Η Ελλάδα έχει σημειώσει αρκετή πρόοδο, μετά την Ισπανία και την Ιταλία, σε ό,τι αφορά τις εκταμιεύσεις, αυτό αναφέρει σε νέα της έκθεση η Moody΄s.

Το πολύ δύσκολο για την οικονομία 2023 αναμένεται ωστόσο να θέσει κινδύνους σε ό,τι αφορά την εκπλήρωση των προϋποθέσεων για την εκταμίευση κεφαλαίων και την υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων των κυβερνήσεων. Ο υψηλός πληθωρισμός και τα υψηλά κόστη δανεισμού, για παράδειγμα, δεν είχαν ληφθεί υπόψη όταν τα σχέδια ανάκαμψης κοστολογήθηκαν από τις κυβερνήσεις το 2020-2021. Επιπλέον, “αγκάθι” στον δρόμο της προόδου είναι η εσωτερική πολιτική και οι εκλογές που θα διεξαχθούν σε κάποιες χώρες.

Ιταλία και Ισπανία σημειώνουν τη μεγαλύτερη πρόοδο, ακολουθούν Ελλάδα και Κροατία
Η ανάπτυξη του Ταμείου Ανάκαμψης έχει προχωρήσει καλά από τότε που έγινε η πρώτη πληρωμή από το κύριο μέσο του ταμείου, το Recovery and Resilience Facility (RRF), λίγο περισσότερο από ένα χρόνο πριν, όπως σημειώνει η Moody’s. Οι περισσότεροι από τους μεγαλύτερους αποδέκτες (σε σχέση με το μέγεθος των οικονομιών τους) βρίσκονται σε γενικές γραμμές σε καλό δρόμο σε ό,τι αφορά τους στόχους για την αίτηση για κεφάλαια του RRF που περιγράφονται στα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.

Η Ισπανία και η Ιταλία έχουν προχωρήσει το περισσότερο, αφού έχουν ήδη υποβάλει αίτηση για την τρίτη δόση της χρηματοδότησής τους, ενώ η Κροατία και η Ελλάδα έλαβαν τις δεύτερες δόσεις τους τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο, αντίστοιχα. Η Πορτογαλία, η Ρουμανία και η Σλοβακία έχουν ζητήσει όλες τις δεύτερες δόσεις τους. Ωστόσο, ορισμένοι μικρότεροι παραλήπτες, όπως η Σλοβενία και η Εσθονία υστερούν ελαφρώς στα χρονοδιαγράμματά τους, ενώ η Πολωνία και η Ουγγαρία εξακολουθούν να υστερούν σημαντικά από άλλους μεγάλους παραλήπτες λόγω της συνεχιζόμενης διαφωνίας τους με τις Βρυξέλλες για το κράτος δικαίου και τον έλεγχο της διαφθοράς.

Τα σημαντικά κεφάλαια που διατίθενται για τους μεγαλύτερους αποδέκτες, σε συνδυασμό με τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις με τις οποίες συνδέονται, αναμένεται να προσφέρουν ένα δυνητικό, μερικό αντίβαρο στην τρέχουσα οικονομική επιβράδυνση και τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στο μακροπρόθεσμο αναπτυξιακό δυναμικό ορισμένων χωρών που προκύπτει από την ευρωπαϊκή ενεργειακή κρίση, όπως σημειώνει η Moody’s. Η σταθερή πρόοδος όσον αφορά την εκπλήρωση των προϋποθέσεων για την εκταμίευση κεφαλαίων και την υλοποίηση των συναφών επενδυτικών σχεδίων είναι επομένως σημαντικοί παράγοντες για τη στήριξη της οικονομικής ισχύος των μεγαλύτερων αποδεκτών χρηματοδότησης του RRF.

Επιπλέον, οι καθυστερήσεις στην αίτηση χρηματοδότησης θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο την ικανότητα των κυβερνήσεων να έχουν πρόσβαση στο πλήρες ποσό της διαθέσιμης χρηματοδότησης πριν από την προθεσμία του RRF στα τέλη του 2026.

Τα εμπόδια στον δρόμο των εκταμιεύσεων
Ενώ οι περισσότεροι μεγάλοι δικαιούχοι βρίσκονται μέχρι στιγμής σε γενικές γραμμές σε καλό δρόμο σε σχέση με τα εθνικά τους σχέδια ανάκαμψης, η πρόοδος θα μπορούσε να γίνει πιο δύσκολη 2023 και μετά. Πολλά από τα ορόσημα που έχουν πετύχει οι κυβερνήσεις μέχρι στιγμής βασίστηκαν σε μεταρρυθμιστικά μέτρα που εγκρίθηκαν από την έναρξη της πανδημίας και συμπεριλήφθηκαν αναδρομικά στα σχέδια ανάκαμψης.

