήρη κρίση χρέους όπως αυτή του 2011-2012, για αυτό και οι αγορές ποντάρουν τώρα σε ένα νέο πλαίσιο στήριξης από την ΕΚΤ. «Η σύστασή μας προς την ΕΚΤ είναι συνεπώς να καθυστερήσει την ομαλοποίηση της πολιτικής της, καθώς περιμένουμε ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα στείλει την Ευρωζώνη σε ύφεση φέτος», τόνισε το IIF.

Η νέα έκτακτη δέσμευση της ΕΚΤ για την συγκράτηση των spreads είχε ως αποτέλεσμα μία πολύ θετική πρώτη αντίδραση από την αγορά, με τα ομόλογα της ευρωζώνης να σημειώνουν ισχυρό ράλι. Η απόδοση του ελληνικού 10ετούς κινούνταν στο 4% στο τέλος της εβδομάδας από 4,7% που είχε αγγίξει την ημερά πριν την έκτακτη συνεδρίαση, ενώ το spread συρρικνώθηκε στις 255 μονάδες βάσης από τις 305 μ.β λίγες μέρες πριν. Ανάλογου μεγέθους ήταν και η βουτιά στην απόδοση των 10ετών ιταλικών ομολόγων με το spread να κινείται στις 210 μονάδες βάσης από 250 μ.β και την απόδοση του 10εοτύς στο 3,7% από 4,1%.

Οι αναλυτές πάντως θεωρούν ότι μόνο η εφαρμογή ενός νέου εργαλείου είναι ικανή να οδηγήσει σε συρρίκνωση διάρκειας τα spreads και πως οι επανεπενδύσεις δεν αρκούν. Σύμφωνα με υπολογισμούς περίπου 200 δισ. ευρώ ομόλογα του PEPP λήγουν τους επόμενους δώδεκα μήνες, ωστόσο ακόμη και εάν διατεθεί όλο το ποσό εμπροσθοβαρώς, ίσως να μην είναι αρκετό. «Ακόμη και η πλήρης κατανομή των επανεπενδύσεων του PEPP στις χώρες της περιφέρειας θα αντιπροσώπευε μόνο το ένα τρίτο της συνολικής ακαθάριστης προσφοράς. Έτσι, ενώ η ανακοίνωση επανεπενδύσεων PEPP μπορεί να είναι αρκετή για να ανακουφίσει τις αγορές βραχυπρόθεσμα, ωστόσο είναι απίθανο να είναι πλήρως επαρκής για την αντιμετώπιση των κινδύνων κατακερματισμού», σημείωσε η Morgan Stanley.

Σύμφωνα και την Capital Economics, οι ευέλικτες επανεπενδύσεις του PEPP ενδέχεται να αγοράσουν λίγο χρόνο στην ΕΚΤ, αλλά το νέο «μέσο κατά του κατακερματισμού» στο οποίο εργάζεται η Τράπεζα, θα πρέπει να είναι πολύ ισχυρό. Και δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι θα καταλήξουν σε συμφωνία για ένα τέτοιο εργαλείο στην επόμενη συνεδρίαση πολιτικής τον Ιούλιο, επομένως θα μπορούσαμε να δούμε τα spreads να διευρύνονται περαιτέρω πριν δημιουργηθεί το νέο αυτό “όπλο”». Κατά τον οίκο οι επανεπενδύσεις είναι πολύ μικρές για να σταματήσουν έναν πλήρη πανικό στην αγορά, ενώ είναι αξιοσημείωτο ότι το Δ.Σ επέλεξε να μην ξεκινήσει εκ νέου τις καθαρές αγορές στο πλαίσιο του PEPP, κάτι που θα είχε μεγαλύτερο αντίκτυπο στην αγορά.

«Υποθέτουμε ότι οποιοδήποτε νέο εργαλείο θα είναι αρκετό για να αποτρέψει την καταστροφή, αλλά όχι αρκετό για να μειώσει σημαντικά τα spreads», σημειώνει από την πλευρά της η Bank of America. Υπάρχει μεγάλη αντίσταση στην αύξηση του αποθέματος των περιουσιακών στοιχείων που κατέχει η ΕΚΤ όταν ο πληθωρισμός είναι τόσο υψηλός, όπως τονίζει και αποτελεσματικότητα οποιουδήποτε εργαλείου περιορίζεται από αυτό.

Σύμφωνα και με την ING, η εμπειρία από το παρελθόν έχει δείξει ότι μόνο ένα κανονικό πρόγραμμα αγορών περιουσιακών στοιχείων είναι πραγματικά αποτελεσματικό στον έλεγχο των spreads. «Η μόνη διέξοδος φαίνεται να είναι ένα πρόγραμμα προσαρμοσμένο να αντιμετωπίσει την αδικαιολόγητη διεύρυνση των spread με ορισμένες προϋποθέσεις, όπως συνέβη με το OMT», τονίζει η ολλανδική τράπεζα. Πάντως, η ING εκτιμά πως οι λεπτομέρειες πιθανότατα θα αποκαλυφθούν τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες, με τα πιο σημαντικά ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν να είναι τα εξής: ποιο ποσό θα επιτρέπεται να αγοράσει η ΕΚΤ μέσω αυτού του εργαλείου, ποια είναι η διάρκεια των ομολόγων που θα αγοράσει η ΕΚΤ και ένα θα έχει την άνεση να αγοράσει ομόλογα μόνο σε συγκεκριμένες δικαιοδοσίες και όχι σε όλες.

Facebook Comments