Σεβασμός, το απόν στοιχείο από το ελληνικό κοινωνικό γίγνεσθαι

Υπάρχει μονόπλευρος σεβασμός; Μην το μπερδέψετε με τον θαυμασμό.

Σεβασμός είναι να αναγνωρίζεις στον άλλο αξία, ίσα δικαιώματα, να τον βάζεις στο ίδιο επίπεδο με σένα. Σεβασμός είναι ο  θεμελιώδης κανόνας να μην κάνεις στον άλλο ό,τι δεν θέλεις να σου κάνουν. Σε περίπτωση λοιπόν που σέβεσαι κάποιον τηρώντας όλον τον κώδικα που πηγάζει από αυτό και αυτός δεν ανταποδίδει τον ίδιο σεβασμό θα συνεχίσεις να τον σέβεσαι; Αν σου φάει την σειρά σε μια ουρά ή σου φερθεί με αγένεια ή σου αφαιρέσει κάτι που δικαιωματικά είναι δικό σου, ποια θα είναι η αντίδρασή σου; Θα συνεχίσεις να τον σέβεσαι;

Μάλλον όχι.

Μονόπλευρη αγάπη υπάρχει, και μονόπλευρος φόβος.

Μονόπλευρος σεβασμός δεν υπάρχει. Ο σεβασμός είναι μόνο αμοιβαίος και αυτό είναι αξίωμα.

Το αξίωμα αυτό δεν ισχύει μόνο στις ανθρώπινες σχέσεις. Διέπει απόλυτα και τη σχέση του πολίτη με την πολιτεία και όταν λέω πολιτεία δεν εννοώ τους πολιτικούς. Εννοώ κάθε φορέα που με τα εντεταλμένα του όργανα και με παραχώρηση δημόσιας άδειας εξ-υπηρετεί τον πολίτη. Στην έννοια της πολιτείας συμπεριλαμβάνονται και τα άψυχα μέσα που τίθενται για αυτόν τον σκοπό όπως τα κτίρια ή τα μέσα μαζικής μεταφοράς και είναι απαραίτητα για την επίτευξη της εκάστοτε λειτουργίας.

Για άλλη μια φορά η Ελλάδα είναι στους δρόμους ερεθισμένη από τη σιδηροδρομική τραγωδία. Ασύλληπτη θυσία νέων παιδιών. Οι δρόμοι και πάλι γέμισαν με ανθρώπους που διαμαρτύρονται γιατί η πολιτεία δεν τους σεβάστηκε. Πράγματι η ελληνική πολιτεία δεν σέβεται τον Έλληνα πολίτη. Σύμφωνα με το παραπάνω αξίωμα όμως ο σεβασμός λειτουργεί μόνο με τον όρο της αμοιβαιότητας. Για να μη σέβεται η πολιτεία τον Έλληνα είναι σίγουρο ότι και ο Έλληνας πολίτης δεν σέβεται την πολιτεία. Μπορεί η αναζήτηση της αιτίας αυτής της απουσίας σεβασμού να μας περιπλέκει σε ένα σκεπτικό του τύπου «η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα» από την άλλη δίνει και την προφανή πρόταση ότι αν ο πολίτης εκπαιδευτεί να σέβεται την πολιτεία θα έρθει και ο σεβασμός της πολιτείας που εν τέλει στελεχώνεται από τον πολίτη.

Και αυτές οι σκέψεις προκαλούν τον προβληματισμό και την καχυποψία που με καταλαμβάνει όταν βλέπω δημόσιες πορείες. Κοιτάω το πλήθος και κυρίως τους νέους που θα έπρεπε να είναι η ελπίδα και δεν μπορώ να μην δω τον πολίτη που δεν σέβεται την πολιτεία.

Διακρίνω τους υπέρμαχους των καταλήψεων με τις κόκκινες σημαίες. Που τους δίνεις ένα καινούριο σχολείο και σε έναν χρόνο το έχουν κάνει ερείπιο γράφοντας σε όλα τα θρανία και μουτζουρώνοντας τους τοίχους, ξεπατώνοντας τις τουαλέτες και αφαιρώντας ό,τι είναι δημόσιο γιατί κατά την πεποίθησή τους το δημόσιο αγαθό δεν είναι άξιο προστασίας, είναι απλά αναλώσιμο.

Διακρίνω άνδρες και γυναίκες που θεώρησαν θεμιτό να λαδώσουν για να πάρουν το δίπλωμα οδήγησης. Το ότι η ανικανότητά τους στην οδήγηση μπορεί να στοιχίσει την σωματική ακεραιότητα ή και τη ζωή σε κάποιον τους είναι αδιάφορο. Η δουλειά τους να γίνεται.

Διακρίνω τους ατίθασους ανένταχτους με τα σπρέυ στα χέρια που μουτζουρώνουν ακόμη και τις οδικές πινακίδες με αποτέλεσμα δεκάδες συμπολίτες μας που δεν είδαν το κατεστραμμένο προειδοποιητικό σήμα να αφήσουν την τελευταία τους πνοή στην άσφαλτο.

Διακρίνω δημοσίους υπαλλήλους που εγκαταλείπουν τα πόστα τους σε ώρα υπηρεσίας μειώνοντας την ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχουν στον πολίτη και δεκάδες άλλες κατηγορίες που εξαιρούν τον εαυτό τους από την υποχρέωση σεβασμού του συνόλου. Δεν τους περνάει από το μυαλό ότι έτσι γίνονται και αυτοί θύτες κατά συμπολιτών τους. Κυκλοφορούν ανάμεσα σε απαξιωμένη δημόσια περιουσία και δεν τους καίγεται καρφί. Είναι εξοικειωμένοι με την αθλιότητα, συμφιλιωμένοι με την έλλειψη σεβασμού.

Πριν χρόνια έκανα παρατήρηση σε νεαρό που είχε τα παπούτσια του πάνω στο μπροστινό κάθισμα στον προαστιακό στην Αθήνα και αν μπορούσε θα με σκότωνε. Αυτός δεν σεβάστηκε ότι κάποιος άλλος θα καθίσει σε λίγο σε αυτό το κάθισμα αλλά έχει την απαίτηση αυτόν να τον σέβεται η πολιτεία. Ουρλιάζει καταρώμενος τα σάπια φρούτα που χάλασαν μέσα στην τοξική ατμόσφαιρα που ο ίδιος δημιούργησε. Μόνο που δεν πάει έτσι. Η έλλειψη σεβασμού προς ό,τι αποτελεί κρατικό θεσμό, κρατική-δημόσια υπηρεσία ή περιουσία μας εξοικειώνει με την αθλιότητα, συμβιβαζόμαστε με την μιζέρια και επιφέρει την απαξίωση. Συνεπακόλουθα η απαξίωση θα φέρει και ατυχήματα και τραγωδίες και θύματα και δυστυχώς σ’ αυτά  θα περιλαμβάνονται και αθώες ψυχούλες που οι γονείς τους, κόντρα στο σάπιο ρεύμα της εποχής, τους είχαν μάθει να σέβονται αυτό που δεν πρόλαβαν να συνειδητοποιήσουν ότι δεν τους σεβάστηκε ποτέ.

Το «Μαζί τα φάγαμε» του Πάγκαλου ως απόφανση της κοινωνικής συνενοχής επανέρχεται τραγικά στον ενεστώτα ως «Μαζί απαξιώνουμε, μαζί αποδομούμε, μαζί σκοτώνουμε τα παιδιά μας».