Όπως επισημαίνει η Moody’s, για να ξεκλειδώσουν μελλοντικές πληρωμές RRF, οι κυβερνήσεις θα πρέπει όλο και περισσότερο να σημειώνουν πρόοδο σε νέους τομείς που είναι πιθανό να είναι πιο αμφιλεγόμενοι. Για παράδειγμα, η Ρουμανία πρέπει να περάσει ολοκληρωμένη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος για να έχει πρόσβαση σε περισσότερη χρηματοδότηση το 2023, ενώ η Ιταλία έχει δεσμευτεί σε δύσκολες μεταρρυθμίσεις στο δίκαιο του ανταγωνισμού, στο δικαστικό σύστημα και στο φορολογικό σύστημα.

Ο παράγοντας “εκλογές”
Επίσης, όπως τονίζει ο οίκος, η εσωτερική πολιτική και οι εκλογές που θα διεξαχθούν σε κάποιες χώρες φέτος, παρουσιάζουν περαιτέρω εμπόδια στην περαιτέρω πρόοδο σε ό,τι αφορά τις μεταρρυθμίσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, ιδίως δεδομένων των δύσκολων οικονομικών συνθηκών. Η Moody’s αναμένει ωστόσο ότι το μέγεθος των χρημάτων που προσφέρονται θα παράσχει ισχυρά κίνητρα στις κυβερνήσεις να ακολουθήσουν τα μεταρρυθμιστικά και επενδυτικά σχέδια και να μην υπάρξει οπισθοδρόμηση σε αυτό το μέτωπο. Πάντως, αν και ο οίκος αναμένει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα υιοθετήσει σκληρή γραμμή όσον αφορά τους όρους των μεταρρυθμίσεων, οι πληρωμές είναι πιθανό να μειωθούν αντί να ανασταλούν πλήρως, εάν δεν τηρηθούν ορισμένα ορόσημα που απαιτούνται για την απελευθέρωση μιας συγκεκριμένης δόσης χρηματοδότησης.

Εκτός από τις προκλήσεις γύρω από τις μεταρρυθμίσεις, η διαχείριση έργων και οι διαδικασίες δημοσίων συμβάσεων θα μπορούσαν να επιβραδύνουν τον ρυθμό με τον οποίο αυτά τα κεφάλαια εισρέουν στις οικονομίες. Στην Ισπανία, επιχειρηματικές οργανώσεις και περιφερειακές κυβερνήσεις επέκριναν την κυβέρνηση ότι κινείται πολύ αργά όσον αφορά τη διοχέτευση κεφαλαίων RRF σε επενδυτικά έργα. Στην Ιταλία, λιγότερο από το 1% του ΑΕΠ έχει δαπανηθεί σε σύγκριση με τον αρχικό στόχο του 1,7% του ΑΕΠ (έως το τέλος του 2022), με τις περισσότερες δαπάνες να είναι οπισθοβαρείς, προς τα τελευταία έτη του προβλεπόμενου ορίζοντα. Οι χαμηλές βαθμολογίες της ποιότητας των ιδρυμάτων σε χώρες όπως η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Ελλάδα υποδηλώνουν ότι και αυτές θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν παρόμοια εμπόδια, όπως τονίζει η Moody’s.

Κίνδυνος εκτροχιασμού των εθνικών σχεδίων λόγω του πληθωρισμού
Ο πολύ υψηλός ρυθμός πληθωρισμού σε ολόκληρη την Ε.Ε. κινδυνεύει επίσης να περιπλέξει την υλοποίηση έργων που γενικά σχεδιάστηκαν και κοστολογήθηκαν από τις κυβερνήσεις το 2020-2021, ειδικά καθώς τα εθνικά σχέδια RRF δεν προσαρμόζονται αυτόματα για τον πραγματικό ρυθμό πληθωρισμού. Το αυξανόμενο κόστος των έργων και του κρατικού δανεισμού θα μπορούσε να αυξήσει τη ζήτηση για τα δάνεια που προσφέρονται στο πλαίσιο του RRF, τα οποία οι περισσότερες χώρες της Ε.Ε. έχουν επιλέξει μέχρι στιγμής να μην ζητήσουν.

Συνολικά, 386 δισεκατομμύρια ευρώ σε χρηματοδότηση μέσω δανείων είναι διαθέσιμα στο πλαίσιο του RRF, αλλά μέχρι σήμερα μόνο η Ελλάδα, η Ιταλία, η Πορτογαλία, η Σλοβενία και η Κύπρος έχουν ζητήσει δάνεια και περισσότερα από 200 δισ. ευρώ δανείων δεν έχουν ακόμη ζητηθεί. Τα κράτη μέλη μπορούν να ζητήσουν πρόσθετη χρηματοδότηση δανείου RRF μέχρι το τέλος του 2023.

Κούρταλη Ελευθερία

 

Facebook Comments